Τα εγκαίνια της έκθεσης με τίτλο «Στ’ όνομα της ελευθερίας. Η κατάληψη της Νομικής και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα» πραγματοποιήθηκαν σε κλίμα συγκίνησης την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου. Την έκθεση οργάνωσαν η Νομική Σχολή και το Ιστορικό Αρχείο ΕΚΠΑ. Η έκθεση φιλοξενείται στο φουαγέ του Μεγάρου Θεωρητικών Επιστημών (Σόλωνος 57) και θα διαρκέσει έως τον Δεκέμβριο του 2023. Στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής (Παλαιό Χημείο). Στην εκδήλωση παραβρέθηκε πλήθος κόσμου, φοιτητές και φοιτήτριες, διδακτικό και διοικητικό προσωπικό του Πανεπιστημίου μας και φυσικά πολλοί από τους πρωταγωνιστές του κινήματος και της κατάληψης της Νομικής στις 21-22 Φεβρουαρίου 1973.
Ήταν 21 Φεβρουαρίου 1973 όταν περίπου 4.000 φοιτητές και φοιτήτριες συγκεντρωμένοι στην ταράτσα της Νομικής Σχολής, στη μαζικότερη έως τότε φοιτητική αντιπαράθεση με την χούντα, καλούσαν τον λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες. Ζητούσαν μεταξύ άλλων και την κατάργηση του νομοθετικού διατάγματος 1347, που επέτρεπε την άρση της αναβολής στράτευσης για τους φοιτητές που απέχουν από τα μαθήματα τους. Τον Μάρτιο του 1973 πραγματοποιήθηκε εκ νέου κατάληψη της Νομικής. Η αντίστροφη μέτρηση για την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 είχε ξεκινήσει.
Την εκδήλωση παρουσίασης της έκθεσης τεκμηρίων σχετικά με την κατάληψη της Νομικής και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα προσφώνησε ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Kαθηγητής κ. Γεράσιμος Σιάσος, ενώ απηυθύναν χαιρετισμούς ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής, Kαθηγητής κ. Λίνος-Αλέξανδρος Σισιλιάνος και ο Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Kαθηγητής κ. Νικόλαος Ηρειώτης. Η παρουσίαση της έκθεσης έγινε από τον Πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ, Aναπληρωτή Kαθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας κ. Βαγγέλη Καραμανωλάκη.
Στα εγκαίνια το παρών έδωσαν πολλοί από τους τότε φοιτητές και φοιτήτριες που συμμετείχαν στην κατάληψη όπως οι Γιώργος Βερνίκος, Γιάννης Μαντζουράνης, Στέφανος Τζουμάκας, Όλγα Τρέμη, Παναγιώτης Παναγιώτου, Τιτίκα-Μαρία Σαράτση, Χρήστος Λάζος, Τέλης Σαμαντάς, Βίκτωρ Αρδίττης, Αλκμήνη Ψιλοπούλου, Νίκος Μεγγρέλης, Γρηγόρης Κοσσυφάκης, Θοδωρής Καλούδης, Λεωνίδας Καλλιβρετάκης κ.ά
Η έκθεση που αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής στον αγώνα των φοιτητών και των φοιτητριών που αγωνίστηκαν ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία – έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε μια από τις πιο φωτεινές στιγμές του ελληνικού φοιτητικού κινήματος. Περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες μέσα από τις οποίες ο θεατής θα περιηγηθεί σε μια σειρά τεκμήρια, φωτογραφίες και εφημερίδες, από την πρώτη μέρα της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος έως τη μετάβαση στη Δημοκρατία.
Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην επιβολή της δικτατορίας και στην πολιτική της για την ανώτατη εκπαίδευση την περίοδο 1967-1969. Η δεύτερη ενότητα, που καλύπτει την περίοδο 1970-1972, είναι επικεντρωμένη στους όρους δημιουργίας του φοιτητικού κινήματος, εστιάζοντας στην «πολιτιστική» άνθηση εκείνων των ημερών, καθώς και στη δημιουργία της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων και στη δραστηριοποίηση των εθνοτοπικών συλλόγων. Η τρίτη ενότητα, εκκινώντας από το ζήτημα των φοιτητικών εκλογών, είναι αφιερωμένη στην κατάληψη της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973, αναδεικνύοντας τόσο τις διεργασίες που οδήγησαν σε αυτή, τα γεγονότα, αλλά και τον ελληνικό και διεθνή αντίκτυπό τους στην κοινή γνώμη. Τέλος, η τέταρτη ξεκινά από τη δεύτερη κατάληψη της Νομικής, τον Μάρτιο του 1973, για να περιγράψει τους σημαντικότερους σταθμούς του φοιτητικού κινήματος έως την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973, και τελικά την πτώση της χούντας και τη Μεταπολίτευση, το καλοκαίρι του 1974. Η έκθεση εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό του Πανεπιστημίου για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την εξέγερση της Νομικής και του Πολυτεχνείου και αποτελεί συνέχεια της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2023 στην αίθουσα τελετών του κεντρικού κτηρίου του ΕΚΠΑ.
Η έκθεση στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στα τεκμήρια που διαθέτει το Ι.Α. ΕΚΠΑ από τη συγκεκριμένη περίοδο, ενώ συνεισέφεραν σημαντικά και άλλοι αρχειακοί φορείς. Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης στηρίχτηκε επίσης σε υλικό που διέθεσαν στο Ιστορικό Αρχείο κάποιοι και κάποιες από τους πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες του φοιτητικού κινήματος, τους/τις οποίους/ες ευχαριστούμε θερμά.
Συνδιοργάνωση
– Νομική Σχολή και Ιστορικό Αρχείο ΕΚΠΑ
Συντελεστές της έκθεσης
- Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Πρόεδρος Ι.Α. ΕΚΠΑ, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
- Βαγγέλης Ζιώγας, Υπ.Δ. του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
- Χάιδω Μπάρκουλα, Υπεύθυνη Αρχειακών Συλλογών Ι.Α. ΕΚΠΑ, ΕΔΙΠ Τμήματος Κοινωνιολογίας ΕΚΠΑ
- Σχεδιασμός / Γραφιστική & Καλλιτεχνική Επιμέλεια Πάνος Ματθαίου – Βάσω Παναγιωτοπούλου (talc studio)
Χορηγός: Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από το βιβλίο του Γ Α. Βερνίκου “ΟΤΑΝ ΘΕΛΑΜΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003
