Ανακοίνωση Τετάρτη 19/2/2025 – σεισμικότητα έως και 18 Φεβρουαρίου 2025) | Αποστολή στη Σαντορίνη | Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων Ε.Κ.Π.Α.

Από την έναρξη της σεισμικής δραστηριότητας στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού στις 26 Ιανουαρίου έως και τις 17 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας (ΕΣ) του ΕΚΠΑ (http://dggsl.geol.uoa.gr/) έχει ανιχνεύσει και εντοπίσει συνολικά, με αυστηρά κριτήρια για τη διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων,  πάνω από 21,500 σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης (τεχνητής νοημοσύνης), εκ των οποίων άνω των 18,600 με μεγέθη Μ³1.0. Στις 16 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 770 σεισμοί, με 26 να έχουν μέγεθος Μ³2.5, δύο (2) σεισμούς με Μ³4.0, και κανέναν (0) με Μ³4.5, με τον ισχυρότερο σεισμό να έχει μέγεθος 4.4 (22:56:00, τοπική ώρα). Στις 17 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 780 σεισμοί, με 48 να έχουν μέγεθος Μ³2.5, τέσσερις (4) σεισμούς με Μ³4.0, και έναν (1) με Μ³4.5, με τον ισχυρότερο σεισμό μεγέθους 5.1 να καταγράφεται στις 09:49:51 (τοπική ώρα). Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων (χωρίς χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης) του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, κατά την 18^η Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί 95 σεισμοί, εκ των οποίων τρεις (3) με μέγεθος M≥4.0, και δύο (2) με μέγεθος Μ³4.5, με τους δύο ισχυρότερους σεισμούς, μεγέθους 4.9, να σημειώνονται στις 06:46:53 και 08:08:09 (τοπική ώρα).

Η σεισμικότητα παρουσιάζει σταθερά χαμηλότερο ρυθμό από με την προηγούμενη εβδομάδα, χωρίς να έχει παρατηρηθεί κάποια νέα μικροσεισμική έξαρση από τις 15 Φεβρουαρίου. Στις 18 Φεβρουαρίου, η σεισμική δραστηριότητα παρουσίασε μετανάστευση σε μια νέα χωρική συστάδα στα ανατολικά της Ανύδρου, όπου και εκδηλώθηκε ο σεισμός μεγέθους 4.9 στις 06:46:53 (τοπική ώρα).

Σχήμα 1. Χάρτης κατανομής σεισμών στην περιοχή των Κυκλάδων (Σαντορίνη-Αμοργός-Ίος) που καταγράφηκαν στις 16-17 Φεβρουαρίου (ανάλυση με τεχνητή νοημοσύνη) και στις 18 Φεβρουαρίου (καθημερινή ανάλυση). Η ακτίνα των κύκλων είναι ανάλογη του μεγέθους του σεισμού (υπόμνημα επάνω-δεξιά), ενώ τα επίκεντρα σεισμών με μεγέθη μεγαλύτερα ή ίσα του 4.5 σημειώνονται με αστέρι. Ο χρωματισμός ανταποκρίνεται στο εστιακό βάθος, σύμφωνα με τη χρωματική κλίμακα (δεξιά).

Από την επιστημονική ομάδα του Εργαστηρίου Γεωφυσικής (Γιάννης Αλεξόπουλος Καθηγητής, Βασίλης Σακκάς Επίκουρος Καθηγητής, Δρ. Σπύρος Δίλαλος, Επιστημονικός Συνεργάτης), ολοκληρώθηκε επιτυχώς, στις 18 Φεβρουαρίου 2025, η προκαταρκτική φάση των βαρυτικών μετρήσεων στη Σαντορίνη και η συγκέντρωση δειγμάτων πετρωμάτων για εργαστηριακό προσδιορισμό των πυκνοτήτων τους. Τις αμέσως προσεχείς ημέρες θα ολοκληρωθεί και η επαναμέτρηση του μη-μόνιμου δικτύου δορυφορικών γεωδαιτικών σταθμών-παρατηρήσεων GPS/GNSS, καλύπτοντας το κεντρικό και νότιο τμήμα της Σαντορίνης. Με την ολοκλήρωση της επεξεργασίας και αξιολόγησης όλων των επιστημονικών δράσεων και σε συνεργασία με την ομάδα του εργαστηρίου Σεισμολογίας, θα σχεδιαστούν οι επόμενες επιστημονικές δράσεις παρακολούθησης του γεωδυναμικού φαινομένου.

Αποστολή στη Σαντορίνη – Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου 2025

Την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, ο συντονιστής της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ, κ. Ευθύμιος Λέκκας, συνοδευόμενος από τα μέλη της Επιτροπής, κ. Αντωναράκου και κ. Ευελπίδου, επισκέφθηκαν τη Σαντορίνη και πραγματοποίησαν συνάντηση με το Τοπικό Επιχειρησιακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΤΕΣΟΠΠ). Στόχος της συνάντησης ήταν η ενημέρωση και ο καλύτερος συντονισμός όλων των επιχειρησιακών ομάδων που δραστηριοποιούνται στο νησί.

Στη σύσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι της ΕΜΑΚ, της ΕΤΙΚ, του Αεροδρομίου, του Στρατού, του Λιμενικού, της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας, της Δημοτικής Αρχής, καθώς και ο βουλευτής κ. Καφούρος.

Συμμετοχή της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ
Στο Τοπικό Επιχειρησιακό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας, στην Σαντορίνη

Ο κ. Λέκκας, με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου και Μείωσης της Σεισμικής Διακινδύνευσης και της Επιτροπής Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, παρουσίασε τα πιθανά σενάρια εξέλιξης της κατάστασης, εξηγώντας τη χρονική κλίμακα και τον απαιτούμενο επιχειρησιακό σχεδιασμό για κάθε περίπτωση. Συγκεκριμένα:

• Πιο πιθανό σενάριο: Η σταδιακή αποκλιμάκωση του φαινομένου.
• Δεύτερο σενάριο: Πρόκληση σεισμού μεγέθους 6 Ρίχτερ ή και ελαφρώς μεγαλύτερου. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει πιθανότητα 4% για την κατάρρευση 200-300 κτηρίων στην καλδέρα. Οι επιχειρησιακές ομάδες είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν αυτόν τον κίνδυνο, ενώ λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή προσέγγισης επικίνδυνων περιοχών και τον περιορισμό του συνωστισμού.
• Ηφαιστειακή δραστηριότητα: Δεν αναμένεται ηφαιστειακή έκρηξη στο άμεσο μέλλον. Ο “Κολούμπος” δεν αναμένεται να εκραγεί για τις επόμενες 10 χιλιάδες χρόνια και οι συζητήσεις για νέο ηφαίστειο που μπορεί να εμφανιστεί αφορούν σε κάτι που μπορεί να συμβεί σε 200 χιλιάδες χρόνια. Κατά συνέπεια, τα σενάρια αυτά δεν έχουν θέση σε επίπεδο επιχειρησιακού σχεδιασμού.
• Γεωλογικές μεταβολές: Καταγράφηκαν μετακινήσεις του εδάφους, με το βόρειο τμήμα του νησιού να μετατοπίζεται κατά 8 εκατοστά και το νότιο κατά 4 εκατοστά. Οι αλλαγές αυτές εξελίσσονται σε γεωλογικό χρόνο και δεν επηρεάζουν την επιχειρησιακή διαχείριση.

Ο κ. Λέκκας δίνει οδηγίες στο ΤΕΣΟΠΠ για τον επιχειρησιακό συντονισμό στη Σαντορίνη και εξηγεί το φαινόμενο και τα πιθανά σενάρια για την εξέλιξή του.

Θέματα επιχειρησιακού συντονισμού

Κατά τη σύσκεψη, συζητήθηκαν επίσης:

• Η επαναλειτουργία των σχολείων, καθώς οι έλεγχοι έδειξαν πως δεν υπάρχουν ζημιές στα σχολικά κτίρια. Παρόλα αυτά, τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά μέχρι το τέλος της εβδομάδας για ψυχολογικούς λόγους. Η εκπαιδευτική διαδικασία οφείλει να συνεχίζεται απρόσκοπτα, μέσω τηλεδιάσκεψης.
• Οι ζώνες διαβάθμισης πρόσβασης στο νησί, με βάση την επικινδυνότητα, και τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.
• Το ζήτημα των κατολισθήσεων στην καλδέρα, το οποίο εξετάζεται από την διεπιστημονική επιτροπή διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων του ΕΚΠΑ, με στόχο τον καθορισμό των θέσεων περιορισμένης πρόσβασης και επιχειρησιακών μέτρων.
• Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για την απομάκρυνση πολιτών από επικίνδυνες περιοχές και η αποφυγή συνωστισμού σε συγκεκριμένα σημεία.
• Η πιθανότητα εκδήλωσης τσουνάμι, το οποίο με βάση τα τρέχοντα στοιχεία, δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 3-4 μέτρα. Αυτή τη στιγμή ο σχεδιασμός για τον επιχειρησιακό συντονισμό αφορά σε 7.000-8.000 άτομα και συζητήθηκε η προσαρμογή των μέτρων ενόψει της τουριστικής περιόδου.

Η Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ παρακολουθεί στενά την εξέλιξη των φαινομένων και συνεχίζει τη συνεργασία με τις τοπικές αρχές, διασφαλίζοντας την άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση σε οποιαδήποτε κατάσταση απαιτείται.

Συντονιστής της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων ΕΚΠΑ είναι ο Ευθύμιος Λέκκας, Ομ. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος.

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων είναι:

Αντωναράκου Ασημίνα, Καθηγήτρια και Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Αρκαδόπουλος Νικόλαος, Καθηγητής Χειρουργικής, Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής

Βασιλάκης Εμμανουήλ, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Διακάκης Μιχαήλ, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Ευελπίδου Nίκη – Νικολέττα, Καθηγήτρια Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Καβύρης Γιώργος, Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Καρτάλης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Τμήματος Φυσικής

Λάγιου Παγώνα, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας, Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών Υγείας

Λέκκας Ευθύμιος, Ομ. Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Συντονιστής Επιτροπής

Μαυρούλης Σπυρίδων, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

Πικουλής Εμμανουήλ, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής

Σταύρου Πήλιος-Δημήτρης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Ψυχολογίας

Χατζηχρήστου Χρυσή, Καθηγήτρια Τμήματος Ψυχολογίας

Υπεύθυνος για την προβολή του έργου και των δράσεων της Επιτροπής είναι το μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κ. Δημήτρης Κουτσομπόλης.