της Αιμιλίας Χατζηγιάννη | Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βιοπαθολογίας – Κλινικής Μικροβιολογίας, Yπεύθυνη του Ομώνυμου Εργαστηρίου της Β Παθολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.
Το Ηπατολογικό Εργαστήριο της Β Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ στο Ιπποκράτειο Αθηνών έχει μακρά παράδοση στη διάγνωση, παρακολούθηση και έρευνα των ιογενών ηπατοπαθειών. Κατά την διάρκεια της COVID-19 πανδημίας (2020-22), το Εργαστήριο όχι μόνο διατήρησε τη δραστηριότητά του αλλά και ανέπτυξε νέες δοκιμασίες για τη διερεύνηση των ιογενών ηπατιτίδων.
Ειδικότερα, για την ηπατίτιδα Β αναπτύχθηκε μέθοδος ανίχνευσης και ποσοτικού προσδιορισμού στον ορό αίματος ενός ενδιάμεσου μορίου στον κύκλο αναπαραγωγής του ιού ηπατίτιδας Β (HBV), του HBV RNA. Σε πρόσφατη δημοσίευση από το τμήμα μας (Virol J. 2022 Jan 29;19(1):22. doi: 10.1186/s12985-022-01749-7) παρουσιάσαμε την κλινική σημασία αυτής της εξέτασης σε HBeAg αρνητικούς ασθενείς, που είναι και η πλειοψηφία των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β στον τόπο μας. Στη μελέτη αυτή φάνηκε ότι το κυκλοφορούν στο αίμα HBV RNA αποτελείται κυρίως από προγονιδιακό RNA (pgRNA) και ότι στη φυσική πορεία της χρόνιας ηπατίτιδας Β σχετίζεται με την ενεργότητα της ηπατικής νόσου. Ενδιαφέρον ιδιαίτερα είναι το εύρημα ανίχνευσης θετικού HBV RNA σε μια υποομάδα ασθενών υπό χρονία θεραπεία με νουκλεοσ(τ)ιδικά ανάλογα που έχουν επιτύχει πλήρη ιολογική απόκριση (δηλαδή αρνητικό HBV DNA στον ορό). Φαίνεται ότι η ανίχνευση ΗBV RNA σε αυτούς τους ασθενείς αποτελεί έναν σημαντικό προγνωστικό βιοδείκτη υποτροπής σε περίπτωση διακοπής της θεραπείας, μίας νεότερης θεραπευτικής προσέγγισης που έχει συσχετιστεί με υψηλά ποσοστά λειτουργικής ίασης (κάθαρσης HBsAg). Η διακοπή της θεραπείας πρέπει να επιχειρείται σε εξειδικευμένα κέντρα και υπό στενή παρακολούθηση λόγω της πιθανότητας κλινικής υποτροπής που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Η νέα αυτή εξέταση πιθανώς να παίξει μελλοντικά σημαντικό ρόλο στην απόφαση του κλινικού ιατρού για διακοπή ή μη της μακροχρόνιας αντιικής αγωγής. Για την πλήρη ανάγνωση της δημοσίευσης: https://virologyj.biomedcentral.com/articles/ 10.1186/s12985-022-01749-7
Επίσης ο ποσοτικός προσδιορισμός του αντιγόνου επιφάνειας του ιού (qHBsAg) στον ορό, διενεργείται στο εργαστήριο μας για κλινική και ερευνητική χρήση. Η εξέταση διαφέρει από την απλή ανίχνευση του HBsAgστον ορό και μπορεί να διακριθεί από αυτή από τη μονάδα μέτρησης που στην περίπτωση της ποσοτικής μέτρησης είναι IU/mL.
Η μέτρηση του qHBsAg έχει φανεί από παλαιότερη πρωτοποριακή μελέτη της Κλινικής μας ότι αποτελεί έναν σημαντικό προγνωστικό δείκτη για την επιτυχή διακοπή της αντιικής αγωγής σε ασθενείς με HBeAg αρνητική χρονία ηπατίτιδα Β (Hadziyannis SJ et al, Gastroenterology 2012;143:629-36). Σε πρόσφατη μελέτη της Κλινικής, εξετάσθηκε η κινητική του qHBsAg σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα και χρόνια HBV λοίμωξη υπό αγωγή με βιολογικούς παράγοντες. Η μελέτη έδειξε για πρώτη φορά στην διεθνή βιβλιογραφία ότι σε αυτούς τους ασθενείς, η προοδευτική μείωση των επιπέδων qHBsAgήταν μικρότερη όμως από αυτή που παρατηρήθηκε στην ομάδα των μαρτύρων. (J Viral Hepat. 2021 Dec;28(12):1710-1718. doi: 10.1111/jvh.13610). Τα αποτελέσματα αυτά έχουν σημαντικές κλινικές προεκτάσεις μια και μπορούν να επηρεάσουν την απόφαση για την συνέχιση ή όχι της χρονίας προφυλακτικής αντιικής αγωγής σε ασθενείς με HBV λοίμωξη υπό χρονία ανοσοτροποποιητική αγωγή.
Επιπλέον, για τις ηπατίτιδες Β, Δ και C παρέχονται οι κλασσικές ορολογικές (ιικά αντιγόνα και αντισώματα) και μοριακές εξετάσεις (ιικό φορτίο και γονότυπος) ενώ για την ηπατίτιδα Ε υπάρχει η δυνατότητα για γρήγορο έλεγχο με αντι-ΗΕV IgM αντισώματα.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.