Η εφημερίδα τα “ΝΕΑ” δημοσίευσε στις 20 Φεβρουαρίου 2023 άρθρο του Ομότιμου Καθηγητή Οικονομικών του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, κ. Παναγιώτη Ε. Πετράκη, με τίτλο: “Τρόφιμα και Διαθέσιμο Εισόδημα”.
Το άρθρο αναφέρει τα εξής:
“Το κατά κεφαλήν πραγματικό ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών (Eurostat) στην Ελλάδα, σε όλη την περίοδο 2000-2009, ακολουθούσε σχεδόν ταυτόσημα την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) με το διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα να είναι χαμηλότερο κατά 21% από αυτό του μέσου όρου της ομάδας των χωρών της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας, που κινούνταν βεβαίως υψηλότερα από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ των 27 (Eurostat).
Όμως η μνημονιακή κρίση του 2010 δημιούργησε μία δομική μείωση στην εξέλιξη του διαθέσιμου εισοδήματος. Κατέρρευσε σε σύγκριση με της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά μέσο όρο κατά περίπου 28% και έκτοτε δεν επανήλθε. Μόνο μετά το 2021 δείχνει μία ελαφρά διάθεση ανάκαμψης. Γενικά παραμένει ανοδικό (όπως και στις υπόλοιπες χώρες) αλλά παραμένει στην προέκταση της τάσης όπως επαναπροσαρμόστηκε προς τα κάτω μετά το 2010. Με άλλα λόγια τα τρία Μνημόνια μείωσαν μόνιμα το διαθέσιμο κατά κεφαλήν εισόδημα και δεν αποκαταστάθηκε η μείωση αυτή μέχρι σήμερα.
Αυτό όμως σημαίνει δύο πράγματα: α) η απόστασή του από τις χώρες της ΕΕ διευρύνθηκε και β) το μέρος του ποσοστού του εισοδήματος που κατευθύνεται στα είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, στέγαση, υγεία) διευρύνθηκε αναλογικά καταλαμβάνοντας ένα υψηλότερο ποσοστό. Έτσι το 2008 το ποσοστό στα είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά στον συνολικό οικονομικό προϋπολογισμό ήταν 16,4% και έγινε το 2021 22%. Στη Γερμανία έδινε ο οικογενειακός προϋπολογισμός για τρόφιμα (2010) το 11,6% και το 2020 έδινε το 10,1% (μείωση του ποσοστού). Στη Γαλλία έδινε το 15,8% (2010) και το 2020 δαπανούσε το 14,3% και, τέλος, στην Ολλανδία δαπανούσε το 2010 το 10% ενώ το 2020 το 11,6%. Είναι λοιπόν σαφές ότι στην Ελλάδα οι δαπάνες για τρόφιμα έχουν έναν αυξημένο ρόλο στον οικογενειακό προϋπολογισμό σε σχέση με τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Αλλά οι πραγματικές τιμές των τροφίμων διεθνώς από το 1996 (που έχουμε στοιχεία) και μετά βρίσκονται σε ανοδική πορεία. Από το 2010 έως το 2020 έχουν ανέβει κατά 7,1% στην Ελλάδα, κατά 23,7% στη Γερμανία, κατά 15,3% στη Γαλλία και κατά 18,7% στην Ολλανδία (HICP Food, 2015 = 100). Όμως από το 2021 μέχρι το 2022 ανέβηκαν επιπλέον κατά 19,8% στην Ελλάδα, κατά 23,7% στη Γερμανία, κατά 14,2% στη Γαλλία και κατά 20,2% στην Ολλανδία.
Δεν είναι λοιπόν αλήθεια ότι οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα έχουν ανέβει πολύ περισσότερο από τις ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά έχουν αντικειμενικά αυξηθεί σημαντικά και επιβαρύνουν αναλογικά περισσότερο τα ελληνικά νοικοκυριά! Και υπάρχει και δυσκολότερο νέο: οι παγκόσμιες πραγματικές τιμές των τροφίμων θα συνεχίζουν να ανεβαίνουν συστηματικά, αν και όχι πολύ, τουλάχιστον μέχρι το 2027. Πού οφείλεται το φαινόμενο; Σε πολλούς λόγους μεταξύ των οποίων είναι η αποπαγκοσμιοποίηση, το ενεργειακό, η λειτουργία των γραμμών παραγωγής και εφοδιασμού, ο υπερπληθυσμός, η κλιματική αλλαγή κ.λπ. Συνεπώς η αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης βρίσκεται στην επίλυση του αναπτυξιακού προβλήματός μας και ειδικότερα στην αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν διαθέσιμου ιδιωτικού εισοδήματος που θα είναι έντονη όμως από το 2023 και μετά.”
Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα Τα Νέα, 20 Φεβρουαρίου 2023
Δείτε την αναδημοσίευση στο InDeep Analysis: http://indeepanalysis.gr/oikonomia/trofima-kai-diathesimo-eisodima
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.