Αν και ξεκίνησαν στην καρδιά της πανδημίας, τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών του ΕΚΠΑ βρήκαν πρόσφορο έδαφος στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα και έτυχαν θερμής ανταπόκρισης. Δύο προπτυχιακά και 33 μεταπτυχιακά προγράμματα, όλα στην αγγλική γλώσσα, 81 φοιτητές.
Η πατρίδα του Ιπποκράτη αλλά και ο διαχρονικά καταξιωμένος τόπος της Ιστορίας και της Φιλοσοφικής σκέψης, αποτελούν τα ‘διαπιστευτήρια’ για να ξεχωρίσουν οι σπουδές στην Ελλάδα σαν εκπαιδευτικός προσανατολισμός πολλών νέων από το εξωτερικό. Σε συνδυασμό με την ισχυρή διεθνή κατάταξη του ΕΚΠΑ, την υψηλή ποιότητα του επιπέδου ακαδημαϊκών σπουδών αλλά και την γεμάτη ζωντάνια καθημερινότητα της φοιτητικής ζωής, καθιστούν την προοπτική σπουδών στη χώρα μας ολοένα και πιο ελκυστική στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές από την Ευρώπη αλλά και όλο τον κόσμο.
Ο πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ Μελέτιος Αθανάσιος Δημόπουλος αναλύει στο protothema.gr τις λεπτομέρειες των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών:
Ποια είναι τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στο ΕΚΠΑ;
Ένα προσωπικό μου στοίχημα, η δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων προπτυχιακών σπουδών, έγινε πλέον πραγματικότητα για την Ελλάδα και το ΕΚΠΑ. Στο ΕΚΠΑ λειτούργησε το πρώτο ξενόγλωσσο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΞΠΠΣ) σε Ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο το ακαδημαϊκό έτος 2021-22, στη Φιλοσοφική Σχολή, με τίτλο: “BA Program in the Archaeology, History, and Literature of Ancient Greece” αποκλειστικά για αλλοδαπούς φοιτητές στην αγγλική γλώσσα (περισσότερες πληροφορίες: https://baag.uoa.gr/). Επίσης, παρόλες τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας, από το ακαδημαϊκό έτος 2022-23 λειτουργεί με ιδιαίτερη επιτυχία το Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Ιατρική στην αγγλική γλώσσα με τίτλο “Medical Degree” αποκλειστικά επίσης για αλλοδαπούς φοιτητές (περισσότερες πληροφορίες https://medicen.uoa.gr/). Παράλληλα, από τα 224 Μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών τα 33 προσφέρονται σε ξένη γλώσσα διδασκαλίας. https://www.uoa.gr/spoydes/xenoglossa_programmata_spoydon/
Ποια είναι τα ‘δυνατά’ σημεία των προγραμμάτων αυτών; Ποια η διεθνής κατάταξη του ΕΚΠΑ στα συγκεκριμένα αντικείμενα σπουδών, που καλύπτουν τα ξενόγλωσσα προγράμματα;
To ΕΚΠΑ καταλαμβάνει υψηλές θέσεις στους Πίνακες Διεθνούς Κατάταξης Πανεπιστημίων, γνωστούς και ως «Rankings» και κάθε χρόνο παρατηρείται βελτίωση της θέσης του. Οι διακρίσεις αυτές οφείλονται στο σημαντικό ερευνητικό έργο των μελών του Ιδρύματος, το οποίο χαρακτηρίζεται από διεθνή αναγνώριση και επιρροή, στην ακαδημαϊκή του φήμη και στην εξωστρέφεια των μελών του, όπως αυτή αναπτύσσεται μέσα από διεθνείς συνεργασίες και δράσεις. Ενδεικτικά παραθέτουμε κάποιες από τις διεθνείς κατατάξεις για την περίοδο 2022.
- US News – Best Global University Rankings MEDICINE – Infectious Diseases >>> 46
- QS (Quacquarelli Symonds) CLASSICS ANCIENT HISTORY >>> 51-70
- THE IMPACT RANKING SDG4: QUALITY EDUCATION >>> 101-200
Το ΕΚΠΑ επικεντρώθηκε αρχικά στη δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών σε επιστημονικά πεδία στα οποία παρουσίαζε και παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική. Για παράδειγμα, το ΞΠΠΣ Medical Degree είναι καθρέφτης του ελληνόγλωσσου προγράμματος σπουδών και οι διδάσκοντες είναι οι ίδιοι που ανέδειξαν το ΕΚΠΑ στις διεθνείς κατατάξεις σε αντικείμενα σχετικά με τις επιστήμες υγείας. Επίσης, η μελέτη της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, της αρχαιολογίας και της ιστορίας της Αρχαίας Ελλάδας εδώ, στην Αθήνα, προσφέρει άφθονες και μοναδικές ευκαιρίες να εκτιμηθούν ορισμένα παγκόσμια ορόσημα ακριβώς στον τόπο που «γεννήθηκαν».
Ιδιαίτερης σημασίας στην επιτυχία των προγραμμάτων αυτών είναι και η ανάπτυξη νέων δομών και υποδομών στο ΕΚΠΑ τα τελευταία χρόνια. Ασφαλώς η ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων και συνεργασιών του Πανεπιστημίου μας την τελευταία πενταετία έχει συμβάλει αποτελεσματικά στην προσέλκυση υποψήφιων αλλοδαπών φοιτητών και φοιτητριών.
Πόσοι νέοι φοιτούν σήμερα; Ποια η προέλευση των φοιτητών;
Κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2023-24 στο Medical Degree θα φοιτούν 81 αλλοδαποί φοιτητές και φοιτήτριες. Στο BA Program in the Archaeology, History, and Literature of Ancient Greece έχουμε περί τους 46 φοιτητές κάθε χρόνο. Ακόμα μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των αλλοδαπών φοιτητών που φοιτούν στα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών του ΕΚΠΑ.
Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι, που τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών μας προσελκύουν αιτήσεις από όλες τις χώρες του κόσμο όπως από Αλβανία Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, Ινδία, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιορδανία, Ιταλία, Ιράν Καναδά, Κίνα, Κύπρο, Λίβανο, Μαλδίβες, Νορβηγία Νότια Αφρική, Ουκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σρι Λάνκα, Φιλιππίνες, Φινλανδία.
Με ποιο τρόπο τους προσελκύσατε; Ποια τα κριτήρια εισαγωγής τους στα Τμήματα;
Η προσέλκυση των υποψηφίων ποικίλλει ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών και εάν πρόκειται για προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού επιπέδου. Τα προπτυχιακά ξενόγλωσσα προγράμματα ήταν η μεγάλη πρόκληση για το ΕΚΠΑ, επειδή η Ελλάδα δεν αποτελούσε έως πρόσφατα προορισμό ξενόγλωσσων προπτυχιακών σπουδών. Η προώθηση έγινε μέσω διεθνών μηχανών καταχώρισης και αναζήτησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων, μέσω Πρεσβειών, οργανώσεων ομογένειας, συντονιστικών γραφείων εκπαίδευσης παγκοσμίως, μέσων κοινωνικής δικτύωσης κ.α. Αρχικά βέβαια είχαμε διεξαγάγει μελέτη των χωρών-στόχο για κάθε αντικείμενο σπουδών με βάση τις προτιμήσεις των δυνητικών φοιτητών για σπουδές στην αλλοδαπή.
Εκτός από τις εκ του νόμου προϋποθέσεις εισδοχής, κάθε πρόγραμμα έχει θέσει κριτήρια τα οποία διασφαλίζουν το υψηλό επίπεδο εισακτέων. Για παράδειγμα, στο Medical Degree, για το οποίο εκφράζουν ενδιαφέρον πάνω από 1.400 άτομα κάθε χρόνο, τίθενται ιδιαιτέρως αυστηρά και διεθνώς αναγνωρισμένα κριτήρια όπως η επιτυχής εξέταση στο BioMedical Admissions Test (BMAT), στο Medical College Admission Test (MCAT), απαίτηση για υψηλό ΙΒ score, Α*- levels σε μαθήματα Χημείας, Φυσικής, Βιολογίας, να έχουν περατώσει ένα pre-med program ή να έχουν αποκτήσει BSc σε συναφείς επιστήμες. Για παράδειγμα, είκοσι νέοι φοιτητές και φοιτήτριες του Medical Degree έχουν BSc. Τα ιδιαίτερα αυστηρά και διεθνώς αποδεκτά κριτήρια αλλά και η συνέντευξη που διενεργείται στους υποψήφιους αποτελούν εχέγγυα για την επιτυχή λειτουργία του προγράμματος.
Για να δώσω ένα παράδειγμα του υψηλού επιπέδου των εισακτέων, σχεδόν 65% των φοιτητών μας το πρώτο εξάμηνο πέτυχαν μέσο όρο στις εξετάσεις πάνω από οκτώ (8).
Ποιες οι προκλήσεις, που είχατε να αντιμετωπίσετε στο ξεκίνημα των συγκεκριμένων προγραμμάτων; Υπήρξαν και πρακτικές δυσκολίες, όπως για παράδειγμα θέματα στέγασης των φοιτητών ή φοιτητικής visa;
Αρχικά θα ήθελα να επισημάνω ότι το πρώτο ξενόγλωσσο πρόγραμμα του ΕΚΠΑ, το πρόγραμμα της Φιλοσοφικής Σχολής, ξεκίνησε την προώθηση και επιλογή φοιτητών μέσα στην πανδημία. Υπήρξε όμως εξαιρετική συνεργασία της Επιτροπής του προγράμματος με την κεντρική διοίκηση του Πανεπιστημίου και το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων, με αποτέλεσμα να υπάρξει πλήρης υποστήριξη διαδικασιών.
Χρειάστηκε να ενημερωθούν οι εθνικές αντιπροσωπείες και ιδιαίτερα οι προξενικές αρχές για την προσπάθεια αυτή της διεθνοποίησης των ΑΕΙ και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να συνδράμουν.
Για παράδειγμα, λόγω της πρόσφατης ένταξης της χώρας μας στο χάρτη των ξενόγλωσσων προπτυχιακών σπουδών, ορισμένες προξενικές αρχές συγχέουν την περίπτωση των ξενόγλωσσων προγραμμάτων με άλλου είδους προγράμματα (ειδικά προγράμματα, κολλέγια, υποτροφίες, υποδοχή φοιτητών ξένων ΑΕΙ βάσει διμερών συμφωνιών). Αυτό σημαίνει από το πιο απλό, ότι τα συγχέουν με την εισαγωγή αλλογενών-αλλοδαπών του ΥΠΑΙΘ και μας ζητούν κατάλογο του Υπουργείου με τα ονόματα επιτυχόντων πριν εξετάσουν τη δυνατότητα χορήγησης βίζας, έως το πιο προβληματικό, ότι εκδίδουν λανθασμένο τύπο εθνικής θεώρησης. Η λανθασμένη εθνική θεώρηση οδηγεί σε αδυναμία έκδοσης άδειας διαμονής.
Οι φοιτητές πρέπει να ενημερώνονται αναλυτικά προ της άφιξής τους για την υποχρέωση έκδοσης άδειας διαμονής και τις προϋποθέσεις απόκτησής τους ώστε να έχουν προσκομίσει τα κατάλληλα έγγραφα. Στο ΕΚΠΑ οι γραμματείες των ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων ενημερώνουν τους φοιτητές πριν έρθουν στη χώρα για το είδος βίζας που απαιτείται (D1.1 για σπουδές), όσα έγγραφα πρέπει να προσκομίσουν και ασφαλώς για κάθε υποχρέωση και δικαίωμα που έχουν κατά τη φοίτηση τους.
Η εύρεση κατοικίας παραμένει μία πρόκληση, γιατί οι αλλοδαποί φοιτητές δεν έχουν ΑΦΜ πριν την εγγραφή τους στο ΕΚΠΑ και πριν κινήσουμε όλες τις διαδικασίες για έκδοση ΑΦΜ, τραπεζικού λογαριασμού, κ.α, αλλά η συνεργασία με το Study in Greece έχει διευκολύνει φέτος την εύρεση στέγης.
Διδάσκουν και ξένοι καθηγητές στα ξενόγλωσσα προγράμματα;
Το ΕΚΠΑ διαθέτει αξιόλογο διδακτικό επιστημονικό προσωπικό, με εξαιρετικές γνώσεις της Αγγλικής Γλώσσας, το οποίο έχει αναλάβει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Έχουμε προτάσεις από καθηγητές του εξωτερικού να διδάξουν στα αγγλόφωνα προγράμματα. Ήδη έχουμε ενσωματώσει διαλέξεις από καθηγητές πανεπιστημίων του εξωτερικού στο πλαίσιο συγκεκριμένων μαθημάτων ως προσκεκλημένους ομιλητές, αλλά πολύ σύντομα θα ανατεθεί πιο ενεργός ρόλος.
Οι φοιτητές, οι οποίοι παρακολουθούν τα μαθήματα στο ΕΚΠΑ, επιδιώκουν να μάθουν ελληνικά; Έχουν την ευκαιρία αλληλεπίδρασης με τους Έλληνες φοιτητές – γίνεται κάποια συστηματική προσπάθεια από πλευράς πανεπιστημίου προς αυτή την κατεύθυνση; Προωθούνται, για παράδειγμα, κοινές δράσεις και προγράμματα;
Οι αλλοδαποί οι φοιτητές έχουν ευκαιρίες να ενταχθούν γενικότερα στην φοιτητική ζωή του Πανεπιστημίου μας μέσα από διάφορες εκδηλώσεις και δράσεις. Τους φέρνουμε σε επαφή με επιστημονικές και πολιτιστικές οργανώσεις της χώρας μας, τους προτρέπουμε να συμμετέχουν σε πολιτιστικές ομάδες, σε συνέδρια, διοργανώνουμε κοινά summer schools. Παράλληλα στο ΕΚΠΑ λειτουργεί το Διδασκαλείο της Νέας Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας, Από την ίδρυσή του έως σήμερα έχουν αποφοιτήσει περισσότεροι από 55.000 σπουδαστές. Το Διδασκαλείο είναι το μεγαλύτερο κέντρο διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας στον κόσμο.
Ποιοι είναι οι λόγοι, που ξένοι φοιτητές προτιμούν την Ελλάδα για σπουδές;
Ενδεικτικά νομίζω είναι τα στοιχεία που παρουσίασε το Institute of International Education (ΙΙΕ) για την κινητικότητα κατά κύριο λόγο φοιτητών, αλλά και πανεπιστημιακών και ερευνητών από τις ΗΠΑ σε άλλες χώρες το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022, όπου η Ελλάδα βρίσκεται στην 9η θέση.
To υψηλό επίπεδο σπουδών, η αναγνωρισιμότητα των διδασκόντων στο εξωτερικό, η χώρα όπου σπούδασαν οι γονείς τους για τους ομογενείς, τα χαμηλά δίδακτρα, οι σπουδές στη χώρα όπου ξεκίνησε η δημοκρατία, το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρουμε, στην κοιτίδα του πολιτισμού, αλλά και η προσωποποιημένη διοικητική υποστήριξη που παρέχουμε κάνει τις σπουδές στην Ελλάδα ανταγωνιστικές.
Δεν θα μπορούσα να το πω καλύτερα από τη φοιτήτρια από την Αμερική στο Medical Degree που έγραψε «My personal experience has been excellent. Everything has been smooth since I first arrived thanks to the faculty and staff. Our curriculum is very well organized and all of our classes are taught in English by dedicated professors always willing to support us. We have quality instruction with informative lectures and labs. I appreciate the University’s mission of internationalization. I have made friends from around the world and I am able to create new experiences while earning my medical degree in one of the best Universities of Greece».
Τα προγράμματα προσφέρονται και online; Αν ναι, με τα ίδια ή με μειωμένα δίδακτρα;
Τα προγράμματα προσφέρονται για δια ζώσης εκπαίδευση. Βεβαίως υπήρξε ειδική μέριμνα σύμφωνα με τα ισχύοντα κατά την περίοδο της πανδημίας για την διασφάλιση της υγείας των φοιτητών και των φοιτητριών, ωστόσο με την επάνοδο στην κανονικότητα τα προγράμματα προσφέρονται διά ζώσης.
Με δεδομένη την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση των πανεπιστημίων μας, πώς ανταποκρίνεται με επάρκεια το ΕΚΠΑ στα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών;
Τα προγράμματα αυτά, τόσο τα προπτυχιακά όσο και τα μεταπτυχιακά είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, δηλαδή υπάρχουν δίδακτρα, που αποτελούν βασική πηγή εσόδων. Βεβαίως για το Πανεπιστήμιο μας η ενίσχυση της εξωστρέφειας, των διεθνών σχέσεων και γενικότερα του διεθνούς προσανατολισμού αποτελεί στρατηγικό στόχο ανάπτυξης μέσα και από την δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών και επομένως είναι μία κεντρική επιλογή που την στηρίζουμε συλλογικά.
Επιπροσθέτως, όπως προανέφερα, ειδικότερα η οργάνωση και λειτουργία ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών αποτέλεσε και ένα «στοίχημα» για πολλούς από εμάς ―θεσμικά όργανα, διδάσκοντες και διοικητικοί υπάλληλοι― και ο στόχος ήταν να επιτύχουν. Η επιτυχία των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών έχει θέσει νέες ακαδημαϊκές προκλήσεις και έχει επηρεάσει θετικά και τον τρόπο λειτουργίας των υπηρεσιών.
Παράλληλα το ΕΚΠΑ συμμετέχει ήδη στην Πράξη με τίτλο «Υποστήριξη δράσεων Διεθνοποίησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης» που στοχεύει στην ανάπτυξη και αναβάθμιση ΞΠΜΣ β’ και γ΄ κύκλου του Ιδρύματος, καθώς και στην ενίσχυση της εξωστρέφειας τους. Στο πλαίσιο της Πράξης, περιλαμβάνονται ενέργειες για την παραγωγή, αξιολόγηση και ψηφιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού, τη συνεργασία με ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής για ανταλλαγή διδακτικού προσωπικού, πρόσκληση εξειδικευμένου προσωπικού για διδασκαλία μαθημάτων και πραγματοποίηση διαλέξεων κ.λπ. Προβλέπεται, επίσης, η υλοποίηση ολοκληρωμένων δράσεων προώθησης και προβολής των ΞΠΜΣ στο εξωτερικό καθώς και η ενίσχυση του Γραφείου Υποστήριξης Αλλοδαπών Φοιτητών για την άρση των εμποδίων στην προσέλκυση φοιτητών από άλλες χώρες, την υποστήριξη των φοιτητών για εγκατάσταση και διαμονή στη χώρα μας με τρόπο ασφαλή και οργανωμένο, καθώς και την υποστήριξη της επιτυχούς ένταξής τους στο εκπαιδευτικό περιβάλλον του ΕΚΠΑ.
Η πράξη εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2014-2020» και στον Άξονα Προτεραιότητας «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ». Η πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).
Ωστόσο σημειώνεται ότι, παρά τις προσπάθειες της Διοίκησης για το συντονισμό και την ολοκλήρωση ενός τόσο σπουδαίου αλλά και πολύπλοκου έργου, το χρονικό περιθώριο που δόθηκε για την υλοποίησή του είναι ιδιαίτερα στενό. Η χρηματοδότηση εγκρίθηκε στις 27.10.2022 με την ένταξη της πράξης, ενώ η καθορισμένη ολοκλήρωση του αντικειμένου του έργου είναι η 31η/12/2023.
Η πράξη συμπεριλαμβάνεται στα Ιδρυματικά έργα για τα οποία κρίνεται απαραίτητη για την υλοποίηση τους η δημιουργία «γέφυρας» και η μεταφορά τους στη νέα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Επικειμένης της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, αισθάνεστε πως θα υπάρξει έντονος ανταγωνισμός; Αν ναι, με ποιο τρόπο θα διαχειριστείτε τη νέα πραγματικότητα; Πιο απλά, γιατί κάποιος αλλοδαπός φοιτητής να προτιμήσει τα προγράμματα του ΕΚΠΑ αντί κάποιου άλλου ιδιωτικού πανεπιστημίου;
Στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι γνωστή η έκφραση «famous University, famous advisor» που αναφέρεται στον τρόπο επιλογής ενός πτυχιούχου για επαγγελματική αποκατάσταση ή σχετικά με ερευνητική συνεργασία.
Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ένα ιστορικό εκπαιδευτικό ίδρυμα που διακρίνεται σήμερα για την ποιότητα των σπουδών του και το ερευνητικό του έργο. Η έμφαση, λοιπόν, στη φήμη του, την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, το υψηλό διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό εξασφαλίζουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες στις φοιτήτριες και τους φοιτητές μας, Έλληνες και αλλοδαπούς, για τις σπουδές τους και αποτελούν στοιχεία διάκρισης, που μας κάνουν να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Κάθε λοιπόν αλλαγή την αντιμετωπίζουμε ως πρόκληση και όχι ως απειλή, ακριβώς λόγω του έργου που έχει γίνει και της αναγνώρισης που χαίρει το ΕΚΠΑ διεθνώς, έτσι ώστε ο ανταγωνισμός να λειτουργεί ενισχυτικά.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.