*Γράφει ο Χριστόδουλος Στεφανάδης, Επίτιμος καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εφημερίδα «Πανεπιστήμιο Αθηνών», Φύλλο 2, κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» 26 Ιανουαρίου 2025
Η Φύση έχει «προικίσει» βιολογικά τους ανθρώπους, από την αρχή της δημιουργίας τους, με το ισχυρό ένστικτο της επιβίωσης. Με την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ο άνθρωπος επινόησε τρόπους για να υπερβεί τις εγγενείς αδυναμίες του, όπως η σωματική δύναμη και το μέγεθός του σε σχέση με άλλα ζώα, αλλά και να εφεύρει τρόπους αντιμετώπισης των ασθενειών και τραυματισμών του, αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής.
Παράλληλα, αθάνατοι θεοί επινοήθηκαν, δίνοντας προσδοκία για αθανασία, ενώ ιδιαίτερα τελετουργικά υπάρχουν ακόμα και σήμερα, υποσχόμενα αιώνια ζωή.
Κατά την ιστορική διαδρομή, έγιναν πολλές προσπάθειες ανακάλυψης του «ελιξιρίου της νεότητας», από τους αλχημιστές της αρχαίας Αιγύπτου μέχρι και την εμφύτευση όρχεων από πιθήκους… Σήμερα, η εξέλιξη των Βιοϊατρικών επιστημών και της Τεχνολογίας, έχουν οδηγήσει σε άλματα στους τομείς της πρόληψης και αντιμετώπισης των ασθενειών γήρατος και της επέκτασης του ορίου της ζωής, μέσα από νέες ανακαλύψεις. Παράλληλα, η Επιδημιολογία προσέφερε και προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες μελετώντας κατοίκους από περιοχές όπου έχει καταγραφεί μακροζωία των κατοίκων σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Μια από τις περιοχές αυτές είναι το νησί της Ικαρίας, που περιλαμβάνεται στις περιοχές του πλανήτη που χαρακτηρίζονται από τη μακροζωία των κατοίκων τους. Με αυτά τα δεδομένα, τα τελευταία χρόνια οργανώσαμε, διεξήγαμε και συνεχίζουμε να διεξάγουμε μεγάλη επιδημιολογική μελέτη, τη μελέτη ΙΚΡΙΑ, τα αποτελέσματα της οποίας και δημοσιεύθηκαν σε διεθνείς ιατρικές επιθεωρήσεις ή συνέδρια.
Έτσι, συσχετίστηκε με τη μακροζωία η ελαστικότητα των αρτηριών, η χοληστερόλη του αίματος, η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα σακχάρου του αίματος, η παχυσαρκία, η κατανάλωση ψαριών, η κατανάλωση ελληνικού καφέ, η συντροφικότητα, η καθημερινή πεζοπορία, ο μεσημεριανός ύπνος, η έγγαμη ζωή και τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα.
Επίσης για πρώτη φορά διαπιστώθηκε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα, που αφορά σύνδεση της μακροβιότητας με τις πολύ χαμηλές δόσεις γ-ακτινοβολίας του περιβάλλοντος. Σε εξέλιξη επίσης ευρίσκονται γενετικές μελέτες του πληθυσμού αυτού. Γιατί προφανώς είναι δεδομένο ότι ο γενετικός καθορισμός του προσδόκιμου ζωής είναι εξ ίσου σημαντικός με τους άλλους παράγοντες. Σε αυτή την παράμετρο στρέφεται η επιστήμη και διεθνώς.
Μελέτες π.χ. έχουν δείξει ότι το μήκος των τελομερών των χρωμοσωμάτων των κυττάρων σχετίζεται με την καρδιαγγειακή υγεία και βιολογική ηλικία. Τελευταία, προωθείται self test, που να μπορεί από το σάλιο να προσδιορίζει αυτή την παράμετρο και επομένως να δίνει πληροφορίες για τη βιολογική ηλικία του ατόμου.
Είναι γνωστό ότι οι επιδημιολογικές παρατηρήσεις προηγούνται της κλινικής αξιοποίησης των ευρημάτων. Το ερώτημα σήμερα είναι εάν αυτά τα επιδημιολογικά ευρήματα, που συνδέονται με τη μακροζωία, μπορούν να συμβάλλουν στην ιατρική πρακτική, ούτως ώστε η γήρανση να αποτελέσει μια θεραπεύσιμη νόσο.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.