Εξατομικευμένες παρεμβάσεις διατροφής και τρόπου ζωής βάσει της γενετικής πληροφορίας σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: Δημοσίευση από το Εργαστήριο Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η διατροφή αποτελεί σημαντικό όπλο στην αντιμετώπιση του προδιαβήτη και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΔΤ2). Η αποτελεσματικότητα όμως των συμβατικών διατροφικών παρεμβάσεων στη βελτίωση καρδιομεταβολικών δεικτών είναι περιορισμένη, εν μέρει επειδή δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς. Μελέτη από το Εργαστήριο Βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Nutrition¹  δείχνει ότι η εξατομικευμένη, γενετικά καθοδηγούμενη διατροφή μπορεί να είναι περισσότερο αποτελεσματική στη διαχείριση ασθενών με ΔΤ2 από συμβατικές διατροφικές προσεγγίσεις.

Οι ερευνητές, με επικεφαλείς την Επικ. Καθηγήτρια κ. Καλλιόπη Γκούσκου και τον Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Βιολογίας κ. Αριστείδη Ηλιόπουλο, κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα με τη χρήση πρωτότυπου σχεδιασμού κλινικής μελέτης που ονομάζεται «n-of-1». Πρόκειται για έναν τύπο κλινικών μελετών όπου η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων προσδιορίζεται σε εξατομικευμένο επίπεδο και κάθε ασθενής είναι σημείο αναφοράς και ελέγχου. Η αναδυόμενη σημασία των μελετών τύπου «n-of-1» στην αποτύπωση της αποτελεσματικότητας εφαρμογών Ιατρικής Ακριβείας και Διατροφής Ακριβείας συζητείται σε ένα ακόμη άρθρο της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Nutrition Reports². 

Στην πιλοτική κλινική μελέτη σε ασθενείς με ΔΤ2 ή σε προδιαβητικό στάδιο, οι εξατομικευμένες συστάσεις προέκυψαν από την μελέτη δεκάδων γενετικών πολυμορφισμών που σχετίζονται με διαφοροποιημένη απόκριση στην πρόσληψη μακροθρεπτικών της τροφής, τη λήψη ή αποφυγή συγκεκριμένων συμπληρωμάτων, το χρόνο λήψης των γευμάτων (chrono-nutrition) και την άσκηση. Στις περιπτώσεις των ασθενών που αναφέρονται στη δημοσίευση, οι προτεινόμενες αλλαγές στο διατροφικό πλάνο ήταν σημαντικές και δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν χωρίς τη γνώση της γενετικής πληροφορίας.

Οι εξατομικευμένες, γενετικά καθοδηγούμενες διατροφικές συστάσεις που εφαρμόστηκαν οδήγησαν σε απώλεια σωματικού βάρους και μεγαλύτερη βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης, γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και αρτηριακής πίεσης από τις συμβατικές διατροφικές παρεμβάσεις σε κάθε ασθενή, ενθαρρύνοντας τους ερευνητές να προχωρήσουν σε μεγαλύτερης κλίμακας κλινικές μελέτες.

Στο δημοσιευμένο άρθρο στο Frontiers in Nutrition συμμετείχαν επίσης η Αν. Καθηγήτρια Δέσποινα Σανούδου (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ) και ερευνητές από την ομάδα του καθηγητή Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, κ. Δημήτριο Γουλή.  

Αναφορές

1. Gkouskou KK, Grammatikopoulou MG, Lazou E, Sanoudou D, Goulis DG, Eliopoulos AG. Genetically-Guided Medical Nutrition Therapy in Type 2 Diabetes Mellitus and Pre-diabetes: A Series of n-of-1 Superiority Trials. Front. Nutr. 21 Feb 2022, doi: 10.3389/fnut.2022.772243
2. Grammatikopoulou MG, Gkouskou KK, Gkiouras K, Bogdanos DP, Eliopoulos AG, Goulis DG. The Niche of n-of-1 Trials in Precision Medicine for Weight Loss and Obesity Treatment: Back to the Future. Curr Nutr Rep. 2022 Feb 16. doi: 10.1007/s13668-022-00404-5