COVID-19

Nocebo και εμβόλια για τον ιό SARS-CoV-2

Nocebo και εμβόλια για τον ιό SARS-CoV-2

Πρόσφατη μελέτη που μόλις δημοσιεύθηκε στον ιατρικό τύπο (JAMA Network Open) αταδεικνύει το nocebo ως μια σημαντική αιτία εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό για τον ιό της πανδημίας SARS-CoV-2. Πρόκειται για μια μετα-ανάλυση, δηλαδή επεξεργασία μετά από ομαδοποίηση δεδομένων από άλλες πρωτότυπες μελέτες, που υπογράφεται από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Harvard. Τι είναι το nocebo όμως; Ο Καθηγητής Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δήμος Μητσικώστας αναφέρει ότι το nocebo αφορά την αρνητική προδιάθεση του ασθενούς ότι η προσφερόμενη ιατρική θεραπεία (φάρμακο, χειρουργική επέμβαση, εμβόλιο) θα τον βλάψει περισσότερο, παρά ωφελήσει. Πώς εκφράζεται; Με την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών, που μοιάζουν να προκαλούνται από τη θεραπεία, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν σχέση με τη βιολογική δράση της θεραπείας, παρά μόνο με την αρνητική προδιάθεση των ασθενών, είναι δηλαδή μια μορφή αυθυποβολής και φοβίας. Πως μετράμε το nocebo στην ιατρική; Καταγράφοντας τις ανεπιθύμητες δράσεις που εμφανίζουν οι ασθενείς που παίρνουν το εικονικό φάρμακο (placebo) στις κλινικές μελέτες. Ένας ισχυρός δείκτης για τη σοβαρότητα και συχνότητα του nocebo είναι η καταγραφή των ασθενών που διακόπτουν τη θεραπεία λόγω ανεπιθύμητων δράσεων, παρά το γεγονός ότι πήραν αδρανή ουσία (πχ. νερό, αλεύρι) που δεν προκαλεί τέτοιες βιολογικές δράσεις. Πόσο συχνό είναι; Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς που παίρνουν εικονικό φάρμακο στις κλινικές μελέτες εμφανίζει μια οποιαδήποτε ανεπιθύμητη δράση και περίπου ένας στους 20, σταματά τη θεραπεία εξαιτίας των ανεπιθύμητων ενεργειών, παρά το γεγονός ότι πήρε εικονικό φάρμακο. Από τι επηρεάζεται το nocebo; Από πολλούς παράγοντες, την προσωπικότητα του ασθενή κυρίως, αλλά και από τη σχέση του με τον ιατρό, τις προηγούμενες εμπειρίες υγείας που έχει ο ασθενής, ιδίως τις αρνητικές, αλλά και από τις πληροφορίες που παίρνει, ή άθελά του κατακλύζεται, από τα έντυπα-ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, την τηλεόραση, το διαδίκτυο γενικά.

Η Αμερικανική μελέτη έδειξε ότι οι εθελοντές που εμβολιάσθηκαν με τα εμβόλια για τον ιό SARS-CoV-2 είχαν περισσότερες ανεπιθύμητες δράσεις (76%) απ΄ ότι εκείνοι που πήραν το εικονικό εμβόλιο (30%). Αναμενόμενο. Αυτό που εντυπωσιάζει όμως είναι ότι οι συστηματικές ανεπιθύμητες δράσεις (δηλαδή πυρετός, κόπωση, κεφαλαλγία, μυαλγίες, ζάλη) είναι πολύ συχνές και στους εθελοντές που πήραν το εικονικό εμβόλιο (76%), είναι δηλαδή αποτέλεσμα nocebo συμπεριφοράς, φοβίας.

Σε μια συγχρονική έρευνα της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ που εκπονήθηκε σε πέντε πανεπιστημιακά νοσοκομεία της Αθήνας τον Μάιο ως τον Ιούλιο του 2021 (όταν δηλαδή είχε ολοκληρωθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού αντί- SARS-CoV-2 για τους εργαζόμενους στην Υγεία), 1.300 περίπου εργαζόμενοι απάντησαν σε ένα ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο που αφορούσε στον εμβολιασμό και στις πιθανές ανεπιθύμητες δράσεις που βίωσαν από τα εμβόλια για το συγκεκριμένο ιό, όπως επίσης και στη nocebo συμπεριφορά. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο διεθνή ιατρικό τύπο με τη συμμετοχή μιας πλειάδας καθηγητών και ερευνητών του ΕΚΠΑ το Νοέμβριο του 2021 (https://www.mdpi.com/2076-393X/9/10/1179) με τίτλο:

Nocebo-Prone Behavior Associated with SARS-CoV-2 Vaccine Hesitancy in Healthcare Workers και συγγραφείς: Δήμος Μητσικώστας, Κωνσταντίνα Αραβαντινού-Φατούρου, Χριστίνα Δεληγιάννη, Ευρυδίκη Κραβαρίτη, Ελένη Κορομπόκη, Μαρία Μυλωνά, Πηνελόπη Βρυττιά, Γεωργία Παπαγιαννοπούλου, Ευμορφία-Μαρία Δελίχα, Αθανάσιος Δελλής, Γεώργιος Τσιβγούλης, Μελέτιος Α. Δημόπουλος, Martina Amanzio, Πέτρος Σφηκάκης

Τι βρήκαμε; Οκτώ περίπου στους δέκα υγειονομικούς είχαν πλήρως εμβολιασθεί εκείνο το χρονικό διάστημα και δύο στους τρεις είχαν εμφανίσει μια τουλάχιστον ανεπιθύμητη ενέργεια μετά τον εμβολιασμό, δερματικές αντιδράσεις και συμπτώματα ίωσης, κυρίως. Δύο στους έντεκα, όμως, δεν έκαναν το εμβόλιο…Προσπαθώντας να ανιχνεύσουμε τα χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας που αρνήθηκαν να εμβολιασθούν, διαπιστώσαμε ότι ήταν κυρίως γυναίκες (δύο στις εννέα), κατηγορίες εργαζομένων που δεν ήταν ιατροί (νοσηλευτές οι περισσότεροι-ένας στους 4!) και εργαζόμενοι που είχαν ειδική προδιάθεση για nocebo συμπεριφορές, είχαν δηλαδή δώσει απαντήσεις στο ειδικό ερωτηματολόγιο για το nocebo τέτοιες, που προδικάζουν δισταγμό, δυσπιστία και φοβία στις ιατρικές θεραπείες.

Τα ευρήματα αυτά αναπαράχθηκαν και από άλλη έρευνα στην οποία επίσης συμμετείχε το ΕΚΠΑ με τον Καθηγητή Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δήμο Μητσικώστα, μαζί με άλλα πανεπιστήμια από την Ιταλία και τις ΗΠΑ (https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2021.100253) και η οποία ακολούθησε την ίδια ακριβώς μεθοδολογία με την πρόσφατη μελέτη από το Harvard, ήταν δηλαδή μια μετα-ανάλυση. Τι βρήκαμε τότε; Ένας στους τρεις εθελοντές που συμμετείχαν στις εγκριτικές μελέτες φάσης 3 για τα εμβόλια COVID-19, εμφάνισαν ανεπιθύμητες δράσεις παρότι έπαιρναν το εικονικό φάρμακο (placebo). Μάλιστα, οι γενικευμένες ανεπιθύμητες δράσεις, που δεν μπορούν να μετρηθούν και να αντικειμενοποιηθούν (πχ κεφαλαλγία, κόπωση, αδιαθεσία, μυαλγίες) ήταν πολύ αυξημένες στην ομάδα του εικονικού εμβολίου, όπως και στην ομάδα του πραγματικού εμβολίου. Η μελέτη αυτή δημοσιεύθηκε το Νοέμβριο του 2021 σε έκγριτο ιατρικό περιοδικό (https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2021.100253). Η νέα μελέτη επομένως από το Harvad, επιβεβαιώνει τις αρχικές μελέτες του ΕΚΠΑ που προηγήθηκαν, και όλες μαζί καταδεικνύουν τη μεγάλη σημασία του nocebo στον εμβολιασμό για τον ιό SARS-CoV-2, ο οποίος έχει αλλάξει δραματικά τη ζωή μας.

Πώς αυτά τα επιστημονικά ευρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν; Εφόσον γνωρίζουμε τα αίτια της αντί-εμβολιαστικής νοοτροπίας, αλλά και των ανεπιθύμητων δράσεων που παρατηρούνται μετά το εμβόλιο, μπορούμε να βοηθήσουμε τους φοβισμένους συμπολίτες μας αποτελεσματικότερα, μιλώντας και αναλύοντας το nocebo φαινόμενο σε μια επίμονη σε επαναληψιμότητα και διάρκεια εκστρατεία ενημέρωσης.  Ότι είναι μια φυσιολογική φοβία, που συνδέεται με το ένστικτο επιβίωσης, που όλοι έχουμε, αλλά σε διαφορετικό βαθμό.

Μια πρωτότυπη μέθοδος προσέγγισης μονοκόρυφα εξελισσόμενων δεδομένων και η  εφαρμογή της σε μια έξαρση Covid-19

Μια πρωτότυπη μέθοδος προσέγγισης μονοκόρυφα εξελισσόμενων δεδομένων και η εφαρμογή της σε μια έξαρση Covid-19

Ο καθηγητής Ιωάννης Κ. Δημητρίου δημοσίευσε μια μελέτη στο έγκριτο περιοδικό Optimization Methods & Software με τίτλο “Least Squares Monotonic Unimodal Approximations to Successively Updated Data and an Application to a Covid-19 Outbreak”. Η μελέτη αναπτύσσει έναν αλγόριθμο προσέγγισης δεδομένων εν εξελίξει, αλλοιωμένων από σφάλματα, ώστε να εκτιμήσει το σημείο στροφής (ακρότατο) μιας έξαρσης (outbreak). […]

Παρουσίαση του Πλαισίου Ταξινόμησης Πόρων των Ηνωμένων Εθνών (UNFC) και του Διεθνούς Προτύπου Αναφοράς CRIRSCO

Παρουσίαση του Πλαισίου Ταξινόμησης Πόρων των Ηνωμένων Εθνών (UNFC) και του Διεθνούς Προτύπου Αναφοράς CRIRSCO

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 30 Ιουνίου 2025, στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ενημερωτική παρουσίαση με αντικείμενο τη συγκριτική ανάλυση μεταξύ του Πλαισίου Ταξινόμησης Πόρων των Ηνωμένων Εθνών (UNFC) και του Διεθνούς Προτύπου Αναφοράς CRIRSCO. Η παρουσίαση έγινε από τον κ. Χαράλαμπο Βασιλάτο, Αναπληρωτή Καθηγητή Κοιτασματολογίας του Ε.Κ.Π.Α. και […]

Συμμετοχή σε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ    – WCTRS, University of Antwerp 

Συμμετοχή σε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ    – WCTRS, University of Antwerp 

Το Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, συμμετείχε δυναμικά στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο ‘International SIGA2 Conference 2025’ που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα (7-9.5.2025) στο University of Antwerp, Βέλγιο, με εστίαση στο ‘Academic Excellence Meets Global Dialogue on Strategic Maritime Affairs’. Το Διεθνές Συνέδριο διοργανώθηκε από το Special Interest Group A2: Ports and […]

Το ΕΚΠΑ κορυφαίο Πανεπιστήμιο σε Ελλάδα και Κύπρο – Ανακοινώθηκαν οι διεθνείς κατατάξεις Times Higher Education Impact Rankings 2025 και US News Global University Ranking 2025-2026

Το ΕΚΠΑ κορυφαίο Πανεπιστήμιο σε Ελλάδα και Κύπρο – Ανακοινώθηκαν οι διεθνείς κατατάξεις Times Higher Education Impact Rankings 2025 και US News Global University Ranking 2025-2026

Δημοσιεύθηκε η αμερικάνικη παγκόσμια κατάταξη US News Best Global University Rankings 2025-2026. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται στη 1η θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων σε Ελλάδα και Κύπρο και στην 216η θέση παγκοσμίως. 2ο Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο βρίσκεται στη θέση 416. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών στην Ευρώπη ανέβηκε στην 78η θέση από την 82η […]

Επίσκεψη του κ. Mario Nava, Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη Μονάδα «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του ΕΚΠΑ

Επίσκεψη του κ. Mario Nava, Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη Μονάδα «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του ΕΚΠΑ

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του κ. Mario Nava, Γενικού Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης «Απασχόληση, Κοινωνικές Υποθέσεις και Ένταξη» (EMPL) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion”), της Μονάδας Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο κ. Nava […]

Επείγουσα ανακοίνωση ΕΚΠΑ για τον καύσωνα

Επείγουσα ανακοίνωση ΕΚΠΑ για τον καύσωνα

Επείγουσα Ανακοίνωση της Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ για τον επερχόμενο καύσωνα Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή έχει εντείνει τα φαινόμενα ακραίας ζέστης, με δύο χαρακτηριστικές εκφάνσεις να ξεχωρίζουν: τον παρατεταμένο καύσωνα με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και το φαινόμενο του θερμικού θόλου (heat dome) κατά την οποία σταθερά υψηλές πιέσεις παγιδεύουν θερμό […]

Δράση Erasmus+ στο Μουσείο Παιδείας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Δράση Erasmus+ στο Μουσείο Παιδείας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Την  Πέμπτη 05/06/2025 πραγματοποιήθηκε στο  Μουσείο Παιδείας  του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ειδική δράση του Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ με τίτλο  “Inclusive Trainers Ready for a Fast–Changing and Diverse Tomorrow”.  Το πρόγραμμα συντονίστηκε από το  Σωματείο Αποκατάστασης και Ειδικής Αγωγής Ατόμων με Αναπηρία «Παναγία Ευαγγελίστρια»,  έναν από τους φορείς που φιλοξενούν την πρακτική άσκηση των μεταπτυχιακών […]

Συμμετοχή σε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ    – WCTRS, University of Antwerp 

Συμμετοχή σε Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ    – WCTRS, University of Antwerp 

Το Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, συμμετείχε δυναμικά στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο ‘International SIGA2 Conference 2025’ που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα (7-9.5.2025) στο University of Antwerp, Βέλγιο, με εστίαση στο ‘Academic Excellence Meets Global Dialogue on Strategic Maritime Affairs’. Το Διεθνές Συνέδριο διοργανώθηκε από το Special Interest Group A2: Ports and […]

Το ΕΚΠΑ κορυφαίο Πανεπιστήμιο σε Ελλάδα και Κύπρο – Ανακοινώθηκαν οι διεθνείς κατατάξεις Times Higher Education Impact Rankings 2025 και US News Global University Ranking 2025-2026

Το ΕΚΠΑ κορυφαίο Πανεπιστήμιο σε Ελλάδα και Κύπρο – Ανακοινώθηκαν οι διεθνείς κατατάξεις Times Higher Education Impact Rankings 2025 και US News Global University Ranking 2025-2026

Δημοσιεύθηκε η αμερικάνικη παγκόσμια κατάταξη US News Best Global University Rankings 2025-2026. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται στη 1η θέση μεταξύ των Πανεπιστημίων σε Ελλάδα και Κύπρο και στην 216η θέση παγκοσμίως. 2ο Ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο βρίσκεται στη θέση 416. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών στην Ευρώπη ανέβηκε στην 78η θέση από την 82η […]

Επίσκεψη του κ. Mario Nava, Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη Μονάδα «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του ΕΚΠΑ

Επίσκεψη του κ. Mario Nava, Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη Μονάδα «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του ΕΚΠΑ

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του κ. Mario Nava, Γενικού Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης «Απασχόληση, Κοινωνικές Υποθέσεις και Ένταξη» (EMPL) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Director-General – Directorate General “Employment, Social Affairs and Inclusion”), της Μονάδας Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο κ. Nava […]

Επείγουσα ανακοίνωση ΕΚΠΑ για τον καύσωνα

Επείγουσα ανακοίνωση ΕΚΠΑ για τον καύσωνα

Επείγουσα Ανακοίνωση της Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ για τον επερχόμενο καύσωνα Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική αλλαγή έχει εντείνει τα φαινόμενα ακραίας ζέστης, με δύο χαρακτηριστικές εκφάνσεις να ξεχωρίζουν: τον παρατεταμένο καύσωνα με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και το φαινόμενο του θερμικού θόλου (heat dome) κατά την οποία σταθερά υψηλές πιέσεις παγιδεύουν θερμό […]

Δράση Erasmus+ στο Μουσείο Παιδείας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Δράση Erasmus+ στο Μουσείο Παιδείας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Την  Πέμπτη 05/06/2025 πραγματοποιήθηκε στο  Μουσείο Παιδείας  του Παιδαγωγικού Τμήματος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ειδική δράση του Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ με τίτλο  “Inclusive Trainers Ready for a Fast–Changing and Diverse Tomorrow”.  Το πρόγραμμα συντονίστηκε από το  Σωματείο Αποκατάστασης και Ειδικής Αγωγής Ατόμων με Αναπηρία «Παναγία Ευαγγελίστρια»,  έναν από τους φορείς που φιλοξενούν την πρακτική άσκηση των μεταπτυχιακών […]

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το Ε.Κ.Π.Α. το οποίο εγκαινιάστηκε στις 3 Μαΐου του 1837, αρχικά στεγάστηκε σε ένα ανακαινισμένο οθωμανικό κτήριο στη βορειοανατολική πλευρά της Ακρόπολης, το οποίο στις μέρες μας έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί ως Μουσείο του Πανεπιστημίου. Αρχικά ονομάστηκε «Οθωνικό Πανεπιστήμιο» από το όνομα του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα και αποτελούνταν από 4 ακαδημαϊκά Τμήματα με 52 φοιτητές. Καθώς αποτελούσε το πρώτο Πανεπιστήμιο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, αλλά και της ευρύτερης βαλκανικής και μεσογειακής περιοχής, απέκτησε σημαντικό κοινωνικο-ιστορικό ρόλο, ο οποίος υπήρξε καθοριστικός για την παραγωγή συγκεκριμένης γνώσης και πολιτισμού μέσα στη χώρα.

Stay Connected

Ακολουθήστε το hub.uoa.gr στα Social Media

Newsletter

Γραφτείτε για να λαμβάνετε ενημερώσεις

closebutton
Μετάβαση στο περιεχόμενο