Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών εις μνήμην Όλγας Τσακατίκα-Δεσποτοπούλου, που αθλοθέτησε ο σύζυγός της ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος για την ανά διετία βράβευση συγγράμματος αναφερομένου επί αρχαιολογικού θέματος ή από την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, της Β’ Τάξεως των ᾽Γραμμάτων καὶ τῶν Καλῶν Τεχνῶν᾽, το οποίο «τὴν τῆς Ἱστορίας μελέτην τὰ μέγιστα προάγει».
Πανηγυρική συνεδρία της 19ης Δεκεμβρίου 2024
Τίτλος μονογραφίας: Corcyra. A City at the edge of two Greek Worlds, ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 83, Athens, 2022
Η μονογραφία πραγματεύεται στην αγγλική γλώσσα την ιστορία της ἑλληνίδος πόλεως της Κέρκυρας (Κόρκυρας, όπως ήταν το επίσημο όνομά της) από την ίδρυσή της ως αποικία Κορινθίων και έως το τέλος της Αρχαιότητας. Λαμβάνει υπόψη το σύνολο των φιλολογικών μαρτυριών, επιγραφών, και νομισμάτων, συμπεριλαμβάνοντας, όταν αυτό είναι δυνατόν, και τα αρχαιολογικά δεδομένα. Προσφέρει ακόμη και ένα πλήρη προσωπογραφικό κατάλογο και μελέτη του ονομαστικού.
Η εργασία αυτή έρχεται να καλύψει το σχετικό κενό της έρευνας, από την οποία μία μεγάλη σύνθεση για την πόλη-νήσο απουσίαζε. Η Κέρκυρα υπήρξε μία τοπικής εμβέλειας υπερδύναμη, υποσκελίζοντας τη μητρόπολη Κόρινθο, και με το στόλο της αναδείχθηκε στη σημαντικότερη ναυτική δύναμη του ελληνικού κόσμου – μαζί με τις Συρακούσες – πριν από τα Μηδικά. Η σύμπραξη αλλά και συχνά η δραματική αντιπαράθεση με τη μητρόπολη, η συμβολή της στην ίδρυση αποικιών στην απέναντι ακτή (Επίδαμνος-Δυρράχιον, Απολλωνία, Ανακτόριον και Λευκάδα), και την απομάκρυνση τυραννικών καθεστώτων στη Σικελία, καθώς και των Μακεδόνων του Κασσάνδρου από τις παλαιές της αποικίες, ο ρόλος της στο εμπόριο μεταξύ μητροπολιτικής Ελλάδας και αποικιών της Δύσης, αλλά και μεταξύ Αδριατικής και ελλαδικού χώρου, η υιοθέτηση μιας κλειστής νομισματικής πολιτικής – χαρακτηριστικής των πλούσιων πόλεων – περιγράφονται μαζί με την ιστορική της πορεία ως ενεργού πρωταγωνιστή των μεγάλων επεισοδίων των αρχαϊκών, κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων, όπως ο Πελοποννησιακός πόλεμος. Στο πλαίσιο αυτού του πολέμου έλαβε χώρα η περίφημη στάσις, η Θουκυδίδεια πᾶσα ἰδέα θανάτου, η οποία συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά της εμφύλιας διαμάχης από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Η Κέρκυρα γνώρισε τη μακεδονική απειλή, την κατάληψη από τον Αγαθοκλή των Συρακουσών και τον Πύρρο της Ηπείρου, καθώς και τον ιλλυρικό κίνδυνο. Υπήρξε η παλαιότερη σύμμαχος των Ρωμαίων στα ανατολικά της ιταλικής χερσονήσου, διατήρησε τη fides στη Ρώμη και λειτούργησε ως υποχρεωτικός σταθμός του ρωμαϊκού στόλου καθώς και της διάβασης Ρωμαίων αξιωματούχων και αργότερα αυτοκρατόρων από και προς τη Ρώμη.
Η μελέτη εστιάζει ακόμη στη σχέση με τη μητρόπολη Κόρινθο και τις άλλες κορινθιακές αποικίες που αποτυπώνεται και στη διαίρεση του πολιτικού σώματος, ορισμένους θεσμούς, τη διάλεκτο, το αλφάβητο, το ημερολόγιο, και τις λατρείες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διατήρηση τοπικών παραδόσεων, όπως οι εκεί γάμοι της Μήδειας, οι επισκέψεις των περιπλανώμενων ηρώων, όπως ο Ηρακλής, ο Διομήδης και οι Αργοναύτες, η ομηρική κληρονομιά του Αλκινόου και η προβολή της Κέρκυρας ως ομηρικής Σχερίας που ανταγωνίζεται τη μητρόπολη σε δόξα και αρχαιότητα. Οι ιδιαιτερότητες αυτές είναι εμφανείς και στο ονομαστικό της πόλεως.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.