Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «25 Χρόνια του Εθνικού Προγράμματος Σύντηξης: Επιτεύγματα και Προοπτικές για την Παραγωγή Ενέργειας από Σύντηξη στην Ευρώπη», την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2024, στο Αμφιθέατρο «Ι. Δρακόπουλος» του Κεντρικού Κτηρίου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τους Επιστημονικούς Υπεύθυνους των Ερευνητικών Ομάδων του Εθνικού Προγράμματος Ελεγχόμενης Θερμοπυρηνικής Σύντηξης (ΕΠΕΘΣ) και είχε στόχο τον εορτασμό των 25 ετών από την έναρξή του, την ανάδειξη των επιτευγμάτων των Ερευνητικών Ομάδων που συμμετέχουν σε αυτό καθώς και τις προοπτικές για τη μελλοντική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Σύντηξη στην Ευρώπη.
Κατά την εναρκτήρια συνεδρία, χαιρετισμούς απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, Καθηγητής ΑΠΘ κ. Νικόλαος Παπαϊωάννου, ο εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας, Προϊστάμενος του Τμήματος Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνών Οργανισμών της Διεύθυνσης Διεθνούς Επιστημονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας, κ. Μιχάλης Κώτσιας, ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγητής κ. Ευστάθιος Ευσταθόπουλος, και ο Διευθυντής και Πρόεδρος του ΔΣ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του ΕΠΕΘΣ, Δρ. Γεώργιος Νούνεσης, οι οποίοι τόνισαν τη σημασία του Εθνικού Προγράμματος Σύντηξης για τη χώρα, καθώς η ελληνική επιστημονική κοινότητα δίνει το παρών σε μια τόσο σημαντική, ιστορικής σημασίας, εξέλιξη για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης. Αναφέρθηκαν επίσης στις συνέργειες που χρειάζονται και με άλλες επιστημονικές περιοχές για την υλοποίηση του εγχειρήματος παραγωγής ενέργειας μέσω Σύντηξης. Τόνισαν δε ιδιαίτερα τη σημασία της ανάπτυξης των κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη δημιουργία νέων επιστημόνων που χρειάζονται για την υλοποίηση αυτού του μεγαλόπνοου εγχειρήματος.
Στην ομιλία της, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, Διευθύντρια της Διεύθυνσης EURATOM Fusion Research Dr. Elena Righi–Steele τόνισε τη σημασία του Ευρωπαϊκού Προγράμματος, τις προοπτικές του καθώς και τη συμβολή της χώρας μας σε αυτό. Στη συνέχεια, ο CEO και Program Manager της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας για τη Σύντηξη EUROfusion, Καθηγητής του École Polytechnique Fédérale de Lausanne κ. Ambrogio Fasoli έκανε μια εισαγωγική παρουσίαση για τη Σύντηξη, παρουσίασε τον ευρωπαϊκό οδικό χάρτη για την υλοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Σύντηξη, έδωσε πληροφορίες για τα μέχρι τώρα ιδιαίτερα ενθαρρυντικά πειραματικά αποτελέσματα και για τις προοπτικές που αυτά αναδεικνύουν, ενώ τέλος αναφέρθηκε στα πιο σημαντικά επιτεύγματα των ελληνικών ερευνητικών ομάδων και τόνισε ότι η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει εξαιρετικούς επιστήμονες στη Σύντηξη, όπως το έχει κάνει επιτυχώς τα τελευταία 25 χρόνια.
Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Εθνικού Προγράμματος Σύντηξης, Καθηγητής ΕΚΠΑ κ. Ιωάννης Τίγκελης, αναφέρθηκε στην ιστορία των δραστηριοτήτων Σύντηξης στην Ελλάδα, στη θέσπιση του ΕΠΕΘΣ στα μέσα του 1999, καθώς και στη συμμετοχή των ερευνητικών ομάδων στα Προγράμματα Πλαίσιο FP8 & FP9 μέσω της συμμετοχής τους στο EUROfusion. Εξήρε τη συμβολή όλων των ερευνητικών ομάδων, δίνοντας στοιχεία για το δημοσιευμένο έργο τους, τον αριθμό των διδακτορικών διατριβών που έχουν εκπονηθεί μέχρι σήμερα, το προσωπικό που συμμετέχει και τα οικονομικά στοιχεία του έργου για όλη την 25ετία. Επισήμανε ότι η θέση των ελληνικών ερευνητικών ομάδων είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αρκετές θεματικές περιοχές, όπως αυτή τεκμαίρεται τόσο από το σημαντικό έργο που έχει αναληφθεί στο πλαίσιο του EUROfusion στο τρέχον πρόγραμμα πλαίσιο FP9 (2021-2025), αλλά και από την παράλληλη χρηματοδότησή τους από άλλους οργανισμούς (Fusion, for Energy – F4E) και ιδιωτικούς φορείς (Thales). Τέλος, επισήμανε την επιτακτική ανάγκη για επανέναρξη της εθνικής συμμετοχής στο έργο, αφού το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Σύντηξης είναι συγχρηματοδοτούμενο έργο, με το 50% των πόρων να δίνονται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και το υπόλοιπο 50% από τις εθνικές κυβερνήσεις. Τόνισε παράλληλα ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν και αντίστοιχο εθνικό πρόγραμμα Σύντηξης, το οποίο χρηματοδοτείται 100% από εθνικούς πόρους και στοχεύουν στην απόκτηση της κατάλληλης τεχνογνωσίας.
Στη συνέχεια, οι Επιστημονικοί Υπεύθυνοι των Ερευνητικών Ομάδων που συμμετέχουν στη σύντηξη (ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Παν. Θεσσαλίας, Παν. Ιωαννίνων, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Πολυτεχνείο Κρήτης, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας) παρουσίασαν το έργο των Ομάδων τους καθώς και τη συμμετοχή τους στην κοινή ευρωπαϊκή δράση EUROfusion.
Στο δεύτερο μέρος της ημερίδας, Έλληνες επιστήμονες, που προέρχονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Σύντηξης και σήμερα εργάζονται στη Σύντηξη σε ερευνητικά ιδρύματα και φορείς του εξωτερικού, όπως το Ινστιτούτο Max Planck (IPP) στο Μόναχο, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης (ΚΙΤ), στο ITER, καθώς και σε ιδιωτικές εταιρείες σύντηξης, όπως η Renaissance Fusion, μοιράστηκαν τις εμπειρίες και τις απόψεις τους σχετικά με τη διεθνή συνεργασία και τις ευκαιρίες καριέρας που παρουσιάζονται στη Σύντηξη.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ανοικτή συζήτηση, όπου τέθηκαν οι ευρωπαϊκές προοπτικές της Σύντηξης, τα μελλοντικά σχέδια για την ελληνική συμμετοχή, οι προοπτικές συμμετοχής της ελληνικής βιομηχανίας στον τομέα, με πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και παρατηρήσεις που επισφράγισαν τη δέσμευση των ερευνητικών ομάδων να συνεχίσουν να συνεισφέρουν σε αυτόν τον, στρατηγικής σημασίας, ερευνητικό στόχο.