Η Ομάδα του Ανοιχτού Εργαστηρίου του ΕΚΠΑ: Επίκουρη Καθηγήτρια, Μάρλεν Μούλιου mmouliou@arch.uoa.gr, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Μαρία Ιακώβου mariak@phil.uoa.gr, Διοικητικό Προσωπικό Γραφείο CIVIS, Σοφία Μεσσήνη smessini@uoa.gr
Γραφείο CIVIS ΕΚΠΑ: civis@uoa.gr
Το Ανοιχτό Εργαστήριο του ΕΚΠΑ δημιουργήθηκε στα πλαίσια της ευρωπαϊκής συμμαχίας των πανεπιστημίων του CIVIS. Επιδίωξη του είναι να συμβάλει στη διάδοση της γνώσης, της καινοτομίας, του σχεδιασμού και της εφαρμογής νέων πρακτικών σε ζητήματα που αφορούν τις τοπικές κοινωνίες. Το Ανοιχτό Εργαστήριο του ΕΚΠΑ, όπως και τα αντίστοιχα των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων-εταίρων της συμμαχίας, θα αποτελέσει τον πυλώνα της συνεργασίας μεταξύ των πανεπιστημίων και της κοινωνίας των πολιτών.
Η δράση του Ανοιχτού Εργαστηρίου ξεκίνησε με την πρώτη πρόσκληση συμμετοχής στα τέλη Ιουνίου 2021 (ενώ είχε προηγηθεί συστηματική προετοιμασία του Εργαστηρίου από τις αρχές του 2021), στην οποία αξιολογήθηκαν έξι (6) προτάσεις και επελέγησαν τελικώς πέντε (5). Από τον Σεπτέμβριο του 2021, το γραφείο του CIVIS υποστηρίζει τη λειτουργία των προγραμμάτων αυτών, τα οποία στοχεύουν στην ανάπτυξη μιας «γέφυρας» ανάμεσα στην κοινωνία και το ΕΚΠΑ σε συνεργασία με διάφορους φορείς (πχ ΜΚΟ, Δήμους, Οργανισμούς κ.α).
Όλα τα έργα είναι διατομεακά και διεπιστημονικά, εντάσσονται και εκφράζουν τους παρακάτω τέσσερις (4) διαφορετικούς θεματικούς τομείς:
• Κοινωνία, Πολιτισμός και Πολιτιστική Κληρονομιά
• Πόλεις, Περιοχές και Κινητικότητα
• Κλίμα, Περιβάλλον και Ενέργεια
• Υγεία
Η χρηματοδότησή τους διέπεται από το πλαίσιο της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση εκκίνησης των Ανοιχτών Εργαστηρίων του CIVIS, ενώ οι δράσεις τους θα ολοκληρωθούν έως τα τέλη Ιουλίου 2022.
Έργο 1: «Πρασινίζοντας την Γειτονιά μας»
Οι προτεινόμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες του εν λόγω έργου θα επικεντρωθούν στην ανάγκη σύνδεσης των πολιτών που διαβιούν στην Αθήνα με τη φύση και στην πρόσβαση αυτών σε δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και άλλες που αφορούν στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο. Η σύνδεση με τη φύση είναι ιδιαίτερα επωφελής για όλους, κυρίως όμως για τα άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, καθώς μπορεί να βελτιώσει τη σωματική και τη ψυχική τους υγεία, όπως επίσης να προωθήσει και την κοινωνική τους ένταξη. Οι προτεινόμενες εκπαιδευτικές δραστηριότητες υπάρχουν ήδη σε τοπικό επίπεδο και άλλες θα δημιουργηθούν από φοιτητές του ΕΚΠΑ και θα υλοποιηθούν στα «πάρκα τσέπης» που έχει ήδη δημιουργήσει η ΜΚΟ «Οργάνωση Γη» σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Στοχεύουν στην εκπαίδευση και στην ενεργοποίηση των πολιτών σε ζητήματα που σχετίζονται με την αστική βιωσιμότητα μέσω βιωματικών δραστηριοτήτων, καθώς και στην ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και άλλων τοπικών φορέων προκειμένου να δημιουργηθούν πρωτοβουλίες επωφελείς για την τοπική κοινωνία που συμβάλλουν στην αστική βιωσιμότητα. Οι δραστηριότητες θα υλοποιηθούν από το μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μουσειακών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και των συντονιστών της «ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΓΗ».
Υπεύθυνοι Φορείς Υλοποίησης
Φορέας: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΗ
Κοινωνικοί Εταίροι:Δήμος Αθηναίων,
Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Αθηνών,
Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματικών Γεωτεχνικών & Επιχειρήσεων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ)Συμμετέχοντες ΕΚΠΑ: Μεταπτυχιακοί Φοιτητές Μουσειακών Σπουδών
Υπεύθυνοι Υλοποίησης – Επικοινωνία: Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας Μάρλεν Μούλιου
mmouliou@arch.uoa.gr, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΗ fr@organizationearth.org, nk@organizationearth.org
Έργο 2: Η έμφυλη διάσταση στους προϋπολογισμούς ΟΤΑ. Χαρτογράφηση των αναγκών γυναικών/κοριτσιών στην περιοχή του Κολωνού
Το εν λόγω έργο στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γυναικών/κοριτσιών διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων στην περιοχή του Κολωνού μέσω της χαρτογράφησης των αναγκών τους και της αποτύπωσής τους σε έναν διαδραστικό χάρτη. Ο διαδραστικός χάρτης θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ενημέρωσης και θεσμικής πίεσης για τη διαμόρφωση ενός συμπεριληπτικού προϋπολογισμού στον Δήμο Αθηναίων, με γνώμονα τις γυναίκες και τα κορίτσια, στο πλαίσιο του έργου GREAT budgeting που υλοποιείται από το 2020 υπό τον συντονισμό της ActionAid Ελλάς. Ομάδα φοιτητών/-τριών του Τμήματος Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με την ActionAid Ελλάς, την ομάδα δράσης πολιτών του Κολωνού και τους εταίρους του έργου GREAT budgeting, θα λάβουν μέρος στην ερευνητική δραστηριότητα συνδυάζοντας τις θεωρητικές τους γνώσεις και τα ερευνητικά/ γνωστικά μέσα εργασίας για τις έμφυλες διακρίσεις με την πρακτική εμπειρία και την εξεύρεση λύσεων, ερχόμενοι σε άμεση επαφή με τις προκλήσεις των γυναικών/κοριτσιών στην περιοχή του Κολωνού.
Υπεύθυνοι Φορείς Υλοποίησης
Φορέας: ActionAid Hellas
Κοινωνικοί Εταίροι:
Κέντρο Γυναικών Καρδίτσας Τοπικές ομάδες δράσης πολιτών
Συμμετέχοντες ΕΚΠΑ: Τμήμα Κοινωνιολογίας
Υπεύθυνοι Υλοποίησης – Επικοινωνία: Αναπληρωτής Καθηγητής Δημήτριος Παρσάνογλου dimparsa@soc.uoa.gr, Μάττα Σαμίου Matta.Sammiou@actionaid.org, Κατερίνα Καίσαρη
Katerina.Kaisari@actionaid.org
Έργο 3: «Πολιτιστικοί οργανισμοί, μουσεία, άνοια και ενδυνάμωση δεξιοτήτων»
Στο εν λόγω έργο, επαγγελματίες πολιτιστικών ιδρυμάτων, πτυχιούχοι και προπτυχιακοί φοιτητές διαφόρων ειδικοτήτων από τον χώρο του πολιτισμού, θα εκπαιδευτούν μέσω διαδικτυακών σεμιναρίων και εργαστηρίων από αναγνωρισμένους επαγγελματίες της Ελλάδας, του Ηνωμένου Βασιλείου και ερευνητές του ΕΚΠΑ, που δραστηριοποιούνται και προέρχονται από τον χώρο της υγείας και του πολιτισμού. Στόχος είναι να αποκομίσουν γνώσεις σχετικά με την άνοια, να αναπτύξουν τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους ως προς την αλληλεπίδρασή τους με πάσχοντες από αυτή και να ενημερωθούν σχετικά με τη συμβολή της τέχνης και των μουσείων στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων αυτών.
Τα αναμενόμενα οφέλη από την ανάπτυξη του Ανοιχτού Εργαστηρίου είναι: α) οι επαγγελματίες του πολιτισμού να έχουν την ευκαιρία να επεκτείνουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και οι φορείς που θα συμμετάσχουν να ενισχύσουν τον κοινωνικό τους ρόλο και να βρουν τρόπους να συνδεθούν δημιουργικά με τις ομάδες-στόχο, β) οι επωφελούμενοι να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους μέσω πολιτιστικών δράσεων.
Ως εργαλείο διάδοσης και επικοινωνίας του εργαστηρίου αλλά και μέσο κινητοποίησης και έμπνευσης για ιατρικούς και πολιτιστικούς φορείς θα δημιουργηθεί ένας οδηγός-εργαλειοθήκη, όπου θα αναλύονται τα αποτελέσματα και η μεθοδολογία του προγράμματος, οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν και η αξιολόγησή τους.
Υπεύθυνοι Φορείς Υλοποίησης
Φορέας: Εταιρεία Alzheimer Αθηνών
Κοινωνικοί Εταίροι:
Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ,
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς,
Εθνολογικό Μουσείο ΘράκηςΣυμμετέχοντες ΕΚΠΑ: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Υπεύθυνοι Υλοποίησης – Επικοινωνία: Επίκουρη Καθηγήτρια Μάρλεν Μούλιου mmouliou@arch.uoa.gr, info@alzheimerathens.gr, Μαρία Οικονομοπούλου oik_maria@yahoo.gr
Έργο 4: Διατομεακή Διεπιστημονική Διανθρώπινη συνεργασία Ανοιχτότητας»- Η περίπτωση του Αδριάνειου Υδραγωγείου
Σκοπός του συγκεκριμένου έργου είναι η ανάπτυξη μεθοδολογίας μιας διατομεακής συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων διαφορετικών επιστημονικών πεδίων που θα κληθούν να λύσουν ένα κοινωνικό πρόβλημα προς όφελος της κοινωνίας. Η μεθοδολογία διατομεακής συνεργασίας που θα αναπτυχθεί μπορεί να δημιουργήσει ένα σημείο αναφοράς στο ΕΚΠΑ ως αντικείμενο διδασκαλίας και πρακτικής εξάσκησης των φοιτητών αλλά και για κάθε ενδιαφερόμενο από την ευρύτερη κοινωνία των πολιτών.
Φοιτητές/τριες του ΕΚΠΑ από διαφορετικές γειτονιές θα μάθουν σε «πραγματικό χρόνο» πώς λειτουργεί μια διατομεακή, διεπιστημονική συνεργασία και ποια μεθοδολογία είναι πιο αποτελεσματική. Το πρόγραμμα έχει ως μελέτη περίπτωσης το Αδριάνειο Υδραγωγείο όπου οι φοιτητές, κατόπιν επιτόπιας έρευνας, θα φτιάξουν μια πρόταση για το πώς μπορεί να συνδεθεί το Αδριάνειο ως πολιτιστικό μνημείο και ως υδάτινος πόρος με την τοπική επιχειρηματικότητα, προς όφελος των πολιτών. Θα αποτυπώσουν επιχειρήσεις που βελτιώνουν τη διαβίωση των πολιτών, επιχειρήσεις που εκτείνονται σε όλο τον άξονα του Αδριάνειου, συνδέοντας έτσι τους δήμους μεταξύ τους και επιχειρήσεις που αναδεικνύουν τον πολιτισμό.
Η υλοποίηση του έργου πραγματοποιείται από το ΕΚΠΑ και τον Κοινωνικό Εταίρο ΑΜΚΕ «Όχι Παίζουμε».
Υπεύθυνοι Φορείς Υλοποίησης
Φορέας: ΑΜΚΕ Όχι Παίζουμε
Συμμετέχοντες ΕΚΠΑ: Ιατρική Σχολή
Υπεύθυνοι Υλοποίησης – Επικοινωνία: Δρ. Θεοδώρα Σκαλή dskalis@yahoo.gr,
ΑΜΚΕ Όχι Παίζουμε contact@urbandigproject.org
Έργο 5: Βελτιώνουμε τη ζωή των Ηλικιωμένων
Το έργο «Βελτιώνουμε τη ζωή των ηλικιωμένων» στοχεύει στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής ηλικιωμένων ατόμων που διαμένουν σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός, η κοινωφελής μη κερδοσκοπική οργάνωση Αποστολή ΑΝΘΡΩΠΟΣ (www.missionanthropos.com), με εμπειρία σε υλοποίηση προγραμμάτων και δράσεων για ηλικιωμένους, συμπράττει με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ «Φυσιολογία της Γήρανσης και Γηριατρικά Σύνδρομα», στο πλαίσιο των Ανοιχτών Εργαστηρίων του CIVIS.
Το πρόγραμμα κινείται σε δύο άξονες: α) κινητοποιώντας τους ηλικιωμένους μέσω τακτικής διαδικτυακής επαφής τους με μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης β) επιμορφώνοντας τους φροντιστές και το προσωπικό των ΜΦΗ σε σχέση με τη πρόληψη και αντιμετώπιση των γηριατρικών συνδρόμων, βάσει της Σφαιρικής Γηριατρικής Αξιολόγησης και την ενδυνάμωση της ψυχικής τους ανθεκτικότητας. Την εκπαίδευση θα προσφέρουν τα στελέχη του ΠΜΣ. Η συμμετοχή των μεταπτυχιακών φοιτητών θα είναι ουσιαστική, συνδυάζοντας την εκπαίδευσή τους με την προσφορά στην κοινωνία (service learning). Με το τέλος του προγράμματος θα δημιουργηθεί ενημερωτικός οδηγός καλών πρακτικών, ελεύθερα προσβάσιμος στο διαδίκτυο.
Η οργάνωση Αποστολή ΑΝΘΡΩΠΟΣ συγχρηματοδοτείται για το συγκεκριμένο πρόγραμμα και από το ΤΙΜΑ – Κοινωφελές Ίδρυμα.
Υπεύθυνοι Φορείς Υλοποίησης
Φορέας:Αποστολή ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Συμμετέχοντες ΕΚΠΑ: Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ιατρικής ΕΚΠΑ Φυσιολογία της Γήρανσης και Γηριατρικά Σύνδρομα
Υπεύθυνοι Υλοποίησης – Επικοινωνία: Αποστολή ΑΝΘΡΩΠΟΣ veltionoume.missionanthropos@outlook.com
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.