Στον Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη, απονεμήθηκε η τιμητική διάκριση EASL Recognition Award 2023, που αποτελεί τη μέγιστη διάκριση στον Ευρωπαϊκό χώρο της Ηπατολογίας. Πρόκειται για τον 2ο Έλληνα που έχει λάβει αυτή τη διάκριση (ο 1ος ήταν ο καθ. Σ. Χατζηγιάννης).
Η απονομή έγινε στις 23 Ιουνίου 2023 και στα πλαίσια του Ετήσιου Πανευρωπαϊκού Ηπατολογικού Συνεδρίου που διεξάγεται στη Βιέννη από την Ευρωπαϊκή Ηπατολογική Εταιρεία (European Association for the Study of Liver, EASL).
Μετάφραση άρθρου:
Απονομή του EASL Recognition Award 2023 στον καθηγητή Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη
του Εμμανουήλ Α. Τσόχατζη* στο Journal of Hepatology
Είναι μεγάλη χαρά και τιμή να απονέμουμε στον καθηγητή Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη το EASL Recognition Award 2023.
Ο κ. Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης είναι καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής και Μονάδας Μεταμόσχευσης Ήπατος του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό».
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλαμάτα και ακολούθως εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για το πτυχίο Ιατρικής και την ειδικότητα. Από πολύ νωρίς διακρίθηκε για τις ακαδημαϊκές του ικανότητες, καθώς αποφοίτησε με «Άριστα» τόσο από το Λύκειο (19 9/10) όσο και από το Πανεπιστήμιο (9,2). Ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στην οξεία ηπατίτιδα επιπροστεθείσα σε HBsAgAIMIA με τη συνεργασία του ιατρού Νικόλαου Τασσόπουλου και την εποπτεία του καθηγητή Άγγελου Χατζάκη. Εκπαιδεύθηκε στη Γαστρεντερολογία στο «Τζάνειο» Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά υπό την εποπτεία του ιατρού Δημητρίου Καραμανώλη, ενώ μετεκπαιδεύθηκε στο Royal Free Hospital του Λονδίνου υπό τον καθηγητή Andy Burroughs, συνεχίζοντας έτσι τη μακρά παράδοση της μετεκπαίδευσης Ελλήνων ιατρών στο εν λόγω Νοσοκομείο. Κατά τη διετή παραμονή του στο Royal Free Hospital παρήγαγε θεμελιώδη έρευνα για τον ρόλο της λοίμωξης στην αιμόσταση σε ασθενείς με κίρρωση ήπατος και την πορεία της υποτροπιάζουσας λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C μετά από μεταμόσχευση ήπατος, η οποία οδήγησε σε περισσότερες από 10 δημοσιευμένες εργασίες σε έγκριτα περιοδικά. Ο ίδιος μιλά με έντονη νοσταλγία για εκείνα τα χρόνια και δηλώνει ευγνώμων για την επίδραση του Andy Burroughs στην εξέλιξή του.
Η επιστροφή του στην Ελλάδα το 2000 σηματοδότησε το ξεκίνημα μιας αλματώδους προόδου στη σταδιοδρομία του. Εξελέγη Λέκτορας και Ειδικός Γαστρεντερολόγος στη Β΄ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Ιπποκράτειο», όπου ο καθηγητής Στέφανος Χατζηγιάννης είχε ήδη ιδρύσει κέντρο αναφοράς για παθήσεις του ήπατος. Επικέντρωσε την έρευνά του στην ιογενή ηπατίτιδα, ιδίως την ηπατίτιδα Β, ενώ άρχισε να απολαμβάνει διεθνή αναγνώριση ως βασικός παράγοντας διαμόρφωσης της κοινής γνώμης στο εν λόγω πεδίο. Το 2010 διορίστηκε μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής και του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος (EASL), και ήταν ο πρώτος Έλληνας μετά από 20 χρόνια και μόλις ο τρίτος συνολικά που το κατόρθωσε αυτό. Το 2013 διορίστηκε Διευθυντής της νεοσύστατης τότε (και μάλιστα της πρώτης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών) Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό», ενώ το 2015 εξελίχθηκε σε καθηγητή πρώτης βαθμίδας στην Παθολογία-Γαστρεντερολογία. Το 2018 ενεπλάκη ενεργά στη δημιουργία της Μονάδας Μεταμόσχευσης Ήπατος του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό», της δεύτερης τότε μονάδας μεταμόσχευσης ήπατος στην Ελλάδα — αντίστοιχη μονάδα λειτουργούσε ήδη στη Θεσσαλονίκη. Από το 2019 και εξής είναι Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, όπου εργάζεται αποτελεσματικά για τον καλύτερο συντονισμό του συστήματος μεταμόσχευσης οργάνων και ιστών —και τη βελτίωση της αντίστοιχης νομοθεσίας στην Ελλάδα— μέσα από την ανάπτυξη στενής συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, όπως το Ίδρυμα Ωνάση. Η εμπειρία, η εξειδικευμένη γνώση και η στρατηγική του οξυδέρκεια αναγνωρίζονται ευρέως και εμπνέουν εκτίμηση και θαυμασμό. Συνεπεία των παραπάνω υπηρετεί σήμερα ως Διευθυντής Πανεπιστημιακής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής. Επιπλέον έχει διατελέσει: Πρόεδρος και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Γαστρεντερολογίας, Ταμίας της Hepatitis B and C Public Policy Association και Μέλος του Συμβουλίου της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Στη μέχρι σήμερα σταδιοδρομία του έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 410 εργασίες σε περιοδικά ευρετηριασμένα στη βάση PubMed, αποτελώντας τον πρώτο συγγραφέα σε περισσότερες από 95 και τον τελευταίο συγγραφέα/συγγραφέα αλληλογραφίας σε περισσότερες από 90 από αυτές. Οι εργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε αρκετά έγκριτα περιοδικά και έχουν παραγάγει περισσότερες από 24.000/36.000 ετεροαναφορές και δείκτη επιστημονικής ποιότητας h 79/88 (Scopus/Google Scholar αντίστοιχα). Υπήρξε ο συντονιστής για τη διατύπωση των Κατευθυντήριων Οδηγιών Κλινικής Πρακτικής της EASL (2012) για την ηπατίτιδα Β, οι οποίες αποτελούν μέχρι σήμερα την εργασία με τις περισσότερες ετεροαναφορές στο Journal of Hepatology. Επιπλέον μετείχε ως μέλος της ομάδας για τη διατύπωση των Κατευθυντήριων Οδηγιών της EASL για την ηπατίτιδα Β (2017) και την ηπατίτιδα D (2023). Ήταν επίσης ο συντονιστής της διεθνούς κοόρτης PAGE-B, η οποία παρήγαγε 10 θεμελιώδεις εργασίες, όπως και το PAGE-B σκορ για τον υπολογισμό του κινδύνου ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β, και μάλιστα χωρίς να έχει λάβει οικονομική ενίσχυση από οποιαδήποτε πηγή. Επιπρόσθετα έχει δημοσιεύσει αρκετές θεμελιώδεις εργασίες για τη φυσική ιστορία, τα αποτελέσματα, τις θεραπευτικές ενδείξεις και την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας Β, όπως και άλλων ασθενειών του ήπατος. Σημαντική ήταν η συμμετοχή του ως μέλους επιστημονικής ομάδας ή συντονιστή σε αρκετά έργα για τη δημόσια υγεία, αλλά και μελέτες για την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας στην Ελλάδα και ευρύτερα στον κόσμο. Έχει δώσει περισσότερες από 185 διαλέξεις, έχει προεδρεύσει σε περισσότερες από 60 διαλέξεις και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, ενώ έχει παρουσιάσει περισσότερες από 350 ανακοινώσεις σε διεθνείς συναντήσεις. Χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από τους ομότιμούς του ειδικούς, ενώ διατηρεί μακροχρόνιες φιλικές σχέσεις με πολλούς συναδέλφους του στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Σημαντικότερη όμως και από τα προσωπικά επιστημονικά του επιτεύγματα είναι η συμβολή του στην υποβοήθηση και προώθηση της έρευνας στην Ελλάδα, όσον αφορά το πεδίο ενδιαφερόντων του. Έχει καθοδηγήσει και εκπαιδεύσει πλήθος νέων ιατρών και μετεκπαιδευομένων, ενώ αποτελεί σταθερή πηγή έμπνευσης για την επιλογή του τομέα της Ηπατολογίας. Έχει επιβλέψει τη διδακτορική διατριβή περισσότερων από 50 επίδοξων ηπατολόγων και γαστρεντερολόγων. Απολαμβάνει πραγματικά να εργάζεται με τους νεότερους συναδέλφους, να μοιράζεται μαζί τους τη γνώση, τις ιδέες και τη μεθοδολογία της κλινικής έρευνας. Είναι σπουδαίο που ακόμη και σήμερα, και παρά τα πολλά διοικητικά του καθήκοντα, πάντοτε βρίσκει τον χρόνο να παράγει ή να συζητά νέα έργα, να μελετά ή να πραγματοποιεί ανάλυση δεδομένων, να συντάσσει ή να διορθώνει χειρόγραφες σημειώσεις. Είναι εξαιρετικά γενναιόδωρος με το πιο σπάνιο «νόμισμα» στον κόσμο, τον προσωπικό του χρόνο και την αμέριστη προσοχή στον συνομιλητή του. Η αυστηρή του εργασιακή ηθική και η προσήλωσή του στη μετάδοση της γνώσης και της εμπειρίας του είναι που το καθιστούν αυτό εφικτό. Σε μια σχετικά μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, ο καθηγητής Παπαθεοδωρίδης αποτέλεσε —και αποτελεί— πηγή έμπνευσης για τους ομότιμούς του ειδικούς, όπως και για πλήθος νέων συναδέλφων.
Η εντυπωσιακή του σταδιοδρομία πραγματοποιείται στην Ελλάδα, μια χώρα με περιορισμένη ερευνητική υποδομή και κουλτούρα σε σύγκριση με μεγαλύτερες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τα επιτεύγματά του ακόμη πιο αξιοσημείωτα.
Ο καθηγητής Παπαθεοδωρίδης έχει δημιουργήσει μια πολύ ευτυχισμένη και στοργική οικογένεια, για την οποία είναι ιδιαίτερα υπερήφανος. Η σύζυγός του, Ρούλα, είναι παιδίατρος, ενώ οι κόρες του, Μαργαρίτα και Άλκηστις, είναι και οι δύο ιατροί που εκπαιδεύονται στη Γαστρεντερολογία και την Ογκολογία αντίστοιχα. Είναι φυσικά προφανές και δεν αποτελεί έκπληξη ότι η καθεμιά τους είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη στον τομέα που έχει επιλέξει να υπηρετήσει. Εδώ και λίγο καιρό ο κ. Παπαθεοδωρίδης απέκτησε και μια εγγονή, την Έλλη. Έκτοτε ένα χαμόγελο ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του κάθε φορά που μιλά για αυτήν ή δείχνει στους φίλους του φωτογραφίες της.
Τον μάλλον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο του, τον αφιερώνει στους δικούς του ανθρώπους και στα ταξίδια μαζί τους. Ως πιστός οπαδός του Ολυμπιακού που είναι, απολαμβάνει βέβαια και ένα καλό αγώνα ποδοσφαίρου ή μπάσκετ.
Όλοι εμείς που είχαμε το προνόμιο να μας εκπαιδεύσει και να μας καθοδηγήσει ο καθηγητής Παπαθεοδωρίδης, είμαστε πολύ υπερήφανοι για το πρόσφατο επίτευγμά του και ενθουσιασμένοι που η EASL αναγνώρισε και επιβράβευσε την τεράστια συνεισφορά του στην Ηπατολογία. Το βραβείο αυτό στέλνει και ένα μήνυμα στους νέους συναδέλφους, ότι δηλαδή για την εξαιρετική ικανότητα και τη σκληρή δουλειά οι άνθρωποι ανταμείβονται, ακόμα και αν προέρχονται από μια μικρή συγκριτικά χώρα. Ο δρόμος ίσως να είναι δυσκολότερος, ο δυνητικός όμως αντίκτυπος είναι εξίσου μεγάλος, ενώ και το ταξίδι είναι πραγματικά απολαυστικό.
*O κ. Εμμανουήλ Α. Τσόχατζης είναι καθηγητής Ηπατολογίας στο UCL Institute for Liver and Digestive Health, Royal Free Hospital και UCL, Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο.