Ύστερα από δύο περίπου έτη αδυναμίας οργάνωσης της κλινικής άσκησης των φοιτητών του Τμήματος Νοσηλευτικής στη Γεροντολογική Νοσηλευτική δια ζώσης, το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 είχαμε την ευτυχή αποδοχή του αιτήματός μας από τη διοίκηση του Γηροκομείου Αθηνών (https://eea-gp.gr/) για τη διεξαγωγή της στις εγκαταστάσεις του τον Ιούνιο 2022.
Την πρώτη ημέρα του προγράμματος κλινικής άσκησης, μας υποδέχθηκε ο Γενικός Διευθυντής της Ελεήμονος Εταιρείας Αθηνών, κ. Κωνσταντίνος Σολδάτος, ο οποίος ενημέρωσε τους φοιτητές για την ιστορία και τη γενικότερη λειτουργία του γηροκομείου, μεταφέροντας και το καλωσόρισμα του Προέδρου του Δ.Σ., κ. Σπύρου Χαμακιώτη.
Στη διάρκεια των τεσσάρων ημερών κλινικής άσκησης στο μάθημα της Γεροντολογικής Νοσηλευτικής οι τριτοετείς φοιτητές του τμήματος είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν με το προσωπικό του Γηροκομείου, αλλά κυρίως να έρθουν σε επαφή με τους φιλοξενούμενους ηλικιωμένους, να γνωρίσουν τα προβλήματά τους, να ακούσουν τις ιστορίες τους, να τους υποστηρίξουν σε βασικές καθημερινές δραστηριότητες εφ’ όσον οι ηλικιωμένοι το επιθυμούσαν και να ασκήσουν νοσηλευτικές δεξιότητες, που δεν έχουν την ευκαιρία να ασκήσουν σε κλινικούς χώρους, στους οποίους συνήθως συναντούν ηλικιωμένα άτομα με έλλειμμα υγείας.
Επιπλέον, εφ’ όσον η κατάσταση της υγείας των φιλοξενουμένων το επέτρεπε, συμμετείχαν στην κινητοποίησή τους στους κοινόχρηστους χώρους, αλλά και στους εκτεταμένους κήπους, όπως και στη διοργάνωση μαζί με του ηλικιωμένους και το προσωπικού δραστηριοτήτων αναψυχής. Για παράδειγμα φοιτητές με γνώσεις μουσικής έπαιξαν πιάνο και τραγούδησαν με τους ηλικιωμένους και το προσωπικό δίνοντας μια διαφορετική νότα στην καθημερινότητά τους.
Οι ίδιοι οι φοιτητές στη συνέχεια περιέγραψαν την εμπειρία τους από τη συγκεκριμένη κλινική άσκηση με θερμά λόγια, όπως φαίνεται στα παρακάτω:
«…δεν περίμενα πότε να είναι τόσο ωραίο να ακούς ιστορίες από την ζωή των ηλικιωμένων, για τα χρόνια που έζησαν, για τις παιδικές αναμνήσεις τους και τις άσχημες αναμνήσεις τους. Αντιλήφθηκα ότι το να είσαι ακροατής, το να ενδιαφέρεσαι για αυτά που σου εξιστορούν γεμίζει τόσο εσένα όσο και εκείνους. Με εντυπωσίασε πως άνθρωποι με τόσο διαφορετικές ζωές συνυπάρχουν και κρατούν συντροφιά ο ένας στον άλλο. Μια από τις καλύτερες ημέρες ήταν όταν τραγουδήσαμε και παίξαμε πιάνο, πιστεύω τους δώσαμε μεγάλη χαρά και την πήραμε πίσω βλέποντας τους να το διασκεδάζουν.»
«Η συνολική αποτίμηση μου είναι πολύ θετική, αφού αποκόμισα γνώσεις και δεξιότητες (κυρίως στο κομμάτι της επικοινωνίας και της συζήτησης) με τους ασθενείς. Αποτέλεσε μια ιδιαίτερη νότα στο κομμάτι των κλινικών μας εμπειριών αφού επικεντρωνόταν κυρίως στο κομμάτι της επικοινωνίας και της συζήτησης με τους ασθενείς… Αισθάνθηκα δέος και μεγάλη συναισθηματική φόρτιση όταν οι ασθενείς άρχισαν να δένονται συναισθηματικά μαζί μας, να μας ανοίγονται και να μας εκμυστηρεύονται ιδιωτικά πράγματα της ζωής τους. Την τελευταία μέρα κάποιοι ασθενείς συγκινημένοι μας αποχαιρέτησαν με πολύ θερμό τρόπο γεγονός που με έκανε να νιώσω πως πέτυχα στο κομμάτι της κλινικής άσκησης.»
«Η επικοινωνία μας με τους ηλικιωμένους, αν και σε κάποιες περιπτώσεις ήταν δύσκολη (πχ. κάποιοι είχαν προβλήματα ακοής, κάποιοι άνοια) μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πόση ανάγκη έχουν αυτοί οι άνθρωποι να μιλήσουν σε κάποιον, να πουν την ιστορία τους, να περιγράψουν την καθημερινότητα τους και να πουν τα παράπονα τους. Η παρουσία μας δίπλα τους φαινόταν να τους κάνει χαρούμενους.»
Τέλος, σημαντική για την επιτυχή διεξαγωγή της άσκησης ήταν η συμβολή των ακαδημαϊκών υποτρόφων, που βρίσκονταν σε όλη της διάρκεια της άσκησης με τους φοιτητές για να τους καθοδηγούν και να τους υποστηρίζουν.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινωνία μας γηράσκει και η φροντίδα των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων θα πρέπει να είναι ανάλογη της προσφοράς τους σε αυτήν σε όλη τη διάρκεια της προηγούμενης ζωής τους, η προετοιμασία των νοσηλευτών ώστε να μπορούν να παρέχουν αυτή τη φροντίδα αποτελεσματικά και με ποιότητα, είναι μία σημαντική παράμετρος σε κάθε πρόγραμμα σπουδών.
Η συνεργασία με τους φορείς που παρέχουν είτε ανοικτή (π.χ. ΚΑΠΗ) είτε μακροχρόνια φροντίδα (Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων), όπως το Γηροκομείο Αθηνών, είναι απαραίτητο να καλλιεργηθεί συστηματικά έτσι ώστε οι φοιτητές μας να προετοιμάζονται και για αυτές τις μορφές φροντίδας με επάρκεια.
Π. Σουρτζή
Καθηγήτρια Τμήματος Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ
