Διαστημική αποστολή με ελληνική σφραγίδα | Άρθρο στην Καθημερινή

Τρεις νανοδορυφόροι θα κατασκευαστούν και θα εκτοξευθούν το πολύ σε 24 μήνες με τη σύμπραξη εμβληματικών φορέων

Τα ελληνικά πανεπιστήμια δημιουργούν νανοδορυφόρους του Διαστήματος. «Πρόκειται για τα PC, τους προσωπικούς υπολογιστές του Διαστήματος ας πούμε, οι οποίοι έχουν πλήθος εφαρμογών που δεν υπήρχαν στη σκέψη μας πριν από μερικά χρόνια», εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο κ. Βάιος Λάππας, καθηγητής στο Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα, με τη σύμπραξη εμβληματικών φορέων της χώρας μας θα κατασκευαστούν τρεις νανοδορυφόροι στο πλαίσιο του προγράμματος «Ερμής», που αποτελεί το πρώτο μέρος του εθνικού προγράμματος μικροδορυφόρων. Οι εξελίξεις στην αεροδιαστημική είναι καταιγιστικές τόσο σε ερευνητικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Σήμερα το Διάστημα δημιουργεί εκθετική ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τη NASA και την Ευρωπαϊκή Ενωση, στον οικονομικό τομέα κάθε ευρώ που επενδύεται στο Διάστημα επιστρέφεται πίσω στην οικονομία με λόγο 1 προς 10.

Ειδικότερα, οι μικροδορυφόροι είναι κύβοι με μάζα από ένα μέχρι 100 κιλά, που αποτελούνται από εμπορικά μικροηλεκτρονικά στοιχεία (μικροεπεξεργαστές, μνήμες, αισθητήρες, ηλεκτρονικές πλακέτες) τα οποία κατασκευάζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να αντέχουν τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και τα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας στον αφιλόξενο χώρο του Διαστήματος. Οι μικροδορυφόροι κατασκευάζονται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα –σε ένα με δύο χρόνια– και χρησιμοποιούνται σε πολλές χαμηλού κόστους διαστημικές αποστολές –μπορεί και κάτω από ένα εκατομμύριο ευρώ, ποσό που με βάση τα δεδομένα του κλάδου είναι χαμηλό– για την επίδειξη νέων διαστημικών τεχνολογιών. «Το συνεχώς μειούμενο κόστος κατασκευής, όπως για παράδειγμα ισχύει και στην κινητή τηλεφωνία, τα λάπτοπ και τα τάμπλετ, αλλά και εκτόξευσης έχουν καταστήσει τους μικροδορυφόρους ιδιαίτερα δημοφιλείς για διαστημικούς οργανισμούς όπως η αμερικανική NASA και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (European Space Agency – ESA), πανεπιστήμια, μικρές νεοσύστατες εταιρείες, καθώς και εταιρείες της νέας διαστημικής εποχής, όπως η SpaceX», λέει ο κ. Λάππας.

Οι εφαρμογές και οι υπηρεσίες που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των δεδομένων που παράγουν οι μικροδορυφόροι είναι πάρα πολλές. Μερικά παραδείγματα είναι η πρόβλεψη και έγκαιρη αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και ανθρωπιστικών κρίσεων, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, οι ασφαλείς εναέριες, θαλάσσιες και επίγειες μεταφορές, η «έξυπνη» ναυτιλία, η «έξυπνη» γεωργία, η βιώσιμη διαχείριση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, η χαρτογραφία, ο σύγχρονος χωροταξικός και αστικός σχεδιασμός, οι «έξυπνες» πόλεις και το δορυφορικό Ιντερνετ παντού, χωρίς νεκρές ζώνες επικοινωνίας.

Επιχειρώντας να εξηγήσει στην «Κ» τα τεχνικά στοιχεία του προγράμματος «Ερμής», ο κ. Λάππας παρατηρεί ότι «θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα ένα σμήνος από τρεις τεχνολογικά προηγμένους νανοδορυφόρους, με έμφαση στις τηλεπικοινωνίες 5G/IoT και στη δια-δορυφορική σύνδεση, και θα πιστοποιηθούν για πρώτη φορά νέες τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί στη χώρα μας, όπως η υπερφασματική τηλεπισκόπηση με ακρίβεια 5m για διαστημικές εφαρμογές εθνικού ενδιαφέροντος, όπως ενδεικτικά η έξυπνη γεωργία». Οι νανοδορυφόροι θα εκτοξευθούν σε έως 24 μήνες.

Το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων έχει συνολικό προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Toν «Ερμή», με προϋπολογισμό περίπου 4,9 εκατ. ευρώ, συντονίζει το Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με τα τμήματα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και το Φυσικό του ίδιου ΑΕΙ, ενώ συμμετέχουν στο έργο τα Πανεπιστήμια Πατρών και Αιγαίου, καθώς και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και η εταιρεία OQ Hellas. Τη διαστημική αποστολή επιβλέπει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος με την υποστήριξη του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Επενδύσεις

Πλέον η αεροδιαστημική αποτελεί σημαντικό τμήμα της καθημερινότητάς μας, της λειτουργίας της οικονομίας, της ασφάλειας, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της πλοήγησης. Δορυφόροι και διαστημικά μέσα αποτελούν αναγκαία συστατικά της παγκόσμιας οικονομίας, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να πραγματοποιεί πολύ σημαντικές επενδύσεις στον τομέα. Με το εργατικό δυναμικό που απασχολείται στον τομέα του Διαστήματος να ξεπερνάει τις 230.000 άτομα, με το 1/3 της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής δορυφόρων να γίνεται σε χώρες στην Ευρώπη και με τα προγράμματα δορυφόρων παρατήρησης της Γης (Copernicus – 5,4 δισ. ευρώ) και πλοήγησης (Galileo/EGNOS – 9 δισ. ευρώ), η Ε.Ε. επιβεβαιώνει τη στρατηγική της να έχει ηγετικό ρόλο στον τομέα του Διαστήματος και να ηγηθεί σε αυτόν τον τομέα και στο μέλλον. Χαρακτηριστικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα ανακοίνωσε το Διαστημικό της πρόγραμμα μεγέθους 14,8 δισ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά δεδομένα της παγκόσμιας διαστημικής αγοράς, το 2022 παρουσίασε άνοδο 44%, με συνολικό κύκλο επενδύσεων 298 δισ. δολάρια και παράλληλη κατασκευή και εκτόξευση πάνω από 350 δορυφόρους. Με βάση τα στοιχεία που παραθέτει, της Global Satellite Industry Association, ο κύκλος επενδύσεων αναμένεται να ξεπεράσει το 1,1 τρισ. δολάρια το 2040 στις ΗΠΑ. Πρόσφατα, η Ε.Ε. συμπεριέλαβε στον προϋπολογισμό της διαστημικό πρόγραμμα ύψους 21 δισ. ευρώ για την ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της. Η Ελλάδα έχει συμπεριλάβει στα έργα στο Tαμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αυτό της ανάπτυξης μικροδορυφόρων, με εκκίνηση μέσα στο 2023.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/562493434/diastimiki-apostoli-me-elliniki-sfragida/