Στο φετινό συνέδριο του Κύκλου Ιδεών που διεξήχθη στις 3 και 4 Οκτωβρίου με γενικό θέμα «Εθνική στρατηγική και διεθνής περιδίνηση», η κατάσταση της Δικαιοσύνης αναδείχθηκε ως το πρώτο θεσμικό πρόβλημα της χώρας που συνδέεται όχι μόνο με την ποιότητα της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου αλλά και με την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Παρότι η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση του ελληνικού δικαστικού συστήματος είναι διαρκής και έντονη, παρότι έχουν συνταχθεί τα τελευταία δώδεκα χρόνια, από την έκρηξη της οικονομικής κρίσης το 2009 μέχρι σήμερα, πολλές και ενδιαφέρουσες μελέτες, παρότι γίνονται συνεχώς νομοθετικές παρεμβάσεις στο ουσιαστικό και το δικονομικό δίκαιο που αφορούν όλους τους δικαιοδοτικούς κλάδους με κύριο στόχο την επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης, στη λειτουργία της Δικαιοσύνης εντοπίζεται ένα από τα μεγαλύτερα μεταρρυθμιστικά ελλείμματα. Αυτός είναι ο κοινός τόπος των συζητήσεων μεταξύ των λειτουργών της Δικαιοσύνης, μεταξύ των ανθρώπων της αγοράς, μεταξύ των πολιτών που συγκροτούν τη γενική κοινή γνώμη.
Τα ίδια τα ανώτατα δικαστήρια, οι δικαστικές ενώσεις, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, επιστημονικές εταιρίες και σωματεία, οργανώνουν συνεχώς σχετικές εκδηλώσεις που αναδεικνύουν κρίσιμες πτυχές του ζητήματος. Πολλές σχετικά πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις εξακολουθούν να προκαλούν συζητήσεις και να απαιτούν ψύχραιμη, συνολική και επιστημονικά συγκροτημένη αξιολόγηση όχι υπό την πίεση της καθημερινής ειδησεογραφίας που συχνά προκαλεί αποσπασματικές και αντιφατικές αντιδράσεις.
Ο Κύκλος Ιδεών ανέλαβε την πρωτοβουλία να οργανώσει ένα διήμερο θεματικό συνέδριο με τον τίτλο «Δικαιοσύνη: Η μεταρρύθμιση μιας εξουσίας και η αφύπνιση μιας ιδέας» που θα διεξαχθεί στις 7 και 8 Νοεμβρίου, στην Αθήνα, στις αίθουσες του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία», σύμφωνα με το πρόγραμμα που ακολουθεί.
Στόχος του συνεδρίου είναι να συνθέσει το φάσμα των θεμάτων που συγκροτούν το πρόβλημα της ελληνικής Δικαιοσύνης.
Οι συζητήσεις της πρώτης ημέρας ξεκινούν από το βασικό, πολιτικό πρωτίστως, ερώτημα αν είναι «μεταρρυθμίσιμο» το ελληνικό δικαστικό σύστημα ενώ στη συνέχεια τίθεται το ερώτημα αν υπάρχουν οι υποκειμενικές προϋποθέσεις, κυρίως από πλευράς δικαστικού και δικηγορικού σώματος, προκειμένου να εισαχθούν και να αποδώσουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Θα συζητηθεί το ερώτημα αν μπορούν να εφαρμοστούν πλήρως στην καθημερινή λειτουργία της ελληνικής Δικαιοσύνης οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές του κράτους δικαίου με βάση τα πορίσματα της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Η πρώτη ημέρα θα κλείσει με μια συζήτηση γύρω από τη στάση της κοινωνίας απέναντι στις εγγυήσεις του κράτους δικαίου και της δίκαιης δίκης.
Τη δεύτερη ημέρα τίθενται τα πιο «τεχνικά» ζητήματα με άξονα το ερώτημα γιατί έχουν μειωμένη απόδοση οι αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις και πώς μπορεί να επιτευχθεί η εναρμόνιση ταχύτητας και ποιότητας. Μετά τις εισαγωγικές παρεμβάσεις, το ερώτημα αυτό θα συζητηθεί σε τρεις ειδικότερους κύκλους με αντικείμενο την πολιτική, την ποινική και τη διοικητική δικαιοσύνη. Ακολουθούν ένας συνοπτικός κύκλος για τις εναλλακτικές μορφές δικαιοσύνης ( διαιτησία και διαμεσολάβηση ) και ένας συνοπτικός κύκλος για την ψηφιακή δικαιοσύνη και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Στο συνέδριο μετέχουν, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, πρώην υπουργοί Δικαιοσύνης, οι Πρόεδροι του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί εν ενεργεία και επί τιμή, οι Πρόεδροι των δικαστικών ενώσεων και της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας και του δικηγορικού σώματος, δημοσιογράφοι.
Η είσοδος είναι ελεύθερη. Η προεγγραφή θα διευκολύνει την διεξαγωγή των εργασιών (Για εγγραφή δείτε εδώ)
Οι συνεδριάσεις θα μεταδίδονται απευθείας από το site του Κύκλου Ιδεών https://ekyklos.gr/, το Facebook και το YouTube
Βλ. επίσης: https://ekyklos.gr/dikaiosyni-i-metarrythmisi-mias-eksousias-kai-i-afypnisi-mias-ideas.html
– – – – – – – – – – – – – – – –
Πρόγραμμα
Δευτέρα, 7 Νοεμβρίου 2022
14:00 Έναρξη
14:15 Εισαγωγή στο συνέδριο: Χαιρετισμός Ευάγγελου Βενιζέλου εκ μέρους του Κύκλου Ιδεών
14:30-15:00 Κύκλος Ι: Έρευνα: Πώς προσλαμβάνουν τη λειτουργία της Δικαιοσύνης οι πολίτες;
Παρουσίαση της έρευνας της Metron Analysis από τον Στράτο Φαναρά. Συζήτηση με τη δημοσιογράφο Ιωάννα Μάνδρου
15:05- 18:00 Κύκλος ΙΙ: Είναι «μεταρρυθμίσιμη» η ελληνική Δικαιοσύνη;
Συντονισμός: Ιωάννα Μάνδρου, δημοσιογράφος
- 15:05- 16:15 Πάνελ 1: Η κατάσταση της Δικαιοσύνης, το μεγαλύτερο θεσμικό και αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρας
Συζητούν:
Παναγιώτης Πικραμμένος, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, πρώην Πρωθυπουργός, Πρόεδρος ΣτΕ ε.τ.
Σπύρος Θεοδωρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος BESPOKE SGA HOLDINGS ΑΕ
Μιχάλης Καλογήρου, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Δικηγόρος
Κωνσταντίνος Μενουδάκος, Πρόεδρος ΣτΕ ε.τ., Πρόεδρος της ΑΠΔΠΧ
- 16:20- 17:30 Πάνελ 2: Υπάρχουν οι υποκειμενικές προϋποθέσεις; – Η μεταρρυθμιστική δεκτικότητα δικαστικών λειτουργών και δικηγόρων
Εισαγωγική Παρέμβαση: Μαρία Γεωργίου, Πρόεδρος του Αρείου Πάγου
Συζητούν:
Δημήτρης Βερβεσός, Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων
Νίκος Σαλάτας, Πρόεδρος Εφετών ε.τ.
Μαργαρίτα Στενιώτη, Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων
Δημήτρης Φινοκαλιώτης, Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και Αντιπρόεδρος της Ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων
17:30-18:00 Συζήτηση
18:00- 19:00 Κύκλος ΙΙΙ: Η ελληνική Δικαιοσύνη υπό τον έλεγχο του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ: Η εφαρμογή των ευρωπαϊκών προδιαγραφών του κράτους δικαίου στην καθημερινή λειτουργία της ελληνικής Δικαιοσύνης
Προεδρεύει: Ιωάννης – Κωνσταντίνος Χαλκιάς, Πρόεδρος ΝΣΚ ε.τ.
Συζητούν:
Ιωάννης Κτιστάκις, Δικαστής στο ΕΔΔΑ, αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Αθανάσιος Ράντος, Γενικός Εισαγγελέας ΔΕΕ, Πρόεδρος ΣτΕ ε.τ.
Λίνος- Αλέξανδρος Σισιλιάνος, Καθηγητής και Κοσμήτωρ της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, πρώην Πρόεδρος ΕΔΔΑ
Βασίλης Σκουρής, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ, πρώην Πρόεδρος του ΔΕΕ
19:05- 20:25 Κύκλος ΙV: Απονέμεται Δικαιοσύνη χωρίς τις εγγυήσεις του κράτους δικαίου; Η στάση της κοινωνίας απέναντι στην έννοια της Δικαιοσύνης
Προεδρεύει: Αλκμήνη Φωτιάδου, Δ.Ν., Επιστημονική Συνεργάτης Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου
Συζητούν:
Χριστόφορος Αργυρόπουλος, Δικηγόρος, πρώην Πρόεδρος Ένωσης Ποινικολόγων
Γιάννης Ιωαννίδης, Δικηγόρος, αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Αντώνης Καραμπατζός, Δικηγόρος, Καθηγητής Νομικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Αντύπας Καρίπογλου, Δικηγόρος
Δήμητρα Κρουστάλλη, Δημοσιογράφος
Βάσιλης Μαρκής, Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου ε.τ.
Τέλος εργασιών συνεδρίου πρώτης ημέρας
Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2022
14:00- 18:00 Κύκλος V: Γιατί έχουν περιορισμένη απόδοση οι συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις; – Υπάρχει άλλη προσέγγιση για να επιτευχθεί ο συνδυασμός ταχύτητας και ποιότητας;
Εισαγωγή στη θεματική: Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ, συντονιστής της έρευνας της διαΝέοσις «Η Δικαιοσύνη Στην Ελλάδα»
Παρέμβαση: Ιωάννης Σαρμάς, Πρόεδρος του Εκλεκτικού Συνεδρίου
Παρέμβαση: Παναγιώτης Περάκης, Δικηγόρος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE): «Η αποτελεσματικότητα του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης στην Ελλάδα σε σχέση με τα άλλα κ-μ της ΕΕ»
- 14:50-15:50 i. Πολιτική Δικαιοσύνη
Προεδρεύει: Γιάννης Σεργόπουλος, Δικηγόρος
Συζητούν:
Χαρούλα Απαλαγάκη, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Ιωάννης Δεληκωστόπουλος, αναπλ. Καθηγητής Νομικής, ΕΚΠΑ
Ευδοξία Κιουπτσίδου – Στρατουδάκη, Αρεοπαγίτης
Ιωάννης Χαμηλοθώρης, Αρεοπαγίτης ε.τ., Πρόεδρος της Εταιρίας Δικαστικών Μελετών
- 15:55-16:55 ii. Ποινική Δικαιοσύνη
Προεδρεύει: Διονύσης Αλευράς, Δικηγόρος
Συζητούν:
Ηλίας Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων
Στάθης Βεργώνης, Εισαγγελέας Εφετών, αναπλ. ΓΓ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων
Ευάγγελος Μπακέλας, Εισαγγελέας Εφετών, Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος
Χρήστος Μυλωνόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ινστιτούτου Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Ποινικού Δικαίου, Μέλος Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών.
- 17:00-18:00 iii. Διοικητική Δικαιοσύνη
Προεδρεύει: Αικατερίνη Ηλιάδου, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Συζητούν:
Παναγιώτης Δανιάς, Εφέτης ΔΔ, Πρόεδρος της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών
Γεώργιος Δελλής, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Χρήστος Ράμμος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ , Πρόεδρος ΑΔΑΕ
Δημήτρης Τσαρούχας, Πάρεδρος ΣτΕ, μέλος ΔΣ της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών ΣτΕ
18:05- 18:45 Κύκλος VI: Οι εναλλακτικές μορφές Δικαιοσύνης είναι μια διέξοδος για λίγους ή για όλους; Διαιτησία και Διαμεσολάβηση
Προεδρεύει: Νικόλας Κανελλόπουλος, Δικηγόρος, Γενικός Γραμματέας ΟΠΕΜΕΔ
Συζητούν:
Κωνσταντίνος Καλαβρός, Ομότιμος Καθηγητής ΔΠΘ
Δήμητρα Τριανταφύλλου, Δικηγόρος, Διαμεσολαβήτρια, Διαιτητής
18:50-19:30 Κύκλος VII: Ψηφιακές εφαρμογές και τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία της δικαιοσύνης
Προεδρεύει: Λίλιαν Μήτρου, Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Δικηγόρος
Συζητούν:
Ιωάννης Ιγγλεζάκης, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Φερενίκη Παναγοπούλου – Κουτνατζή, Επίκ. Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
19:30-20:00 Συζήτηση
20:00 -20:20 Παρέμβαση Υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα
20:20 Σύνοψη συμπερασμάτων από τον Ευάγγελο Βενιζέλο
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.