Το LITMUS (Liver Investigation: Testing Marker Utility in Steatohepatitis, ένα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα χρηματοδοτηθέν με 34.000.000 ευρώ από το European Innovative Medicines Initiative 2 Joint Undertaking, έχει στόχο να αναδείξει νέους διαγνωστικούς δείκτες για τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (non-alcoholic fatty liver disease, NAFLD) και ειδικότερα για την έγκαιρη αναγνώριση των ασθενών που κινδυνεύουν να αναπτύξουν στεατοηπατίτιδα και κίρρωση ήπατος.
Το LITMUS συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο του Newcastle, Ηνωμένο Βασίλειο, με συμμετοχή κλινικών και εργαστηριακών ιατρών και βασικών επιστημόνων από 54 εξέχοντα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακοβιομηχανιών και Φαρμακευτικών Ενώσεων (European Federation of Pharmaceutical Industries and Associations, EFPIA) με κοινό στόχο την ανάπτυξη και πιστοποίηση νέων βιοδεικτών για τη NAFLD, την πιο συχνή χρόνια ηπατική νόσο παγκοσμίως.
Η Ιατρική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) συμμετέχει στο LITMUS με κύριο ερευνητή τον Καθηγητή κ. Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη, Διευθυντή της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής, Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό», και Πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και την Καθηγήτρια κα. ΚωνσταντίναΤηνιακού, Διευθύντρια του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου, Αρεταίειου Νοσοκομείου. Ο κ. Παπαθεοδωρίδης είναι επικεφαλής της κλινικής μελέτης LITMUS στο ΕΚΠΑ, ενώ η κα. Τηνιακού είναι επικεφαλής της διεθνούς ομάδας παθολογοανατομών του LITMUS, η οποία έχει αναλύσει έως σήμερα περίπου 2.000 βιοψίες Ευρωπαίων ασθενών με NAFLD.
H NAFLD σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου 2 και προκαλείται από τη συγκέντρωση λίπους στο συκώτι σε άτομα που δεν κάνουν κατάχρηση αλκοόλ. Η NAFLD είναι η πιο συχνή ηπατική νόσος διεθνώς. Στην Ελλάδα, σε παλαιότερη μελέτη του ΕΚΠΑ, έχει βρεθεί ότι προσβάλλει περισσότερους από 1 στους 5 ενήλικες Έλληνες ενήλικες. Στους περισσότερους ασθενείς, το λιπώδες ήπαρ είναι αθώο αλλά σε μερικούς ασθενείς (λιγότερους από έναν στους 10) αναπτύσσονται φλεγμονή, ουλές και τελικά κίρρωση ήπατος. Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν δείκτες στο αίμα ή άλλα υγρά του σώματος ή απεικονιστικές μελέτες που να διακρίνουν τα άτομα που θα αναπτύξουν σοβαρή νόσο και τελικά κίρρωση ή καρκίνο ήπατος έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν έγκαιρα. Προς το παρόν, αυτή η διάκριση μπορεί να γίνει μόνο με τη βιοψία ήπατος, δηλαδή με εξέταση στο μικροσκόπιο από ειδικούς παθολογοανατόμους, μια τεχνική που παρά τη διαγνωστική ακρίβειά της είναι επεμβατική, ίσως επώδυνη και γίνεται μόνο σε εξειδικευμένα κέντρα. Στη διάρκεια του LITMUS, από το 2017 έως σήμερα, αναπτύχθηκαν ή/και ελέγχθηκαν για την αξιοπιστία τους νέοι βιοδείκτες (δοκιμασίες αίματος) και απεικονιστικές μεθόδων υψηλής ακριβείας για τη διάγνωση της βαρύτητας της ηπατικής νόσου, την πρόγνωση και τον έλεγχο της πορείας της. Οι νέες βελτιωμένες διαγνωστικές δοκιμασίες θα επιτρέψουν επέμβαση στο αρχικό στάδιο της νόσου με στόχο την πρόληψη ανάπτυξης κίρρωσης και θα βοηθήσουν να αναπτυχθούν νέα φάρμακα για τη NAFLD.
Το LITMUS χρηματοδοτείται από το Innovative Medicines Initiative 2 Joint Undertaking με το σύμφωνο χρηματοδότησης 777377 και στηρίζεται από το πρόγραμμα Ηorizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα και την Καινοτομία και την EFPIA.
