Συνέντευξη του Πρύτανη του ΕΚΠΑ Καθηγητή Μελέτιου-Αθανάσιου Δημόπουλου στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Σε «προεκλογικό πυρετό» για τη νέα του διοίκηση έχει μπει το αρχαιότερο πανε πιστήμιο της χώρας, με τις ηλεκτρονικές κάλπες του να στήνονται σιις 11 Μαΐου. Θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα που ψη φίστηκε πέρυσι από την κυβέρνηση και το οποίο προβλέπει την εκλογή έξι εκ των πρωτοβάθμιων καθηγητών του, οι οποίοι και θα αποτελόσουν τη «μαγιά» για τη συγκρότηση του νέου Συμβουλίου του. Για όλα αυτά μας μιλάει ο απερχόμενος πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Δημόπουλος.
Συμπληρώνετε 8 χρόνια στη διοίκηση του αρχαιότερου πανεπιστημίου στη χώρα. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη διαχείρισή του;
«Το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι θεσμός που έχει ταυτισθεί με την έννοια της δημόσιας παιδείας σιη χώρα μας, λειτουργώ ντας αδιάλειπτα από το 1837. Προάγει την εκπαίδευση – προπτυχιακή, μεταπτυχιακή, διά βίου – και συμβάλλει σιη διεξαγωγή της έρευνας με πολλαπλά μέσα, όπως με την υποστήριξη συμμετοχής του επιστημονικού προσωπικού σε συνέδρια και τη δημιουρ γία μεγάλων κεντρικών ερευνητικών υπο δομών (core facilities). Παράλληλα, επιτε- λεί σημαντικό κλινικο-εργασιηριακό έργο σιη δημόσια υγεία και τα νοσοκομεία της πρωτεύουσας. Ταυτόχρονα, οι καθηγητές κάθε επιστημονικής εξειδίκευσης συμμετέ χουν στην εξωστρέφεια του Ιδρύματος με την παροχή συμβουλευτικού έργου και την κοινωνική προσφορά. Η αποστολή αυτή απαιτεί στενή συνεργασία με την πολιτεία, τους θεσμικούς και ιδιωτικούς φορείς, στην Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ενωση και διε θνώς. Η διαχείριση χρειάζεται τεχνοκρατική και ανθρωπιστική προσέγγιση, υπέρβαση της γραφειοκρατίας που χαρακτηρίζει το δημόσιο λογισπκό, όραμα με σύνεση και ρεαλισμό, συνεχή προγραμματισμό με βα θιά γνώση των δυνατοτήτων του πανεπι στημίου μας».
Τι θεωρείτε ότι χαρακτηρίζει τη διοίκησή σας;
«Βασικά στοιχεία της διοίκησης και της λειτουργίας αποτελούν η στενή συνεργα σία με όλες και όλους τους συναδέλφους, πανεπιστημιακούς καθηγητές και διοικη τικούς, ώστε να έχουμε τα πλεονεκτήματα ενός μεγάλου, συμπεριληπττκού πανεπι στημίου, με υψηλή διασφάλιση ποιότητας στην εκπαίδευση και την έρευνα και με εξωστρέφεια προς την κοινωνία.
Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αυτά τα χρόνια αυξήθηκαν καταρχήν οι κτιριακέςτου εγκα ταστάσεις σε όλες τις σχολές του, ενώ προ- σελκύσαμε χρηματοδοτήσεις για υποδομές με νέο εξοπλισμό, ανταποκρινόμενο στην αριστεία που απαιτείται για την έρευνα και προσαρμοζόμενο στους ταχείς ρυθμούς της σύγχρονης κοτνωνίας. Επίσης, το Ιδρυμα βελτιώθηκε σας διεθνείς κατατάξεις, με προφανή οφέλη τόσο για τους αποφοίτους του όσο και για την αξιοπιστία ως προς τη διεκδίκηση διεθνών προγραμμάτων. Επιπλέον, η ανάδειξη των επιτευγμάτων όλων των επιστημονικών ομάδων και η διασύνδεση με την κοινωνία, καθώς και η διεθνοποίηση με τη στενή συνεργασία με σημαντικά πανεπιστήμια της Ευρώπης και διεθνώς, αποτελούν βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλο το Ιδρυμα».
Πρέπει τα πανεπιστήμια να ορίζουν μόνα τους τον αριθμό των εισακτέων τους;
«Ο αριθμός των εισακτέων στην τριτοβάθ μια εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό ζήτημα πουχρήζει πολυπαραγονπκής προσέγγισης. Βασικά στοιχεία αποτελούν η υπάρχουσα στελέχωση σε διδακτικό προσωπικό των τμημάτων και των σχολών, οι υποδομές για τη διδασκαλία, η δημόσια χρηματοδότηση, ο αριθμός των φοιτητών που μετεγγράφο- νται από άλλα πανεπιστήμια, η δυνατότητα εξεύρεσης εργασίας των αποφοίτων και η εθνική στρατηγική για την τριτοβάθμια εκ παίδευση. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπως και τα υπόλοιπα πανεπιστήμια, βοηθούν μέσω του ειδικού λογαριασμού κονδυλίων έρευνας, δηλαδή μέσω των χρηματοδοτήσεων που φέρνουν οι συνάδελφοι καθηγη τές, στην αγορά εξοπλισμού, στην επιπλέον στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό, στην υποβοήθηση της έρευνας και της δι δασκαλίας. Μετά από μια υπερδεκαετή οι κονομική κρίση που επηρέασε τη χώρα μας σε κάθε τομέα, η αύξηση της χρηματοδότη σης, η βελτίωση του δημόσιου λογισπκού και η αναστροφή της υποστελέχωσης στο ελληνικό πανεπιστήμιο είναι σημαντικά για τη διασφάλιση της ποιοτικής και δωρεάν εκπαίδευσης σιη νέα μας γενιά».
Πώς θα ενισχυθεί θεσμικά η διεθνοποίηση των ΑΕΙ; Ειδικές θέσεις καθηγητών από το εξωτερικό;
«Σήμερα βρίσκονται σε ισχύ 95 διεθνείς συμφωνίες συνεργασίας του πανεπιστημίου μας με ομοταγή ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, από 28 χώρες παγκοσμίως, σιις οποίες συμπεριλαμβάνονται και ειδι κές συμφωνίες ανταλλαγής φοιτητών ή συ νεργασίας μεταξύ συγκεκριμένων σχολών ή τμημάτων των ιδρυμάτων. Συμμετέχει σε κεντρικό επίπεδο σε 10 διεθνείς οργα νισμούς και πανεπιστημιακά δίκτυα, ενώ μέσω των καθηγητών του η συμμετοχή σε διεθνείς επιστημονικούς φορείς ανέρχεται σε εκατοντάδες.
Το ακαδημαϊκό έτος 2022-23, οι διμερείς συμφωνίες συνεργασίας ERASMUS + ξεπέρασαν τις 700, με 380 ιδρύματα από 40 χώρες. Είναι το πρώτο πανεπιστήμιο που έχει ιδρύσει δύο ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα για αλλοδαπούς, ένα για την Αρχαιολογία, Φιλοσοφία και Ελληνική Ιστορία, ήδη από το 2019, ενώ ολοκληρώνεται και το πρώτο έτος αντίστοιχου προγράμμα τος στην Ιατρική. Επιπλέον, στο Ιδρυμά μας λειτουργούν 33 ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών από τα συνολικά 224, προκειμένου να καλυφθεί η αναγκαι ότητα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για εξειδικευμένη γνώση και επαγγελματική αποκατάσταση.
Οσον αφορά τις ειδικές θέσεις συνεργασίας με έλληνες καθηγητές από το εξωτερικό, οι περιορισμένες αποδοχές (συγκριτικά με άλλες χώρες) που μπορεί να προσφέρει η ελληνική πολιτεία σε έναν καθηγητή μεγά λου και αναγνωρισμένου ιδρύματος αποτε λούν τροχοπέδη. Είναι πλέον σημαντική η αναπροσαρμογή του μισθολογίου των πανεπιστημιακών τόσο ως προς αντίστοιχες κατηγορίες ειδικών μισθολογίων όσο και ως προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των μισθών των πανεπιστημιακών, διότι θα αποτελέσει και βασικό στοιχείο για την αναστροφή του “brain drain” στη χώρα μας, ισχυροποιώντας την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τέλος, η συμμετοχή μας εδώ και μια τε τραετία στην ίδρυση της ευρωπαϊκής συμ- μαχίας CIVIS, που περιλαμβάνει άλλα 11 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, αποτελεί ύψισιη τιμή και μεγάλη ευκαιρία για το διδακτικό προσωπικό και τους φοιτητές μας. Η διεθνοποίηση των ΑΕΙ ενισχύεται επομένως θεσμικά και μέσω της ευρωπαϊκής μας οικογένειας, σε ένα ευρύ φάσμα θεματικών και επιστημονικών πεδίων».
Ποια θα λέγατε ότι ήταν η πιο δύσκολη στιγμή στη θητεία σας;
«Αναμφίβολα, η παγκόσμια υγειονομική κρίση της πανδημίας είχε πολλαπλές επιπτώσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο πανεπιστήμιό μας αυτή ήταν η πιο δύσκολη στιγμή: η καθημερινή εκπαιδευτική του λειτουργία εξ αποστάσεως με αξιόπιστα, και ταυτόχρονα η αρτιότερη κατά το δυνατόν διοικητική υποστήριξη σε κάθε τομέα, όπως και σας οικονομικές υπηρεσίες, τις πιστοποιήσεις, τη διατήρηση της διεθνούς παρουσίας και συνεργασιών μας.
Ταυτόχρονα, το Ιδρυμά μας συνέβαλε στην ενημέρωση της κοινής γνώ μης για τις εξελίξεις και την πορεία της πανδημίας, ενώ οι καθηγητές συμμετείχαν σε επιτροπές, ανέπτυξαν εργαλεία διάγνωσης, πρωτόκολλα αντιμετώπισης, με μεγάλη συνολική ερευνητική δραστηριότητα σε θέματα της πανδημίας που τεκμαίρεται και από την ανάλυση των διεθνών βιβλιογραφικών βάσεων δεδομένων.
Κατά την υλοποίηση της επαναλειτουργίας του Ιδρύματος, με ασφάλεια και μέριμνα για τις ευπαθείς ομάδες, συγκινητική ήταν η μεγάλη προσέ λευση των φοιτητών και η επανέναρξη της διά ζώσης γόνιμης συνεργασίας τους με τους συναδέλφους καθηγητές».
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.