Παγκόσμια Ημέρα Γεωλόγων: μια γιορτή για τους «αναγνώστες» της Γης

Κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή του Απριλίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Γεωλόγων, μια ημέρα αφιερωμένη στους ανθρώπους που αφουγκράζονται τη Γη και «διαβάζουν» την ιστορία της μέσα από τα πετρώματα, τα ηφαίστεια, τα βουνά και τους σεισμούς. Η Παγκόσμια Ημέρα Γεωλόγων είναι μια ευκαιρία να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε το έργο των γεωλόγων σε όλο τον κόσμο. Οι γεωλόγοι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση του πλανήτη μας, φωτίζοντας την ιστορία της Γης, τους φυσικούς της πόρους και τους γεωκινδύνους που απειλούν τις κοινωνίες μας.

Η Παγκόσμια Ημέρα καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη Ρωσία το 1966 από την επιστημονική κοινότητα, ως φόρος τιμής στους γεωλόγους που συνέβαλαν στην εξερεύνηση και αξιοποίηση φυσικών πόρων της χώρας. Έκτοτε, γιορτάζεται σε πολλές χώρες του κόσμου, και όχι μόνο από γεωλόγους, αλλά και από φυσιολάτρες, φοιτητές, και επαγγελματίες των γεωεπιστημών.

Η επιλογή της πρώτης Κυριακής του Απριλίου δεν είναι τυχαία: συμπίπτει με την έναρξη της γεωλογικής “σεζόν” στις περισσότερες χώρες του βορείου ημισφαιρίου, όταν το χιόνι λιώνει και τα ερευνητικά πεδία γίνονται προσβάσιμα.

Η σημασία της γεωλογίας

Η γεωλογία είναι η επιστήμη που μελετά τη Γη, τα υλικά της, τις δομές τους  και τις διεργασίες που τα επηρεάζουν. Οι γεωλόγοι χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους για να:

• Ανασυνθέσουν την ιστορία της Γης και την εξέλιξη της ζωής.
• Εντοπίσουν και διαχειριστούν τους φυσικούς πόρους, όπως τα ορυκτά, τα καύσιμα και τα υπόγεια ύδατα.
• Αξιολογήσουν και μετριάσουν τους γεωλογικούς κινδύνους, όπως σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις και οι κατολισθήσεις.
• Προστατεύσουν το περιβάλλον και να συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Γνωρίζατε ότι…

• Ο παλαιότερος γνωστός βράχος στη Γη έχει ηλικία περίπου 4,03 δισεκατομμύρια χρόνια!
• Υπάρχουν περίπου 1.500 ενεργά ηφαίστεια στη στεριά, αλλά αν συμπεριληφθούν και τα υποθαλάσσια,  ο αριθμός τους είναι πολύ μεγαλύτερος.
• Αν σκάβαμε μια ευθεία τρύπα προς το κέντρο της Γης, θα χρειαζόμασταν να διανύσουμε περίπου 6.3771 χλμ., όσο είναι η ακτίνα της!
• Η γεωλογία έχει φτάσει και στο Διάστημα: γεωλόγοι συμμετέχουν σε αποστολές της NASA για την ανάλυση πετρωμάτων και εδάφους στον Άρη και τη Σελήνη.
• Η Ανταρκτική έχει ηφαίστεια! Το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο είναι το Mount Erebus.
• Η Σαχάρα ήταν κάποτε θάλασσα!
• Η Ισλανδία επεκτείνεται κάθε χρόνο κατά περίπου 2 εκατοστά, καθώς βρίσκεται πάνω σε δύο τεκτονικές πλάκες που απομακρύνονται.
• Η λέξη “γεωλογία” καθιερώθηκε τον 18ο αιώνα. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο ήταν ο Jean-André Deluc το 1778, και σύντομα καθιερώθηκε σε όλη την Ευρώπη.
• Στην Ελλάδα έχουν εντοπιστεί απολιθώματα μαμούθ, ιπποπόταμων και καμηλοπαρδάλεων!
• ΗΜινωική Έκρηξη της Σαντορίνης (~1600 π.Χ.) θεωρείται μία από τις ισχυρότερες ηφαιστειακές εκρήξεις της γεωλογικής ιστορίας!
• Η πρώτη τεκμηριωμένη εξόρυξη χρυσού έγινε στη Θράκη! Οι αρχαίοι Θράκες και οι Έλληνες εξόρυσσαν χρυσό από τα ποτάμια και τα βουνά της περιοχής — μια παράδοση που χάνεται στα βάθη του χρόνου.
• Με πάνω από 6.000 σεισμούς ετησίως, η Ελλάδα κατατάσσεται στις πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου! Οι περισσότεροι σεισμοί βέβαια είναι μικρής έντασης.
• Το νησάκι Νέα Καμένη στη Σαντορίνη δημιουργήθηκε από ηφαιστειακές εκρήξεις μόλις τον 18ο αιώνα, συνεχίζει να μεταβάλλεται και παραμένει το νεότερο νησί της Ευρώπης

Γιατί να μας νοιάζει

Μπορούμε να χτίζουμε ένα καλύτερο μέλλον μόνο όταν κατανοούμε τα θεμέλια του κόσμου που μας στηρίζει. Οι  γεωλόγοι είναι αυτοί που τα φωτίζουν.

Η Παγκόσμια Ημέρα Γεωλόγων αποτελεί μια ευκαιρία για ενημέρωση σχετικά με τη σημασία της γεωλογίας, αναγνώρισης της συμβολής των γεωλόγων στην κοινωνία και έμπνευσης των νέων να ακολουθήσουν μια σταδιοδρομία στον συναρπαστικό αυτό επιστημονικό τομέα.