Academic Ranking of World Universities 2024: Tο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι το καλύτερο Πανεπιστήμιο στη νοτιο-ανατολική Ευρώπη (ARWU – «Κατάταξη της Σαγκάης»)

https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2024

Ανακοινώθηκε από τον ανεξάρτητο μη κερδοσκοπικό οργανισμό Shanghai Ranking Consultancy, η Παγκόσμια Ακαδημαϊκή Αξιολόγηση των Πανεπιστημίων (Academic Ranking of World Universities -ARWU), γνωστή και ως «Κατάταξη της Σαγκάης». Με βάση τα αποτελέσματα της Κατάταξης, ένα ελληνικό Πανεπιστήμιο βρίσκεται στα τετρακόσια κορυφαία πανεπιστήμια παγκοσμίως και συνολικά έξι ελληνικά πανεπιστήμια βρίσκονται μεταξύ των 1000 καλύτερων του κόσμου. (Βλέπε Πίνακα 1). Στην κατάταξη βρίσκεται και ένα Πανεπιστήμιο από την Κύπρο, το Πανεπιστήμιο Κύπρου στις θέσεις 701-800.

Κορυφαίο Πανεπιστήμιο στη νοτιοανατολική Ευρώπη αναδεικνύεται για άλλη μια χρονιά το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (θέσεις 301-400). Επιπροσθέτως βρίσκεται:

• στην 1η θέση στην Ελλάδα μεταξύ των έξι Πανεπιστημίων που βρίσκονται στο top 1000, και μάλιστα συγκεντρώνοντας τον υψηλότερο βαθμό σε όλα τα επιμέρους κριτήρια στα οποία έλαβαν βαθμό τα Ελληνικά Πανεπιστήμια (Βλέπε Πίνακα 2).
• στην 1η θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων της Βαλκανικής χερσονήσου και της Κύπρου
• στο top 25 των Πανεπιστημίων της Μεσογείου ξεπερνώντας σημαντικά Πανεπιστήμια από χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία
• στο 1,3% των καλύτερων Πανεπιστημίων παγκοσμίως, αν λάβουμε υπόψη ότι λειτουργούν 32.000 Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο.

Ακολουθούν στις θέσεις 501-600 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στις θέσεις 801-900 τo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, και στις θέσεις 901- 1000 το Πανεπιστήμιο Πατρών (Βλέπε Πίνακα 1).

Ειδικότερα, όσον αφορά την κατάταξη με βάση τα Επιστημονικά Αντικείμενα (Academic Subjects), το ΕΚΠΑ βρίσκεται στις θέσεις 76-100 στα πεδία της Κλινικής Ιατρικής, και της Οδοντιατρικής, στις θέσεις 101-150 στα πεδία της Ηλεκτρολογικής και Ηλεκτρονικής Μηχανικής, Μηχανικής Τηλεπικοινωνιών, και της Νοσηλευτικής και στις θέσεις 151-200 στα πεδία της Φυσικής, της Δημόσιας Υγείας, και των Επιστημών της Βιολογίας του Ανθρώπου (Βλέπε Πίνακα 3):

Ο Πρύτανης του Ιδρύματος καθηγητής κ. Γεράσιμος Σιάσος με αφορμή τη νέα διάκριση του Ιδρύματος δήλωσε τα εξής:

« Άλλη μία διάκριση για το πρώτο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας που μας γεμίζει περηφάνεια και ευθύνη για τη συνέχεια. Οφείλεται αποκλειστικά στο ακαδημαϊκό προσωπικό του Ιδρύματος, το οποίο παρά τις δυσκολίες παραμένει προσηλωμένο στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και επίδρασης ερευνητικού και επιστημονικού έργου. Το εν λόγω έργο αναγνωρίζεται διεθνώς και κατατάσσει το Ίδρυμα μας στα πλέον εδραιωμένα και καταξιωμένα Πανεπιστήμια παγκοσμίως. Θερμά συγχαρητήρια λοιπόν σε όλα τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου μας για την εν λόγω διάκριση. Αποτελεί δέσμευση της Ηγεσίας του Ιδρύματος η εντατικοποίηση της προσπάθειας για να συνεχίσουμε να παράγουμε έργο που θα μας οδηγήσει στην κατάκτηση νέων κορυφών».

Η εν λόγω κατάταξη θεωρείται ως μία από τις τρεις σημαντικότερες παγκόσμιες κατατάξεις. Μεθοδολογικά αξιολογείται κάθε Πανεπιστήμιο που διαθέτει α) αποφοίτους/ες και μέλη ΔΕΠ βραβευμένους/ες με Νόμπελ ή άλλα σημαντικά βραβεία, β) ερευνητές / ερευνήτριες των οποίων τα άρθρα έχουν υψηλή επιστημονική απήχηση και παραπέμπονται συστηματικά, και γ) ερευνητές / ερευνήτριες με δημοσιευμένο έργο στα σημαντικά περιοδικά Nature και Science. Επιπλέον, στον πίνακα βρίσκονται Πανεπιστήμια με σημαντικό αριθμό δημοσιεύσεων που έχουν συμπεριληφθεί στη βάση Science-Citation Index- Expanded (SCIE) και στη βάση Social Science Index Citation Index (SSCI).

Από το 2003 που ξεκίνησε η δημοσίευση της κατάταξης περισσότερα από 2000 πανεπιστήμια αξιολογούνται κατατάσσονται και από αυτά δημιουργείται ο πίνακας με τα καλύτερα 500. Από την κατάταξη του 2019 και πέρα, αξιολογούνται συνολικά 2500 Πανεπιστήμια που συγκεντρώνουν την υψηλότερη βαθμολογία και δημοσιεύεται πίνακας με τα 1000 καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως.

Τα Πανεπιστήμια κατατάσσονται με βάση έξι (6) δείκτες ακαδημαϊκής και ερευνητικής επίδοσης. Για κάθε δείκτη το “καλύτερο” ίδρυμα βαθμολογείται με 100, οπότε κάθε άλλο ίδρυμα βαθμολογείται με το ποσοστό που υπολείπεται της βαθμολογίας του πρώτου. Οι δείκτες αυτοί είναι οι εξής:

1. Δείκτης ALUMNI: Ο αριθμός αποφοίτων που έχουν λάβει βραβεία (Nobel Prize, Fields Medal) με βάρος 10%,
2. Δείκτης AWARD: Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που έχουν λάβει βραβεία (Nobel Prize, Fields Medal) με βάρος 20%,
3. Δείκτης HiCi: Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που συμπεριλαμβάνονται σε λίστες ερευνητών με πολύ μεγάλο αριθμό ετερο-αναφορών με βάρος 20%,
4. Δείκτης Ν&S:Ο αριθμός δημοσιεύσεων στα περιοδικά Nature και Science από το 2018 έως το 2022 με βάρος 20%,
5. Δείκτης PUB: Ο αριθμός δημοσιεύσεων που συμπεριλαμβάνονται στις βάσεις δεδομένων Science Citation Index and Social Sciences Citation Index με βάρος 20%,
6. Δείκτης PCP: Η Κανονικοποιημένη κατά κεφαλή ακαδημαϊκή επίδοση, η οποία προκύπτει από το σταθμισμένο άθροισμα των παραπάνω δεικτών διά του αριθμού των μελών ΔΕΠ, με βάρος 10%.

θα πρέπει να τονιστεί ότι αποτελεί ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία τόσο για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όσο και για τα υπόλοιπα πέντε ελληνικά Πανεπιστήμια η συμπερίληψη τους στον πίνακα κατάταξης της Σανγκάης (ARWU). Στη συγκεκριμένη κατάταξη το 30% της συνολικής βαθμολογίας προκύπτει από απόφοιτους και καθηγητές που έχουν κερδίσει βραβείο Νόμπελ ή και Fields Metal στο πεδίο των μαθηματικών, ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη άλλα σημαντικά βραβεία, μετάλλια και προσωπικές τιμές. Συνεπώς τα ελληνικά Πανεπιστήμια στα συγκεκριμένα κριτήρια κάθε χρόνο παίρνουν μηδέν.

Πίνακας 1: Παγκόσμια Κατάταξη Ελληνικών Πανεπιστημίων και Επιμέρους Δείκτες στον πίνακα ARWU για το 2024 (Shanghai Ranking)

Πανεπιστήμιο	Θέση στην Παγκόσμια Κατάταξη 2024	Θέση στην Ελλάδα 2024	Alumni	AWARD	HiCi	N&S	PUB	PCP
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών	301-400	1η	0,0	0,0	14,5	7,6	39,5	18,1
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης	501-600	2η	0,0	0,0	6,5	4	36,5	11,8
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο	801-900	3η -5η	0,0	0,0	6,5	0,0	25,4	11,1
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας	801-900	3η -5η	0,0	0,0	6,5	4,4	24	10,7
Πανεπιστήμιο Κρήτης	801-900	3η -5η	0,0	0,0	6,5	6,6	20,8	9,6
Πανεπιστήμιο Πατρών	901-1000	6η	0,0	0,0	0,0	3,8	26,6	11,4

Πηγή: https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2024

Πίνακας 2: Η επίδοση του Ε.Κ.Π.Α. στους Επιμέρους Δείκτες της Κατάταξης ARWU την περίοδο 2016-20241

A/A	Δείκτης	Περιγραφή Δείκτη	2024	2023	2022	2021	2020	2019	2018	2017	2016
1.	Ποιότητα Εκπαίδευσης (Alumni)	Ο αριθμός αποφοίτων που έχουν λάβει βραβεία (Nobel, Fields κ.α) με βάρος 10%.	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
2.	Ποιότητα Προσωπικού (Award)	Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που έχουν λάβει βραβεία (Nobel, Fields κ.α) με βάρος 20%	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
3.	Ερευνητική Παραγωγή HiCi	Ο αριθμός μελών ΔΕΠ που συμπεριλαμβάνονται σε λίστες ερευνητών με πολύ μεγάλο αριθμό ετερο-αναφορών με βάρος 20%.	14,5	11,4	15,3	14,6	9,9	10,4	13,5	15,4	14,5
4.	Ερευνητική Παραγωγή N & S	Ο αριθμός δημοσιεύσεων στα περιοδικά Nature και Science με βάρος 20%.	7,6	7,7	6,5	5,8	6	5,5	5,1	4,9	5,4
5.	Ερευνητική Παραγωγή PUB	Ο αριθμός δημοσιεύσεων που συμπεριλαμβάνονται στις βάσεις δεδομένων Science Citation Index and Social Sciences Citation Index με βάρος 20%.	39,5	36,9	40,6	39,5	38,6	38,0	38,3	37	37,4
6.	Κατά Κεφαλή Ερευνητική Παραγωγή PCP	Η Κανονικοποιημένη κατά κεφαλή ακαδημαϊκή επίδοση, η οποία προκύπτει από το σταθμισμένο άθροισμα των παραπάνω δεικτών διά του αριθμού των μελών ΔΕΠ, με βάρος 10%.	18,1	17	18,3	16,9	15,9	19,3	20	20,1	20

¹ Πηγή Ιστοσελίδα ARWU

Πίνακας 3: Τα Επιστημονικά Αντικείμενα στα οποία το Ε.Κ.Π.Α. σημειώνει την υψηλότερη σειρά κατάταξης

Subject	Rank
Clinical Medicine	76-100
Dentistry & Oral Sciences	76-100
Electrical & Electronic Engineering	101-150
Telecommunication Engineering	101-150
Nursing	101-150
Physics	151-200
Public Health	151-200
Human Biological Sciences	201-300

Τα Πανεπιστήμια από τις Ηνωμένες Πολιτείες κυριαρχούν στη φετινή κατάταξη, με 38 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 100, 114 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 500 και 183 Πανεπιστήμια μεταξύ των κορυφαίων 1000. Η Κίνα διαθέτει 225 πανεπιστήμια που κατατάσσονται στα Top 1000, 103 Πανεπιστήμια στα Top 500, και 14 στα κορυφαία 100. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει 62 Πανεπιστήμια στα Top1000 πανεπιστήμια, με 35 από αυτά στα Top 500, και 8 στα Top 100.

Στην πρώτη θέση της κατάταξης βρίσκεται το Χάρβαρντ, για 22η συνεχόμενη χρονιά, και ακολουθεί το Στάνφορντ. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνει το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), ενώ στην 4η θέση συναντάμε το πρώτο μη Αμερικανικό και Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, αυτό του Κέιμπριτζ. Στην πέμπτη θέση βρίσκεται το Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας και στην έκτη θέση το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν το Πρίνστον, το Κολούμπια, το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας, και στη 10η θέση το Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Το πρώτο Ευρωπαϊκό, μη βρετανικό πανεπιστήμιο είναι το Γαλλικό Πανεπιστήμιο Paris-Saclay στην 12η θέση και ακολουθεί το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης (ETH Zurich), στη 21η θέση. Τo Πανεπιστήμιο Tsinghua (Κίνα – 22η θέση παγκοσμίως) ηγείται των Πανεπιστημίων της Ασίας. Από την Ωκεανία το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης βρίσκεται στην υψηλότερη θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας (37η θέση παγκοσμίως). Από την Αφρικανική Ήπειρο την καλύτερη θέση καταλαμβάνει από τη Νότια Αφρική, το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν (θέση 201-300 παγκοσμίως).