Η γλώσσα του ιταλικού έργου του Σολωμού (Ζάκυνθος 1798 – Κέρκυρα 1857) δεν έχει ακόμα εξεταστεί σε επαρκή βαθμό. Ειδικά το λεξιλόγιό του, αξίζει να μελετηθεί πιο αναλυτικά και σε βάθος, ώστε να αναδειχτεί ο μεγάλος λεκτικός πλούτος που το χαρακτηρίζει. Μέχρι σήμερα διαθέτουμε το πολύτιμο Λεξικό ελληνόγλωσσου σολωμικού έργου (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1983), δεν διαθέτουμε ωστόσο κάτι παρόμοιο για το ιταλόγλωσσο έργο του. Το γλωσσάριο που ετοιμάζεται, φιλοδοξεί να συμπληρώσει τον γλωσσικό θησαυρό του Εθνικού μας Ποιητή, καλύπτοντας παράλληλα σημαντικά desiderata στις σολωμικές σπουδές.
Τα λήμματα του γλωσσάριου θα είναι σε αλφαβητική σειρά και θα δίνουν πληροφορίες για όλες τις ιταλικές λέξεις και εκφράσεις στα σολωμικά γραπτά (Ιταλικά (Ποιήματα και πεζά), Στοχασμοί, Αλληλογραφία), ως προς τη σημασία τους και το ακριβές σημείο όπου απαντώνται. Κάθε λήμμα θα είναι οργανωμένο σε δύο τμήματα, τα οποία θα παρέχουν, αντίστοιχα, ερμηνευτικές και μορφολογικού περιεχομένου παρατηρήσεις.
Το γλωσσάριο, καταρχάς, θα επιτρέπει τον άμεσο εντοπισμό όρων και εκφράσεων, καθιστώντας σαφέστερα ορισμένα νοήματα και διευκολύνοντας την ερμηνεία των στίχων των Ποιημάτων. Αλλά και στην ερμηνεία των ιταλικών πεζογραφημάτων, το λεξικό θα συντελούσε στην επίλυση ορισμένων μεταφραστικών ζητημάτων, τα οποία μοιραία ανακύπτουν με κάθε νέα σολωμική έκδοση, όπως συνέβη λ.χ. με τις επανεκδόσεις των Στοχασμών. Στο έργο αυτό, ίσως περισσότερο από ό,τι σε άλλα κείμενα του Σολωμού, όροι και εκφράσεις είναι ανάγκη να προσληφθούν σύμφωνα με το ιδεολογικό και αισθητικό υπόβαθρο του Ποιητή, ώστε να αποφευχθούν ερμηνείες που είναι λανθασμένες ή και ασύμφωνες προς τις προθέσεις του.
Ωστόσο, η χρησιμότητα του γλωσσάριου δεν θα βρίσκεται μόνο στις διευκολύνσεις που θα παρέχει στους μελετητές του Ποιητή και ενδεχομένως στους μελλοντικούς μεταφραστές του έργου του ή και στους απλούς αναγνώστες του. Η έκδοση ενός ελληνοϊταλικού γλωσσάριου του Σολωμού θεωρείται εθνικής σημασίας έργο, που φιλοδοξεί να καλύψει ένα σημαντικό φιλολογικό, ερμηνευτικό και εκδοτικό κενό στις Σολωμικές Σπουδές. Επίσης, το ψηφιοποιημένο corpus θα αξιοποιηθεί ως βάση δεδομένων για περαιτέρω ηλεκτρονική επεξεργασία (κατάρτιση στατιστικών πινάκων, καταμέτρηση συχνότητας των λέξεων κοκ.), στο πλαίσιο της μελέτης της γλώσσας και του ύφους του Ποιητή στο ιταλικό του έργο αλλά και ευρύτερα, της διγλωσσίας στα Επτάνησα.
Η έκδοση θα είναι τόσο σε έντυπη όσο και σε ψηφιακή μορφή και θα γίνει σε συνεργασία με ανώτατο ακαδημαϊκό φορέα της Ιταλίας.
Η έρευνα πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ερευνητικής δραστηριότητας του Εργαστηρίου Γλώσσας, Μετάφρασης & Μελέτης των σχέσεων μεταξύ ιταλικής & ελληνικής γλώσσας (Lab.It.El.) του ΤΙΓΦ και με χρηματοδότηση του ΕΚΠΑ από το Καταπίστευμα Κ. Τσαγκαδά.
Επιστημονική υπεύθυνη: καθ. Domenica Minniti-Γκώνια (ΤΙΓΦ).
Συνεργάτιδες: δρ. Duilia Giada Guarino (Πανεπιστήμιο της Νάπολης Federico II), Εύη Λέκκα (ΤΙΓΦ).
https://translinguistics.cce.uoa.gr/
