16η Μαΐου: Διεθνής Ημέρα Φωτός (IDL2022)

Το Διεθνές Έτος Φωτός που εορτάσθηκε για πρώτη φορά το 2015 (International Year of Light 2015, IYL2015) ήταν μια εορτή των Ηνωμένων Εθνών που αύξησε την παγκόσμια ευαισθητοποίηση για τα επιτεύγματα της επιστήμης του φωτός και των εφαρμογών της, και τη σημασία τους για την ανθρωπότητα. Υπό την ηγεσία της UNESCO, πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 13’000 δραστηριότητες σε  σχεδόν 150 χώρες προσεγγίζοντας ένα κοινό που υπολογίζεται σε πάνω από 100 εκατομμύρια.

Η επιτυχία του IYL2015 ήταν στο ότι δημιούργησε πολλούς νέους δεσμούς και συνεργασίες των ηγετών του κλάδου, των επιστημόνων, των καλλιτεχνών, των κοινωνικών επιχειρήσεων, των ΜΚΟ και του κοινού γενικότερα. Οι εταίροι που συμμετείχαν στου εορτασμούς του IYL2015 δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν και να συνεχίσουν τις σχετικές πρωτοβουλίες και μετά το 2015.

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού για την τεράστια σημασία που έχει το φως στη διαμόρφωση της καθημερινότητας και την άνοδο του βιωτικού επιπέδου των ανθρώπων, καθιερώθηκε η Διεθνής Ημέρας Φωτός (International Day of Light) μετά από ψήφισμα των μελών της UNESCO στη σύνοδό τους στο Παρίσι στις 19 Σεπτεμβρίου 2016.

Ως ημέρα εορτασμού θεσμοθετήθηκε η 16η Μαϊου κάθε έτους, επέτειος της πρώτης επιτυχημένης δοκιμής του laser το 1960 από το Φυσικό και Μηχανικό, Theodore Maiman. Το laser είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πώς μια επιστημονική ανακάλυψη μπορεί να αποφέρει επαναστατικά οφέλη στην κοινωνία, στις επικοινωνίες, την υγειονομική περίθαλψη και πολλούς άλλους τομείς της καθημερινότητάς μας, που συχνά δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι υπάρχουν.

Από τις ακτίνες γάμμα έως τα ραδιοκύματα, το φάσμα του φωτός παρέχει γνώσεις τόσο μακρινές όσο και κοντινές, από την προέλευση του Σύμπαντος έως τις τεχνολογίες που έχουν διαμορφώσει την κοινωνία μας. Για παράδειγμα, η προηγμένη έρευνα σε τομείς όπως η νανοφωτονική και η κβαντική οπτική εμπνέουν νέες θεμελιώδεις ανακαλύψεις και ανοίγουν νέα επιστημονικά σύνορα.

Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούν το φως ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες της ανθρωπότητας παρέχοντας πρόσβαση σε πληροφορίες, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και αυξάνοντας την ευημερία και το βιοτικό επίπεδο.

Με τη χρήση της επιστήμης της φωτονικής οι βιομηχανίες αποτελούν σημαντικούς οικονομικούς μοχλούς ανάπτυξης, ενώ οι πολυφασματικές εφαρμογές της φωτονικής έχουν μεταμορφώσει την κοινωνία μέσω της βελτίωσης της ιατρικής, των επικοινωνιών και της παραγωγής ενέργειας.

Οι επιστήμες που μελετούν ή χρησιμοποιούν το φως έχουν εξαιρετικό αντίκτυπο στην καθημερινή μας ζωή: από τεχνολογίες που βελτιώνουν την όραση και τροφοδοτούν τα Smartphone στα χέρια μας, έως τεχνολογίες αιχμής που μας παρέχουν εργαλεία για την παρατήρηση του διαστήματος και οπτικές ίνες που μας βοηθούν να επικοινωνούμε μέσω Διαδικτύου.

Σήμερα, στις 16 Μαΐου 2022, σε όλο τον κόσμο εορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Φωτός (IDL2022) με πληθώρα δράσεων προώθησης της επιστήμης του φωτός, ενημέρωση του κοινού και απόδοση τιμών στους πρωτεργάτες της επιστήμης που έφεραν το φως πιο κοντά στην κατανόηση του κόσμου μας και τη χρήση του για ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών:  του Ibn al-Hyatham (συνέγραψε την “Οπτική” το 1015), του Galileo Galilei (κατασκευή του πρώτου τηλεσκοπίου το 1615) και του Albert Einstein (διατύπωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας το 1915).

Επίσημη ιστοσελίδα Διεθνούς Ημέρας Φωτός: https://www.lightday.org

Συγγραφέας: Θεόδωρος Μερτζιμέκης, Αναπλ. Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής ΕΚΠΑ