Οι σπηλαιο-μορφές Μελισσάνη και Δρογγαράτη αποτελούν δύο εκ των πιο επισκέψιμων φυσικών μνημείων της Κεφαλλονιάς, συγκεντρώνοντας πληθώρα επισκεπτών με την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Η συχνή ανθρώπινη παρουσία σε τέτοιους χώρους προϋποθέτει αυξημένες συνθήκες ασφάλειας, οι οποίες με τη σειρά τους οφείλουν να βασίζονται σε έγκυρες μελέτες, στο πλαίσιο των οποίων χρησιμοποιείται εξοπλισμός τελευταίας τεχνολογίας.
Το ΕΚΠΑ σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων υλοποιεί το ερευνητικό πρόγραμμα ΛΑΕΡΤΗΣ, με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Καθηγητή Ε. Λέκκα και στόχο την ανάπτυξη καινοτόμου συστήματος διαχείρισης φυσικών κινδύνων στα νησιά του Ιονίου. Μία εκ των δράσεων αφορά στην ανάλυση του κινδύνου καταπτώσεων σε σπήλαια και συντάσσει προτάσεις με τις ενδεδειγμένες λύσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου μέσα από τη λογική της προστασίας και της ανάδειξης της φυσικής ομορφιάς τους.
Η μεθοδολογία της τρισδιάστατης αποτύπωσης σπηλαίων δεν έχει εφαρμοστεί, παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις παγκοσμίως και περιλαμβάνει τη χρήση καινοτόμου εξοπλισμού (Laser Scanner), του οποίου η προμήθεια έγινε μέσω του εν λόγω ερευνητικού προγράμματος. Μέσω της σάρωσης του χώρου από αρκετές θέσεις εντός του σπηλαίου, δημιουργείται ολοκληρωμένο και λεπτομερέστατο ψηφιακό μοντέλο του εσωτερικού των αιθουσών του σε τρεις διαστάσεις, βασιζόμενο στην επεξεργασία της πρωτογενούς πληροφορίας ενός νέφους σημείων αποτελούμενο από εκατοντάδες εκατομμύρια καταγραφών. Η ακριβής τοποθέτησή τους στο χώρο προκύπτει μετά από πολύωρη και επίπονη επεξεργασία και απαιτεί συνδυασμό και χρήση αρκετών εξειδικευμένων λογισμικών για την συνένωση των επί μέρους σαρώσεων.
Το αποτέλεσμα αποτελεί, εκτός άλλων, τη βασική πηγή χωρικών δεδομένων για τον εντοπισμό δυνητικών καταπτώσεων βράχων από την οροφή και τα τοιχώματα των σπηλαίων. Η συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων υπαίθρου έγινε υπό την ευθύνη του Αναπλ. Καθηγητή Εμμ. Βασιλάκη, με τη συμβολή των Υπ. Δρ. Α. Κονσολάκη, Ε. Κώτση και Ι. Γιαννόπουλου, ενώ η μαθηματική μοντελοποίηση για την ευστάθεια των βραχωδών πρανών έγινε από την Καθηγήτρια Μ. Σταυροπούλου.
Η συνδυαστική χρήση των παραπάνω δεδομένων με αντίστοιχο τρισδιάστατο μοντέλο της γήινης επιφάνειας άνωθεν του σπηλαίου, η οποία έχει προκύψει από αερο-φωτογράφηση με Drone, αποτελεί μεθοδολογία η οποία έχει αναπτυχθεί μέσα από Μεταπτυχιακές Διατριβές στο ΕΚΠΑ (Σπήλαιο Παιανίας) και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα που έχουν δημοσιευτεί πρόσφατα σε διεθνή περιοδικά του χώρου (Vassilakis & Konsolaki, 2022, Konsolaki et al, 2020).
Μέσω αυτής της τεχνικής προσδιορίζεται, με μεγάλη ακρίβεια, το πάχος των υπερκειμένων πετρωμάτων σε κάθε σημείο του σπηλαίου, με αποτέλεσμα την οριοθέτηση περιοχών με αυξημένο κίνδυνο καταρρεύσεων, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό σε περιοχές με έντονη σεισμικότητα.
Μάλιστα, η οροφή του λιμνο-σπηλαίου της Μελισσάνης κατέρρευσε σχετικά πρόσφατα, μόλις το 1953, μετά από σεισμικό γεγονός, ενώ υπάρχει και δεύτερο σημείο με πολύ μικρό πάχος υπερκειμένων πετρωμάτων. Αντίθετα, στο σπήλαιο της Δρογγαράτης το πάχος τους υπερβαίνει τα 10 μέτρα.