Στις 17 Μαρτίου 2022, η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, με πρόεδρο τον Βασίλη Οικονόμου, στο πλαίσιο του έργου της, διοργάνωσε ενημερωτική ημερίδα με θέμα: «Από την Παιδική Παχυσαρκία στην Επιδημία της Παχυσαρκίας».
Η εκδήλωση διεξήχθη στην αίθουσα Γερουσίας της Βουλής των Ελλήνων, από τις 10:00 έως και τις 15:00.
Ανάμεσα στους εισηγητές της ημερίδας ήταν και ο Καθηγητής Παθολογίας του ΕΚΠΑ, κ. Νικόλαος Τεντολούρης με τίτλο εισήγησης Από τον γιατρό πρώτης επαφής στο ειδικό κέντρο.
Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας του:
Αναφέρθηκε ήδη ότι στην Ελλάδα έχουμε υψηλά ποσοστά ατόμων με υπερβάλλον σωματικό βάρος και παχυσαρκία, το πρόβλημα αφορά παιδιά, εφήβους και ενήλικες και αναφέρθηκαν οι αιτίες που οδηγούν στην παχυσαρκία, οι συνέπειές της και πως η παχυσαρκία μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί.Για να ζητήσει βοήθεια και να αρχίσει το ταξίδι το παχύσαρκο άτομο στις δομές του συστήματος υγείας πρέπει να γνωρίζει το πρόβλημα. Σε αυτή την κατεύθυνση έχουμε πολύτιμες πληροφορίες από τις έρευνες των Ελληνικών επιστημονικών εταιρειών.
Οι Έλληνες τείνουν να μην αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία ως ασθένεια, παρά τα αυξημένα ποσοστά της, και πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για ένα προσωρινό πρόβλημα το οποίο λύνεται με τη δίαιτα. Πολλά άτομα υποεκτιμούν το υπερβάλλον σωματικό βάρος και θεωρούν τον εαυτό τους φυσιολογικό ενώ είναι υπέρβαροι. Επιπλέον, σε έρευνα της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2019, καταγράφηκε μια αισθητή έλλειψη γνώσης αναφορικά με τις ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, ενώ επιβεβαιώθηκε το γεγονός, ότι οι παχύσαρκοι επηρεάζονται σημαντικά στην καθημερινότητά τους λόγω του προβλήματος με το βάρος τους. Όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης του υπερβάλλοντος βάρους, σύμφωνα με την έρευνα, το 68% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι είναι ενάντια στην ιατρική θεραπεία, κυρίως λόγω πιθανών παρενεργειών και επειδή δηλώνουν αντίθετοι στη φαρμακευτική αγωγή γενικά. Αντιθέτως, το 88% απάντησε πως αναγνωρίζει τη σωστή διατροφή και τη σωματική άσκηση ως τις καλύτερες μεθόδους απώλειας βάρους.
Ένα σοβαρό αλλά ελάχιστα γνωστό πρόβλημα είναι η υποεκτίμηση του βάρους των παιδιών από τους γονείς τους. Το 88% των γονέων με παιδιά προσχολικής ηλικίας που είναι υπέρβαρα και το 55,8% των γονέων με παιδιά που είναι παχύσαρκα θεωρούν ότι το παιδί τους έχει φυσιολογικό σωματικό βάρος. Κάτι που βεβαίως δεν είναι μόνο ελληνικό χαρακτηριστικό -εμφανίζεται συχνά και σε άλλες χώρες.
Σήμερα εκτιμάται ότι από τα 100 παχύσαρκα άτομα, λιγότεροι από 40 γνωρίζουν ότι είναι παχύσαρκοι, λιγότεροι από 20 έχουν λάβει υγιεινοδιατητικές οδηγίες και λιγότεροι από 2 έλαβαν φαρμακευτική αγωγή για την απώλεια βάρους.
Από τα δεδομένα αυτά είναι κατανοητό ότι χρειάζεται ενημέρωση του πληθυσμού για το τι είναι παχυσαρκία, ποιες είναι οι συννοσηρότητες που συνοδεύουν την παχυσαρκία και πως τα παχύσαρκα άτομα μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια.
Οι επαγγελματίες υγείας από την πρωτοβάθμια μέχρι τα ειδικά κέντρα μπορούν να κάνουν τη διαφορά με την καλύτερη ενημέρωσή του πληθυσμού για την παχυσαρκία και καταβάλλοντας προσπάθειες για την ενημέρωση και την αντιμετώπιση των αναγκών και των ανησυχιών των ασθενών.
Ο γιατρός της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είναι εκείνος που έχει το ιατρικό ιστορικό και τα γενικότερα προβλήματα του ασθενούς. Επιπλέον, είναι ο γιατρός με τον οποίο ο ασθενής έχει αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης και έχει τη δυνατότητα τακτικής επανεξέτασης. Ο γιατρός της πρωτοβάθμιας φροντίδας δεν χρειάζεται ειδικό εξοπλισμό, μια ζυγαριά, ένα αναστημόμετρο και μια μεζούρα φτάνουν για την αξιολόγηση της παχυσαρκίας. Πρέπει όπως να έχει βασικές ιατρικές γνώσεις και κατάλληλη εκπαίδευση για την προσέγγιση του ατόμου με παχυσαρκία, χρόνο, και κυρίως τον τρόπο που θα κάνει την παρέμβαση. Πρέπει να ενημερώσει τον ασθενή για την τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά το βάρος και τις συννοσηρότητες που συνοδεύουν την παχυσαρκία, τα μελλοντικά προβλήματα που θα έχει ο ασθενής αν δεν χάσει βάρος, και τα οφέλη που θα έχει από την απώλεια του πλεονάζοντος σωματικού βάρους. Κυρίως, πρέπει να εδραιωθεί σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο μερών και ο ασθενής να αντιληφθεί το ειλικρινές ενδιαφέρον του γιατρού για την υγεία του.
Οι επαγγελματίες υγείας στις δομές της πρωτοβάθμιας φροντίδας μπορεί να συνδράμουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας με:
- Ενημέρωση του πληθυσμού
- Διάγνωση της νόσου (βάρος, ύψος, υπολογισμός του δείκτη μάζας σώματος, περίμετρος μέσης)
- Κλινική εξέταση, αναγνώριση συν-νοσηροτήτων (υπέρταση, αυξημένη χοληστερίνη, οστεοαρθρίτιδα κλπ)
- Βασικές παρακλινικές εξετάσεις, οδηγίες για άσκηση
- Λήψη διατροφικού ιστορικού και διατροφική υποστήριξη από διαιτολόγο
- Φαρμακευτική αγωγή, αν χρειαστεί
- Παραπομπή σε ειδικό κέντρο επί ενδείξεων ή αποτυχίας
Το ειδικό κέντρο πρέπει να προσφέρει πολυ-επιστημονική προσέγγιση αποτελούμενη από ομάδα επαγγελματιών υγείας. Η ομάδα πρέπει να περιλαμβάνει ιατρό Διαβητολόγο/Ενδοκρινολόγο, διαιτολόγο, ψυχολόγο, δυνατότητα διασύνδεσης με ψυχίατρο ή καρδιολόγο και γυμναστή. Στο ειδικό κέντρο μπορεί να γίνουν, επιπλέον των βασικών ελέγχων, τα ακόλουθα:
- Κλινική εξέταση, αναγνώριση συν-νοσηροτήτων
- Ανάλυση της σύστασης του σώματος
- Μέτρηση του βασικού μεταβολισμού
- Αναγνώριση διαταραχών διατροφής και ψυχικών διαταραχών
- Αξιολόγηση σωματικής δραστηριότητας
- Συμβουλευτική από ψυχολόγο ή ψυχίατρο με εμπειρία
- Ειδικές παρακλινικές εξετάσεις
- Λήψη διατροφικού ιστορικού και διατροφική υποστήριξη
- Συνταγογράφηση άσκησης
- Φαρμακευτική αγωγή
- Παραπομπή για μεταβολική (βαριατρική) επέμβαση
Σήμερα λειτουργούν 24 ιατρεία παχυσαρκίας στις δομές του ΕΣΥ στην Ελλάδα (12 στην Αθήνα, 3 στη Θεσσαλονίκη και 9 στην υπόλοιπη Ελλάδα). Η εμπειρία από τη λειτουργία των ιατρείων αυτών είναι θετική καθώς ένα ποσοστό > 70% των ατόμων που παρακολουθούνται σε αυτά χάνει τουλάχιστον 5% και ένα ποσοστό >60% χάνει τουλάχιστον 10% του πλεονάζοντος σωματικού βάρους. Χρειάζεται ενίσχυση των υφιστάμενων και επέκταση της λειτουργίας των ιατρείων παχυσαρκίας που λειτουργούν στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. Σίγουρα χρειάζεται αύξηση της διαθεσιμότητας θεραπευτικών υπηρεσιών παχυσαρκίας σε ολόκληρη τη χώρα, βελτίωση της πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες ατόμων που πάσχουν από σοβαρή μορφή παχυσαρκίας και της ποιότητας των υπηρεσιών θεραπευτικής αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία, ως χρόνια και υποτροπιάζουσα νόσος, χρειάζεται μετα-θεραπευτική συμβουλευτική φροντίδα για την πρόληψη της υποτροπής της παχυσαρκίας.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.