Τα social media ως εργαλείο εξουσίας

*Γράφει ο Γιάννης Κυρίτσης, φοιτητής του Τμήματος ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εφημερίδα «Πανεπιστήμιο Αθηνών», Φύλλο 3, κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» 30 Μαρτίου 2025

Τα social media δεν λειτουργούν µόνο ως πλατφόρμες επικοινωνίας και διασύνδεσης. Αποτελούν, πρώτα και κύρια, ιδιωτικές επιχειρήσεις µε κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Το πιο σημαντικό είναι ότι διαμορφώνουν την πολιτική σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Οι ιδιοκτήτες των μέσων αυτών δεν είναι απρόσωπα όντα που παίρνουν καθαρά διοικητικές αποφάσεις για τις εταιρείες τους.

Αντίθετα, είναι κύριοι παίκτες του πεδίου της ενημέρωσης και της πληροφόρησης, µε την παρέμβασή τους να µην είναι καθόλου διακριτική σε πολλές περιπτώσεις. Παράδειγμα αποτελεί η εκλογή Trump, την οποία στήριξαν οι Elon Musk (ιδιοκτήτης X), Mark Zuckerberg (ιδιοκτήτης Meta) και, εμμέσως πλην σαφώς, το TikTok, εμφανίζοντας τον Trump ως τον σωτήρα που διατήρησε την πλατφόρµα ενεργή στις ΗΠΑ.

Ακολουθώντας το παράδειγμα της απορρύθμισης του τηλεπικοινωνιακού πεδίου τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, οι σύγχρονοι βαρόνοι των social media τα χρησιμοποιούν ως εργαλείο πολιτικής πίεσης και επηρεασμού της κοινής γνώμης. Ίσως, βέβαια, η πιο σημαντική και πιο σκιώδης πλευρά αυτής της ολιγοπωλιακής συγκέντρωσης να είναι η πανεποπτεία που έχει επί των χρηστών και η ασαφής χρήση των προσωπικών τους δεδομένων.

Η διαρκής καταγραφή των προτιμήσεών τους, είτε σε καταναλωτικά αγαθά είτε ακόμα και στις πολιτικές τους τοποθετήσεις, δημιουργεί ένα πανίσχυρο εργαλείο marketing στην καλύτερη και ένα οργουελικό σύστημα διαμόρφωσης γνώμης, πολιτικής κατεύθυνσης και αντίληψης της πραγματικότητας στη χειρότερη.

Τα social media ως εργαλείο εξουσίας