Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα συμβουλευτικής και καθοδήγησης (mentoring) φοιτητών/τριών-υποψήφιων εκπαιδευτικών του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ, που αξιοποιεί τη διεθνή εμπειρία σε ελληνικό πλαίσιο

1. Μάριος Κουκουνάρας Λιάγκης, Aναπληρωτής Καθηγητής, Ε.Κ.Π.Α.
2. Μανώλης Παπαϊωάννου, Εκπαιδευτικός ΠΕ01, υπ. δρ Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α., Υπεύθυνος Γραφείου Πρακτικής-Διδακτικής Άσκησης φοιτητών/τριών Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

Από το ακαδημαϊκό έτος 2015-16 μέχρι και σήμερα το Τμ. Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. εφαρμόζει ανελλιπώς πρωτοποριακό πρόγραμμα Πρακτικής-Διδακτικής Άσκησης προπτυχιακών φοιτητών/τριών στον φυσικό χώρο των σχολικών μονάδων. Το πρόγραμμα ετήσιας διάρκειας αναπτύσσεται μέσω εξατομικευμένης συμβουλευτικής καθοδήγησης και εποπτείας (mentoring). Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζεται η πιστοποιημένη χορήγηση παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας (ΦΕΚ_2492_2017). Η επίβλεψη και επιστημονική καθοδήγηση ανήκει στον Αναπλ. Καθηγητή Παιδαγωγικής Επιστήμης και Θρησκευτικής Εκπαίδευσης του Τμ. Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α. Μ. Κουκουνάρα Λιάγκη. Οργανωτική υποστήριξη για τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή του, αλλά και τη διοργάνωση παιδαγωγικών εργαστηρίων και επιμορφώσεων, παρέχει το Παιδαγωγικό Εργαστήριο Θρησκευτικής Εκπαίδευσης του τμ. Θεολογίας (https://pedlab.gr/), το οποίο στηρίζεται από την Κοσμητεία της Θεολογικής Σχολής και κατασκευάστηκε και εξοπλίστηκε με χορηγία του Ιδρύματος Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ, και το Γραφείο Πρακτικής-Διδακτικής Άσκησης του Τμήματος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α., με την υποστήριξη έμπειρων αποσπασμένων θεολόγων εκπαιδευτικών από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Υλοποίηση του προγράμματος

Σε δύο χρονικές φάσεις (Ζ΄ & Η΄ εξάμηνα), οι φοιτητές/τριες παρακολουθούν διδασκαλίες συμπληρώνοντας σχετικά φύλλα παρατήρησης, συμμετέχουν στον σχεδιασμό και τη διενέργεια διδακτικών δραστηριοτήτων, δέχονται ανατροφοδότηση, σχεδιάζουν και εφαρμόζουν μονόωρες (ή δίωρες στη β΄ φάση) διδασκαλίες σε μία τάξη. Αξιολογούνται από τον/τη Μέντορα ανά εξάμηνο για τη συνολική τους παρουσία στο σχολείο, αλλά και από τον διδάσκοντα καθηγητή του μαθήματος, με βάση τον σχεδιασμό μαθήματος που θα κάνουν και την εφαρμογή διδακτικών ασκήσεων στο Πανεπιστήμιο.

Αξιολόγηση του προγράμματος

Από την έναρξη του προγράμματος (2015) 471 φοιτητές/τριες έχουν κάνει την Πρακτική τους Άσκηση σε σχολεία, ζώντας και εφαρμόζοντας στην πράξη όσα διδάσκονται σε θεωρητική βάση, και ασκούμενοι/ες σε διάφορες πτυχές του εκπαιδευτικού ρόλου. Μέσα από τη συμμετοχή τους μαθαίνουν να αναγνωρίζουν δυσκολίες και δυνατότητες του εκπαιδευτικού έργου στις πραγματικές συνθήκες ενός σχολικού περιβάλλοντος, να μπορούν να αξιολογούν το εκπαιδευτικό έργο με επιστημονικά κριτήρια, να υλοποιούν τον σχεδιασμό και να δοκιμάζουν αποτελεσματικά στην πράξη σύγχρονες διδακτικές μεθόδους βιωματικής μάθησης, να επιδεικνύουν αποτελεσματικότητα σε βασικά στοιχεία διαχείρισης της σχολικής τάξης, και να ανακαλύπτουν προσωπικά στοιχεία διδακτικής επάρκειας και αυτό-αποτελεσματικότητας. Όπως αναδεικνύεται από τις συχνές αξιολογήσεις του προγράμματος κάθε ακαδημαϊκή χρονιά, οι φοιτητές/τριες με έμφαση αναγνωρίζουν τη συμμετοχή τους ως τη σημαντικότερη ίσως εμπειρία των φοιτητικών τους σπουδών, ονομάζοντας πέρα από τα μαθησιακά/ακαδημαϊκά οφέλη, πολλά επιπλέον κέρδη που έχουν να κάνουν με την ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη αλλά και τη διαμόρφωση μιας νέας και άγνωστης μέχρι εκείνη τη στιγμή επαγγελματικής ταυτότητας, αυτής του θεολόγου εκπαιδευτικού. Αλλά και οι εκπαιδευτικοί μέντορες, μέσα από τη διαδικασία της εκπαιδευτικής καθοδήγησης έχουν ευκαιρίες προσωπικής μάθησης και επαγγελματικής ανάπτυξης, ενώ αποκομίζουν νέες ιδέες και παιδαγωγικές οπτικές, δοκιμάζοντας στην πράξη βελτιωμένες διδακτικές στρατηγικές, που «αναζωογονούν» αυτό που ήδη κάνουν.

Οι εκπαιδευτικοί-μέντορες

Για την καθοδήγηση των φοιτητών/τριών αξιοποιούνται θεολόγοι εκπαιδευτικοί, από δημόσιες ή και ιδιωτικές σχολικές μονάδες της περιφέρειας Αττικής, Πατρών και Χαλκίδας. Περισσότεροι από εκατό εκπαιδευτικοί έχουν ήδη προεπιλεγεί και επιμορφωθεί επάνω σε ζητήματα μεντορικής καθοδήγησης και μεθοδολογίας, ύστερα από ανοιχτές προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος (2015, 2018, 2021). Κάθε χρόνο ένας/μία μέντορας εκπαιδευτικός αναλαμβάνει να καθοδηγήσει έναν ή δύο φοιτητές/τριες.

Παράλληλα, τακτικά και σε ετήσια βάση, διοργανώνονται επιπλέον επιμορφωτικές συναντήσεις και παιδαγωγικά εργαστήρια επιμορφωτικού χαρακτήρα, πρακτική που καθιστά διαρκώς επιστημονικά επίκαιρη τη συνολική εκπαιδευτική διαδικασία. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται ένα καλό κλίμα επικοινωνίας και συνεργασίας, γόνιμης ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων. Η λειτουργία, άλλωστε, μιας κοινότητας μάθησης, μεταξύ του Πανεπιστημίου, των Μεντόρων θεολόγων και των εκπαιδευόμενων φοιτητών/τριών, είναι εξαρχής μια από τις κύριες προτεραιότητες του σχεδιασμού του Προγράμματος της Πρακτικής-Διδακτικής Άσκησης, για την προαγωγή της παιδαγωγικής γνώσης. Σημειώνεται, επίσης, ότι από τη χρονιά 2020-2021 διαμορφώθηκε για την εκπαίδευση εκπαιδευτικών από το Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του Ε.Κ.Π.Α. σχετικό μοριοδοτούμενο πρόγραμμα επιμόρφωσης: Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών, Μentoring και Συμβουλευτική

Από την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 διεξάγεται μεγάλη έρευνα αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της Πρακτικής Άσκησης, σε συνάρτηση με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ φοιτητών/τριών και του/της μέντορα εκπαιδευτικού κατά την άσκηση της παιδαγωγικής καθοδήγησης, από την οποία αναμένονται αποτελέσματα που θα προάγουν τη θεωρία και πράξη της εκπαίδευσης εκπαιδευτικών μέσω mentoring.