Επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ο Καθηγητής Kevin Featherstone

Την 3η Μαρτίου 2022, ημέρα Πέμπτη και ώρα 19.00 πραγματοποιήθηκε η τελετή της αναγόρευσης σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών του Kevin Featherstone, καθηγητή Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών, κατόχου της Έδρας Ελευθέριος Βενιζέλος και καθηγητή Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο London School of Economics and Political Science, Ηνωμένο Βασίλειο.

Η προσφώνηση έγινε από τον Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Κ. Δημόπουλο, ενώ η παρουσίαση του έργου και της προσωπικότητας του τιμωμένου καθηγητή πραγματοποιήθηκε από την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Ευρωπαϊκής Πολιτικής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών Σουζάννα Βέρνυ.

Ακολούθησε ανάγνωση των κειμένων του Ψηφίσματος του Τμήματος, της Αναγόρευσης και του Διδακτορικού Διπλώματος από τον Πρόεδρο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, καθηγητή Μιχαήλ Ι. Τσινισιζέλη. Η περιένδυση του τιμωμένου με την τήβεννο της Σχολής από τον Κοσμήτορα της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, καθηγητή Νικόλαο Π. Ηρειώτη.

Στην προσφώνηση, ο Καθηγητής κ. Δημόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής:

“Ο καθηγητής Kevin Featherstone δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυρισθούμε ότι τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στην πρωτοπορία στον χώρο των Ευρωπαϊκών Σπουδών! Το έργο του είναι ιδιαιτέρως πλούσιο, καινοτόμο, υψηλής ποιότητας και θεωρητικά ενημερωμένο. Οι εργασίες του για τον εξευρωπαϊσμό και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση τον καθιέρωσαν ως έναν από τους ικανότερους και πιο ενδιαφέροντες ακαδημαϊκούς στον χώρο των Ευρωπαϊκών Σπουδών.
Τέλος, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ως κάτοχος της έδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος» για πάνω από μια δεκαετία έχει συνεισφέρει σημαντικά στη διάδοση των ελληνικών απόψεων για κρίσιμα ζητήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής!
Με μεγάλη και εξαιρετική, λοιπόν, τιμή και χαρά υποδεχόμαστε σήμερα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών τον καθηγητή και Φιλέλληνα Kevin Featherstone ως Επίλεκτο Μέλος, ως Επίτιμο Διδάκτορα.
Τον ευχαριστούμε για την προσφορά του και τον τιμούμε για το έργο του στην Επιστήμη!”

Στην oμιλία της, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ Σουζάννα Βέρνυ ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής:

“Ο Kevin Featherstone είναι πολυγραφότατος, με τον κατάλογο των δημοσιεύσεών του στο Google Μελετητή να ανέρχεται σε 22 εκτυπωμένες σελίδες. Ο κατάλογος περιλαμβάνει 6 βιβλία, τα 3 μαζί με τον Καθηγήτη Δημήτρη Παπαδημητρίου (ο οποίος είναι μαζί μας απόψε), 7 επιμέλειες ή συνεπιμέλεις συλλογικών τόμων, και δεκάδες άρθρα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.
Πριν επιχειρήσω μία γενική επισκόπηση του έργου αυτού, θα ήθελα να κάνω ένα μικρό σχολιασμό για το έργο του Kevin Featherstone με θέμα την Ελλάδα. Το πρώτο άρθρο του για την Ελλάδα σε επιστημονικό περιοδικό δημοσιεύθηκε πριν από ακριβώς 40 χρόνια, το 1982. Συνεπώς, το έργο του Kevin Featherstone για την Ελλάδα καλύπτει μία ολόκληρη εποχή και αντανακλά διάφορες φάσεις της περιόδου αυτής, από τη φρέσκια δημοκρατία και νέο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως τη σημερινή χώρα που επιβίωσε μία δεκαετία επανειλημμένων κρίσεων.
Δεύτερο, η επιμονή του Kevin Featherstone να αναλύσει την Ελλάδα με τα έργα της συγκριτικής πολιτικής είναι ιδιαίτερα σημαντική. Και μάλιστα δεν ήταν καθόλου δεδομένη την εποχή που άρχισε να ενδιαφέρεται για την Ελλάδα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπήρξε μία τάση αντιμετώπισης της Ελλάδας ως μία κάπως εξωτική περίπτωση, μία χώρα η οποία μόλις πριν από λίγα χρόνια βρισκόταν υπό στρατιωτικό ζυγό – ένα αναχρονιστικό φαινόμενο για τη μεταπολεμική Ευρώπη – και που δεν εντασσόταν στο κυρίαρχο ρεύμα (mainstream) της δυτικοευρωπαϊκής πολιτικής. Ενώ υπήρξε μεγάλη παράδοση των κλασσικών σπουδών στη Μεγάλη Βρετανία, η επιστημονική μελέτη της σύγχρονης Ελλάδας απασχολούσε ένα σχετικά μικρό αριθμό ερευνητών και περιοριζόταν σε άλλες επιστήμες, με σημαντικές συνεισφορές π.χ. από τον ανθρωπολόγο John Campbell και ιδιαίτερα από τον ιστορικό Richard Clogg. Ως αποτέλεσμα, η έρευνα για την Ελλάδα έτεινε να παρουσιάσει τη χώρα ως μία αυτοτελή, και καμία φορά, μεμενομένη περίπτωση.
Ταυτόχρονα, η συγκριτική ευρωπαϊκή πολιτική, όπως διδασκόταν στα τμήματα πολιτικής επιστήμης των βρετανικών πανεπιστημίων εκείνη την εποχή, επικεντρωνόταν κυριώς στη μελέτη των τριών μεγάλων δυτικοευρωπαϊκών κρατών, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, και δεν ασχολείτο ιδιαίτερα με άλλες περιπτώσεις. Αυτή η κατάσταση άρχισε σιγά σιγά να αλλάξει μέσα στη δεκαετία του 1980, χάρη στο νέο ενδιαφέρον για τη Νότια Ευρώπη που προκλήθηκε μετά τις, σχεδόν ταυτόχρονες, μεταβάσεις στη δημοκρατία της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, και εν συνεχεία, την ένταξη τους στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Ο Kevin Featherstone ήταν από τους πρωτοπόρους της εξέλιξης αυτής, μαζί με άλλους συναδέλφους της γενιάς του, όπως π.χ. οι Richard Gillespie και Paul Heywood, μελετητές της Ισπανίας. Αξιοποιώντας πάντα τα εργαλεία της πολιτικής επιστήμης στις μελέτες του για την Ελλάδα, ο Kevin Featherstone συνέβαλλε στην διαδικασία «ομαλοποίησης» της μελέτης της Ελλάδας, δηλαδή στην αντιμετώπιση της χώρας από τους κοινωνικούς επιστήμονες ως ακόμη μίας κανονικής εθνικής περίπτωσης, κάτι που για τις νεότερες γενιές πολιτικών επιστημόνων μπορεί να είναι δεδομενό, αλλά κάποιοι από μας θυμόμαστε ότι δεν ήταν πάντα έτσι.
Άλλο σημαντικό στοιχείο του έργου του είναι ότι πάντα εντάσσει τη μελέτη της Ελλάδας μέσα σε ένα ευρύτερο προβληματισμό. Όπως γράφει σε ένα πρόσφατο βιβλίο του, επιχειρεί την εξέταση ενός μεγάλου ζητήματος μέσω μίας μικρής περίπτωσης (δηλαδή, της ελληνικής). Με αυτό τον τρόπο, απευθύνεται σε ένα μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό, πέρα από τον σχετικά περιορισμένο κύκλο των ειδικών για την Ελλάδα, και προκαλεί ένα ευρύτερο ενδιαφέρον για τη χώρα.

[…]

Αν η συνεισφορά του Kevin Featherstone σταματούσε εδώ, με το δημοσιευμένο ακαδημαϊκό έργο του στους τομείς της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την ελληνικής πολιτικής, σίγουρα θα την εκτιμούσαμε ήδη ως ιδιαίτερα σημαντική. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε όμως το σημαντικό του ρόλο, ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, στην εκπαίδευση νέων ερευνητών. Ιδιαίτερα, μέχρι τώρα διετέλεσε επιβλέπων καθηγητής σε πάνω από 30 διδακτορικά, με αρκετοί από τους πρώην υποψήφιους διδάκτορές του εν συνεχεία να γίνουν πανεπιστημιακοί, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, και δημόσιοι λειτουργοί. Εκτός από τους υποψήφιους διδακτορές του όμως, ο Kevin Featherstone έπαιξε σημαντικό ρόλο ως μέντορα πολλών νέων ερευνητών. Γνωρίζω αρκετές περιπτώσεις. Επιτρέψτε με εδώ να αναφερθώ σε μία συγκεκριμένη περίπτωση, η οποία νομίζω ότι αναδεικνύει την καλοσύνη του Kevin Featherstone και τον τρόπο που βοηθά τους άλλους. Η περίπτωση αφορά μία υποψήφια διδάκτορα, η οποία το 1985 πήγε στο πρώτο ακαδημαϊκό συνέδριό της, τρομοκρατημένη όχι απλώς από την προοπτική της πρώτης δημόσιας εισηγήσης της, αλλά και από το γεγονός ότι ο ήδη γνωστός Καθηγητής Featherstone θα ήταν ο σχολιαστής στο πάνελ που θα συμμετείχε. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, όχι απλώς τα γενναιόδωρα σχόλια του Kevin Featherstone πάνω στην εντελώς ανώριμη εισήγησή μου, αλλά και το γεγονός ότι μέτα το πάνελ, έμεινε να συζητήσει μαζί μου, με ενθάρρυνε να προχωρήσω με την έρευνά μου για την Ελλάδα και εν συνεχεία με κάλεσε να συνεισφέρω στο συλλογικό τόμο που ετοίμαζε εκείνη την περίοδο.

[…]

Τέλος, το Παρατηρητήριο λειτουργεί και ως θερμοκήπιο για νέα ταλέντα. Εδώ αξίζει να αναφερθούν ιδιαίτερα τα Συμπόσια για νέους ερευνητές, οι οποίοι εργάζονται σε θεματικές που αφορούν την Ελλάδα ή την Κύπρο. Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 700 υποψήφιους διδάκτορες παρουσίασαν τις εργασίες τους στα Συμπόσια αυτά. Εκεί επωφελούνται από την καθοδήγηση του Kevin Featherstone, ο οποίος σύμφωνα με παρουσίασή του στο Συμπόσιο την οποία ανακάλυψα στο διαδίκτυο, μοιράζεται μαζί τους την φιλοσοφία του: «όχι ελληνικός εξαιρετισμός!» «Γιατί να ενδιαφερθεί ένας μη-έλληνας αναγνώστης για τη δουλειά σας;» «Ποιο είναι το μεγάλο θέμα ευρύτερης σημασίας για την πολιτική επιστήμη η οποία διαφωτίζεται από τη μελέτη σας για την ελληνική περίπτωση;»
Σοφές συμβουλές, τις οποίες τις ακολουθεί ο Kevin Featherstone σε όλη την ερευνητική διαδρομή του, προσέχοντας πάντα να τοποθετήσει την ελληνική περίπτωση στο κέντρο επίκαιρων συζητήσεων και καταφέροντας πράγματι να κάνει πολύ κόσμο να ενδιαφερθεί για την Ελλάδα.
Κύριες και κύριοι, είναι μεγάλη τιμή και ανείπωτη χαρά που μιλώ σε αυτή τη τελετή για την τεράστια προσφορά του Kevin Featherstone στην πολιτική επιστήμη και στην Ελλάδα.
Kevin Featherstone, σας ευχαριστούμε.”

Η Ομιλία του τιμωμένου καθηγητή κ. Kevin Featherstone είχε τίτλο: «Identity Politics and Exclusion from Europe Today».

Ο κ. Featherstone στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων και τα εξής:

Πρώτα, θα ήθελα να πω “ευχαριστώ” στο Πανεπιστήμιο.

Αυτή είναι μεγάλη τιμή για έναν φιλέλληνα.

Με μεγάλη χαρά την αποδέχομαι.

[…]

Today has a special resonance for me. The fact that I became the Eleftherios Venizelos Professor of Contemporary Greek Studies at the LSE began with my friends at this University.  I was not aware that the position at the LSE would soon become vacant.  But, at a lunch with Professor Tsinisizelis and some of his colleagues, they informed me and strongly encouraged me to apply.  That same evening, I had dinner with Professor Veremis, who also urged me to apply.  So, the proposition suddenly became credible in my mind.  I will always be grateful for the confidence they showed in me over 20 years ago.  And, I guess, the fact that their University has now made this award to me suggests that their judgement – whether merited or erroneous – is now shared by others, so they’re not alone.

[…]

Greece – the country with one of the highest levels of public support for the EU, one that equated Europeanisers with modernisers – now witnessed a ‘them’ and ‘us’ conflict with Europe.  The EU was in an unprecedented position: contributing to a Troika that oversaw tough conditionality on an existing member of the club.  The issues of choice; accountability; and legitimacy with respect to EU membership became acute.  Greece would experience the biggest-ever decline in public support for the EU recorded by Eurobarometer.  By 2016 – the year of the BREXIT referendum – support for the EU in Greece was actually lower than that in the UK! 

[…]

The tragic events, at present, in Ukraine remind us of the importance of reversing our lens – to consider how the EU is viewed from the outside, in what it stands for, what it means and what it does.  This is Katzenstein’s ‘second image reversed’.  Or, perhaps, more tellingly, the ‘organised hypocrisy’ of sovereignty today. As the FT put it, the Ukrainians are being punished for choosing Europe.  It is the most extreme case and how the EU responds will be of historic significance, as seen both within and beyond the EU’s member states.  The response will give further meaning to ‘Europe’ in the coming years.  An analysis of the messages given on social media about the EU by Ukrainians in recent weeks would be telling.

[…]

If we speak of the identity of Europe, how can we not speak of Greece?  If we consider what Europe stands for – are we not drawn to the debt crisis, the desperate refugees in the Aegean, or the threats posed by Erdogan?  If we’re asked ‘where is Europe?’, historians have been engulfed in controversies over the Eastern Mediterranean or even, misleadingly, the Balkans. 

So, yes, Greece and Greeks have taught me so much.  I’ve taken more than I’ve given.  And, I’m very flattered to be taking from you again this evening.