Το Ε.Κ.Π.Α. «φιλόξενο» σε ιδέες αξιοποίησης της ιστορίας των μύλων «απέναντι στον εφιάλτη της κλιματικής κρίσης»

Aπαντήσεις του Τέλη Τύμπα, Καθηγητή του ΙΦΕ, στο ΒΗΜΑ Science
Απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 22.8.2024: https://www.tovima.gr/print/science/idees-apo-to-parelthon-apenanti-ston-efialti-tis-klimatikis-krisis

Ο κ. Αριστοτέλης Τύμπας, Καθηγητής Ιστορίας της Τεχνολογίας στους Νεότερους Χρόνους στο Ε.Κ.Π.Α., έγραψε τον πρόλογο σε βιβλίο για την ιστορία των μύλων που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρτέον. Εκεί λοιπόν, μεταξύ άλλων, ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει τα εξής: «Μπροστά σε πρωτοφανείς απειλές που δικαιολογημένα αποκαλούνται «υπαρξιακές», από την κλιματική αλλαγή μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη, αυτό που προτείνεται ως πιο βιώσιμο είναι η μετάβαση σε κάτι που είναι πιο κοντά σε κάποιες παραλλαγές του νερόμυλου και του ανεμόμυλου παρά σε ό,τι τους αντικατέστησε».

Από το ΒΗΜΑ Science του ζητήθηκε διευκρινίσει τι εννοεί και η απάντησή του ήταν η εξής: «Πέντε παρατηρήσεις μπορώ να αναφέρω σχετικά με την τεχνική φιλοσοφία των ανεμόμυλων και νερόμυλων, οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για σχεδιασμό απέναντι στην περιβαλλοντική κρίση.

1. Ο ανεμόμυλος και ο υδρόμυλος συντελούσαν σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα «βιώσιμη ενέργεια» με βάση τη μικρή και προσαρμοσμένη στο περιβάλλον κλίμακα.
2. Η ενέργεια αυτή δεν ήταν βασισμένη σε ορυκτά καύσιμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται περιβαλλοντικά, αλλά σε ανανεώσιμες πηγές.
3. Είχαμε ένα μεγάλο πλήθος μηχανισμών ανεμόμυλων και νερόμυλων, που όμως δεν βρισκόταν συγκεντρωμένο σε κάποιες λίγες μεγάλες εστίες παραγωγής ενέργειας, αλλά εκπροσωπούσε μια αποδεκτή τοπικά διασπορά στο σύνολο της επικράτειας.
4. Δεν υπήρχε η απαίτηση για μεταφορά ενέργειας για κατανάλωση σε μεγάλη απόσταση, με ό,τι αυτό σημαίνει σε μεγάλες υποδομές όπως τα μακρά δίκτυα μεταφοράς, αλλά υπήρχε τοπική παραγωγή και χρήση.
5. Τα υλικά κατασκευής τους ήταν τοπικά και ανακυκλώσιμα».

«Εκδοχή τεχνητής ευφυΐας»

Ο κ. Τύμπας πρόσθεσε ότι «η τεχνική φιλοσοφία των ανεμόμυλων και των νερόμυλων θα μπορούσε να δώσει ιδέες και ως προς την αξιοποίηση ελκυστικών μορφών ευφυών διατάξεων», σημειώνοντας ενδεικτικά:

1. Σε εξελιγμένες μορφές μύλων είχαν ενσωματωθεί μηχανισμοί και άλλες τεχνικές διατάξεις που σήμερα αποκαλούμε «έξυπνες», όπως αυτές που δοκιμάστηκαν στους μύλους πριν μεταφερθούν στον κυβερνήτη της ατμομηχανής, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για να παραμένει η κίνηση ομοιόμορφη, ανεξάρτητα από τυχόν μεταβολή της έντασης ή της κατεύθυνσης του ανέμου.
2. Η χρήση δεξαμενών νερού πριν (υδρόμυλοι) ή μετά (π.χ. ανεμόμυλοι που λειτουργούσαν ως ανεμαντλίες) στον όλο μηχανισμό του μύλου δεν ήταν μόνο ένας τρόπος φιλοπεριβαλλοντικής αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και μια εκδοχή τεχνητής ευφυΐας, καθώς επέτρεπε ρύθμιση της διαδικασίας παραγωγής και χρήσης ενέργειας. Παρέχοντας έτσι σχετική ανεξαρτησία από τις μεταβολές στη ροή του νερού ή του ανέμου».