Πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης του 48ου Διεθνούς Βυρωνικού Συνεδρίου με τίτλο «Λόρδος Βύρων: Ο Προσκυνητής της Αιωνιότητας»

Την 1η Ιουλίου 2024, ώρα 19.30 στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης του 48ου Διεθνούς Βυρωνικού Συνεδρίου με τίτλο «Λόρδος Βύρων: Ο Προσκυνητής της Αιωνιότητας» που οργανώνεται για τα 200 χρόνια από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι.

Στην τελετή έναρξης του συνεδρίου προσφώνηση απηύθυνε ο Πρύτανης του Ε.Κ.Π.Α. Καθηγητής κ. Γεράσιμος Σιάσος. Χαιρετισμό απηύθυναν η Α.Ε τον Πρέσβη του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αθήνα, κ. Matthew Lodge, ο Δήμαρχος της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, κ. Σπυρίδων Διαμαντόπουλος, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, Δρ Ολυμπία Βικάτου και η Πρόεδρος της Βυρωνικής Εταιρείας Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, κ. Ροδάνθη Φλώρου. Ακολούθησε ομιλία από την Δρ Φανή-Μαρία Τσιγκάκου, ιστορικό τέχνης, με τίτλο: “UT PICTURA POESIS, Byron’s Poetry versus Byronic Iconography”. Τέλος, παρουσιάστηκε Το Μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι», ερμηνεία, Άντα Αθανασοπούλου, σοπράνο.

Στην προσφώνησή του ο Πρύτανης του Ε.Κ.Π.Α. Καθηγητής κ. Γεράσιμος Σιάσος, ανέφερε:

«Με ιδιαίτερη τιμή σας υποδεχόμαστε σήμερα στην ιστορική Μεγάλη Αίθουσα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην τελετή έναρξης του 48ου Διεθνούς Βυρωνικού Συνεδρίου με τίτλο: «Λόρδος Βύρων: Ο Προσκυνητής της Αιωνιότητας» που οργανώνεται από το Πανεπιστήμιό μας και την Βυρωνική Εταιρεία Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου με τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι.

Εκατό χρόνια πριν, τον Απρίλιο 1924, εορτάσθηκε με ιδιαίτερη επισημότητα από το ελληνικό κράτος και από το Πανεπιστήμιο Αθηνών η εκατονταετηρίδα του θανάτου του Λόρδου Μπάιρον δίνοντας την ευκαιρία για την πανηγυρική αποκατάσταση των ελληνο-βρετανικών διπλωματικών σχέσεων, οι οποίες είχαν κλονιστεί μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920.

Στο πρόγραμμα περιλαμβανόταν η έκδοση ειδικής σειράς αναμνηστικών γραμματοσήμων, αποκάλυψη μαρμάρινης πλάκας στη θέση της οικίας της Τερέζας Μακρή, δεξίωση στο Δημαρχείο και γεύμα από τον Πρωθυπουργό. Σε επίσημη τελετή έγινε ακόμη ονοματοδοσία του πρώτου αστικού προσφυγικού καταυλισμού στις υπώρειες του Υμηττού, της περιοχής που είναι έκτοτε γνωστή ως Βύρωνας.

Από πλευράς Πανεπιστημίου συστάθηκε Επιτροπή για τον εορτασμό, η οποία πρότεινε να ανεγερθεί αναμνηστική στήλη στο Μεσολόγγι, στον χώρο όπου βρισκόταν η οικία του ποιητή και να απονεμηθούν από τη Φιλοσοφική και τη Νομική Σχολή τίτλοι επίτιμων διδακτόρων «προς επιφανείς 10 ή 12 εν Αγγλία άνδρας διακρινομένους διά την σχέσιν και τον σύνδεσμον αυτών  προς το έργον, την δράσιν και την ιδέαν εν γένει του Βύρωνος».

Στον κατάλογο των Βρετανών αναγορευομένων (16 άτομα τελικά) περιλήφθηκαν προσωπικότητες από τα ιδρύματα όπου μορφώθηκε ο Μπάιρον όπως ο  πρύτανης και ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου του Cambridge. Ο Κωστής Παλαμάς, Γενικός Γραμματέας του Πανεπιστημίου, συνέθεσε και απήγγειλε την ελληνική Ωδή που ξεκινά με τον στίχο «Εκατό χρόνια πέρασαν. Δεν πέρασες.»

Η επίσημη τελετή των αναγορεύσεων έλαβε χώρα στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου, εδώ όπου βρισκόμαστε σήμερα, την 17η Απριλίου 1924, παρουσία του Παύλου Κουντουριώτη, προσωρινού Προέδρου της νέας αβασίλευτης Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου και των μελών της κυβέρνησης.

Το απόγευμα της επομένης, οι ξένοι και οι λοιποί προσκεκλημένοι μεταφέρθηκαν με ειδική αμαξοστοιχία στην Κόρινθο και από εκεί με ατμόπλοιο έφθασαν στο Μεσολόγγι, όπου είχαν καταπλεύσει το Αβέρωφ με δύο ελληνικά αντιτορπιλικά και έξι βρετανικά πλοία. Ο πρωθυπουργός εκφώνησε τον πανηγυρικό της 19ης Απριλίου στη δημοτική γλώσσα και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Δημήτριος Παππούλιας προχώρησε στην αποκάλυψη της στήλης, ακριβώς την ώρα του θανάτου του Μπάιρον ενώ την τελετή συνόδευσαν 36 κανονιοβολισμοί.

            Ο εορτασμός των 200 χρόνων από το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον που πραγματοποιήσαμε πριν δύο μήνες στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου παρουσία της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας ήταν ομολογουμένως σεμνότερος.

 Με το παρόν συνέδριο αποτίουμε εκ νέου φόρο τιμής στον κορυφαίο υποστηρικτή του ελληνικού αγώνα για την ελευθερία.

Την άνοιξη του 1823 ο λόρδος Μπάιρον δέχτηκε την πρόταση του Φιλελληνικού κομιτάτου του Λονδίνου να έρθει στην επαναστατημένη Ελλάδα ως επικεφαλής της αποστολής που θα ενίσχυε οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά την Επανάσταση. Ο Μπάιρον ήταν ήδη τόσο διάσημος σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική που η άφιξή του στην Ελλάδα, τα γεγονότα στο Μεσολόγγι και ο πρόωρος θάνατός του προκάλεσαν το ενδιαφέρον του παγκόσμιου Τύπου για έναν ολόκληρο χρόνο.

Σήμερα, σε μια εποχή όπου η ύλη και η υλική ευημερία κυριαρχούν, ίσως να είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την πύρινη παρόρμηση που ώθησε τον Μπάιρον να αφιερώσει τα πάντα στην ιδέα της ελευθερίας. Κι όμως, δύο αιώνες μετά, ο Λόρδος Βύρων παραμένει ζωντανός στο συλλογικό μας ασυνείδητο, ως σύμβολο της ανιδιοτελούς θυσίας και της αφοσίωσης σε υψηλά ιδανικά.

Ήταν διατεθειμένος να δώσει τα πάντα στην Επανάσταση, ολόκληρη την περιουσία του. Από την αρχή χρηματοδοτεί την πρώτη κανονική επαναστατική εφημερίδα, τα «Ελληνικά Χρονικά», πληρώνει τους μισθούς των Σουλιωτών, δανείζει ποσά στην ελληνική διοίκηση. Επιπλέον εμπλέκεται στην ελληνική πολιτική ζωή, προσπαθώντας να βρει λύσεις στις εμφύλιες διαμάχες. Συνεργάζεται στενά με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και ελπίζει να παίξει μεγάλο ρόλο, ακόμα και ως στρατιωτικός, στη συνέχεια της Επανάστασης.

Ο Μπάιρον, ρομαντικός σε όλες τις πτυχές της ζωής του, αφιέρωσε τα πάντα στην υπέρβαση της ανθρώπινης μοίρας και μέσω του ρομαντικού του πνεύματος και της δράσης του, επηρέασε καθοριστικά την επανάσταση και την διαδικασία «γέννησης» του Νεότερου Ελληνικού Κράτους.

Ο Μπάιρον, ακόμα και με τον θάνατό του, βοήθησε με πολλούς τρόπους την Ελληνική Επανάσταση. Έκανε το Μεσολόγγι διάσημο σε ολόκληρο τον πλανήτη, κυριολεκτικά.  Όταν, ακριβώς δύο χρόνια αργότερα, το Μεσολόγγι θα πέσει, η ηρωική Έξοδος θα συγκλονίσει την Ευρώπη αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα και θα δώσει εκρηκτικές διαστάσεις στο φιλελληνικό κίνημα διεθνώς. Μόνο στον βρετανικό Τύπο το 1826 δημοσιεύονται πάνω από 4.000 άρθρα για το Μεσολόγγι ενώ άλλα 3.000 άρθρα δημοσιεύονται στις Η.Π.Α. Αυτό είναι, βέβαια, το αποτέλεσμα της ηρωικής αντίστασης των Ελλήνων αλλά και της σύνδεσης της πόλης με τον Μπάιρον.

Κυρίες και κύριοι,

Το όνομα του μεγάλου ποιητή θα μείνει για πάντα συνδεδεμένο με την Ελλάδα, το Μεσολόγγι και την Επανάσταση. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών συμμετέχοντας στο 48^ο Διεθνές Βυρωνικό Συνέδριο τιμά τη μνήμη του λόρδου Μπάιρον, του μεγάλου ποιητή, του φίλου της Ελλάδας που την αποθανάτισε στο σπουδαίο έργο του, του ενσαρκωτή των θεμελιωδών δημοκρατικών ιδεών, του προοδευτικού και φιλελεύθερου διανοούμενου που με τον θάνατό του, δόξασε τη ζωή και την ελευθερία. 

 Είναι όμως και ημέρα τιμής στους σύγχρονους φιλέλληνες, τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που έχουν αγάπη για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό, τους ανθρώπους που προωθούν τις αξίες του Ελληνικού Πνεύματος.

Από τη θέση αυτή θέλω να ευχαριστήσω την Πρόεδρο της Βυρωνικής Εταιρείας Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κ. Ροδάνθη Φλώρου για τη δύναμη της θέλησης, αλλά και το ανιδιοτελές έργο της και τον αγώνα που κάνει για να προβάλλει το έργο και την προσφορά του Λόρδου Βύρωνα και του Φιλελληνικού Κινήματος του 19ου αιώνα, κάνοντας γνωστό το ηρωικό Μεσολόγγι σε όλο τον κόσμο. 

Η εμβληματική Ιερά πόλη του Μεσολογγίου, η οποία υπήρξε ο Τόπος που λάτρευε ο Λόρδων Βύρων, συνδέεται ισχυρά με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών διαμέσου πολιτικών προσωπικοτήτων με κορυφαίους τον Επαμεινώνδα Δεληγεώργη και τον Χαρίλαο Τρικούπη, που φοίτησαν στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου μας, όπως και μέσω μεγάλων ποιητών μας, με μέγιστο τον Κωστή Παλαμά, διατελέσαντα Γενικού Γραμματέα του Ιδρύματός μας, και μας δείχνει τον δρόμο για την εκπλήρωση της Αποστολής μας.

Ως πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, θα βρίσκομαι πάντα μαζί σας, θέτοντας τις όποιες δυνάμεις μου στην διάθεσή σας, για να διατηρήσουμε άσβεστη την μνήμη και τους συμβολισμούς ενός Τόπου, ο οποίος άνοιξε διάπλατα τον Ηρωικό δρόμο για την τελική ευόδωση της Εθνεγερσίας και δίδαξε τον Κόσμο τι σημαίνει Ελευθερία.

Άλλωστε ο ιδιαίτερος δεσμός μου με την Αιτωλοακαρνανία, από όπου έλκω την καταγωγή μου, αποτελεί πάντα πηγή έμπνευσης και προσωπικής υπερηφάνειας, που καθοδηγεί τις προσπάθειές μου για την προαγωγή της Ανώτατης Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: ένα σύγχρονο και ανεξάρτητο δημόσιο πανεπιστήμιο, με διάπλατο ορίζοντα αλλά και πιστό στις παραδόσεις, όπου η αξιοκρατία, η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, η εξωστρέφεια, η αλληλεγγύη, η συλλογικότητα και η συμπερίληψη θα είναι πάντα παρούσες.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν τον έμπρακτο σεβασμό προς τις αρχές και τις αξίες που συγκροτούν τον πυρήνα του ελληνικού πολιτισμού και απόδειξη ότι εκτός από κληρονόμοι της πολύτιμης ιστορικής κληρονομιάς είμαστε και άξιοι συνεχιστές για ένα αντίστοιχο μέλλον.»