Νέα & Ανακοινώσεις

Επιστήμη και Φύλο: Ένα ερώτημα εξ αφορμής ενός «παιχνιδιού» απλής αριθμητικής, με ποσοστιαίες αναλογίες

Επιστήμη και Φύλο: Ένα ερώτημα εξ αφορμής ενός «παιχνιδιού» απλής αριθμητικής, με ποσοστιαίες αναλογίες

της Μαρίας Π. Κρανιδιώτη, Επίκουρης Καθηγήτριας Ποινικών Επιστημών, Νομικής Σχολής, ΕΚΠΑ &
της Μαρίας-Αλεξάνδρας Θ. Μαλάμη, Μ.Δ.Ε. Ποινικού Δικαίου & Εγκληματολογίας, Υποψήφιας Διδάκτορα Νομικής Σχολής, ΔΠΘ

Η σύντομη παρέμβασή μας, που ακολουθεί, γίνεται εξ αφορμής διαδικτυακής εκδήλωσης που διοργάνωσε η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ, όσον αφορά τη Διεθνή Ημέρα για τη συμμετοχή των Κοριτσιών και των Γυναικών στην Επιστήμη (11η Φεβρουαρίου). Σε σχετική δε επιστολή ενημέρωσης αναφέρεται ότι μόνο το 31% των μελών ΔΕΠ πρώτης βαθμίδας είναι γυναίκες, ενώ σε επιστημονικά πεδία, όπως της Σχολής Θετικών Επιστημών, οι γυναίκες ανέρχονται στο 26% και στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο 28% (Λεοντσίνη 2022). Το πολύπλευρο ερώτημα που θέλουμε να θέσουμε εδώ είναι αν αυτά τα ποσοστά θα έπρεπε ή δεν θα έπρεπε να θεωρηθούν μικρά ή ακόμη και μεγάλα. Και για να απαντηθεί, εισηγούμαστε την εξέταση κατανομών κατά φύλο, που εστιάζουν σε μεταβλητές, όπως η συμμετοχή σε κοινοβούλια, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και η μόρφωση.

Στα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας περιόδου (ΙΗ’, ήτοι από το 2019 και εφεξής) της Βουλής των Ελλήνων αναφέρεται ότι η τελευταία αποτελείται από 66 γυναίκες Βουλευτές, πράγμα που σημαίνει ότι, επί συνόλου 300, αποτελούν το 22%. Με άλλα λόγια,  έχουν κατά 9% μικρότερη εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο από ό,τι μεταξύ των μελών ΔΕΠ πρώτης βαθμίδας στα Πανεπιστήμια και περί το ένα τέταρτο περίπου μικρότερη από εκείνη που έχουν στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Αν δε εστιάσει κανείς σε τάσεις παγκόσμιου επιπέδου, διαπιστώνει ότι μόνο 10 γυναίκες σε 193 χώρες (5.2%), ήταν αρχηγοί κυβερνήσεων το 2020, και ότι ο αριθμός τους μειώθηκε από το 2014, που ήταν 15 (UNDP 2020, σελ. 1), ήτοι το 7.8%.

Περαιτέρω, όσο η οικονομική ισχύς αυξάνεται, από εργαζόμενο σε εργοδότη και από εργοδότη σε κορυφαίο μεγιστάνα του πλούτου και δισεκατομμυριούχο, το ποσοστιαίο χάσμα κατά φύλο διευρύνεται, με τις γυναίκες να εκπροσωπούν μόνο το 21% των εργοδοτών και το 12% των κορυφαίων δισεκατομμυριούχων ανά τον κόσμο (ό.π., σελ. 5). Και πάλι δηλαδή, έχουν μικρότερη εκπροσώπηση στους εργοδότες, από ό,τι μεταξύ των μελών ΔΕΠ πρώτης βαθμίδας στα Πανεπιστήμια της Ελλάδας (κατά 10%), αλλά ακόμη και μεταξύ των Καθηγητών σε επιστημονικά πεδία, όπως της Σχολής Θετικών Επιστημών (κατά 5%). Πολλώ μάλλον, το ποσοστό τους στους δισεκατομμυριούχους είναι σχεδόν υποτριπλάσιο εκείνου του συνόλου των μελών ΔΕΠ (διαφορά 19%) και σχεδόν υποδιπλάσιο εκείνου των Καθηγητών της Σχολής Θετικών Επιστημών (διαφορά 14%). Από την άλλη πλευρά, η μόρφωση, με γνώμονα τη μέση εκπαίδευση, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες διαφορές κατά φύλο. Αυτό δεν ισχύει απαρέγκλιτα για όλες τις περιοχές του πλανήτη, με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία διαφορά να εντοπίζεται στη Νότιο Ασία (39.9% γυναίκες έναντι του 60.8% των ανδρών, ήτοι 20.8% διαφορά), ενώ στη Λατινική Αμερική, όπου εντοπίζεται η μικρότερη διαφορά, η τελευταία αντιστρέφεται, με τους άνδρες να υποεκπροσωπούνται ελάχιστα (59.7 έναντι 59.3% ήτοι 0.4% διαφορά- UNDP 2020, σελ. 3).

Τι συμπεράσματα θα μπορούσε να συναγάγει κανείς από όλα τα παραπάνω; Με εξαίρεση το μέσο μορφωτικό επίπεδο, το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι πολύ πιο διευρυμένο όσον αφορά τη συμμετοχή τους στα κοινά και την κατανομή του πλούτου, από εκείνο στην επιστημονική ελίτ. Συνακόλουθα, η εκπροσώπηση των γυναικών στους Καθηγητές των ελληνικών Πανεπιστημίων θα πρέπει να θεωρηθεί μεγάλη συγκριτικά με εκείνη στα κοινοβούλια και στην πλουτοκρατία. Πάντως, το χάσμα είναι υπαρκτό και υπολογίσιμο και η πολιτειακή μέριμνα θα πρέπει να είναι στραμμένη προς την ενίσχυση της συμμετοχής και την ανάδειξη γυναικών στις επιστήμες. Μήπως όμως τελικά θα έπρεπε, όχι να αντιστρέψουμε τη φορά της κατεύθυνσης των προσπαθειών για συμμετοχή και ανάδειξη γυναικών σε ερευνητικά πεδία, αλλά να μεταβάλλουμε το νόημα αυτών των προσπαθειών στην αφετηρία τους; Οι γυναίκες, που είναι υποβαθμισμένες και εμφανίζονται μακράν υποδεέστερες των ανδρών σε όλες τις εκφάνσεις του κοινωνικού βίου, έχουν ωστόσο, τηρουμένων των αναλογιών (κατά λέξη), υπολογίσιμα επιτεύγματα στην επιστήμη. Αυτή η ιδιαιτερότητα θα έπρεπε κατά τη γνώμη μας να αποτελέσει τον πυλώνα για την αναβάθμιση του κοινωνικού τους ρόλου. Είναι άλλωστε πολλά τα ζητήματα που δεν θίγονται στην παρούσα περιορισμένη εισήγηση, όπως εκείνο της γριφώδους σχέσης της νοημοσύνης με το φύλο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην επιστήμη, όχι μόνο ενδείκνυται, αλλά θα έπρεπε να είναι επιβεβλημένη.

Πηγές (ενδεικτικά):

Λεοντσίνη Μαίρη (2022) «11η Φεβρουαρίου: Διεθνής Μέρα για τη Συμμετοχή των Κοριτσιών και των Γυναικών στις (Φυσικές) Επιστήμες» (διαδικτυακή μετάδοση σχετικής εκδήλωσης: https://youtu.be/Shc4Iy20EWE).

Βουλή των Ελλήνων, Στατιστικά Στοιχεία ΙΗ’ Περιόδου (2019-) https://www.hellenicparliament.gr/Vouleftes/Statistika-Stoicheia/Statistika-Stoicheia-ID-Periodou.

United Nations Development Programme (UNDP 2020) Human Development Perspectives, Tackling Social Norms: A game changer for gender inequalities, 1 UN Plaza, New York, USA.

Παράταση υποβολής αιτήσεων του ΠΜΣ “Παγκόσμια Υγεία – Ιατρική των Καταστροφών” έως 20 Ιουλίου

Παράταση υποβολής αιτήσεων του ΠΜΣ “Παγκόσμια Υγεία – Ιατρική των Καταστροφών” έως 20 Ιουλίου

📢 Nέος κύκλος αιτήσεων για το ακαδημαϊκού έτος 2025-2027! Αιτήσεις έως 30/06/2025 Διεκδίκησε μια ηγετική θέση στον χώρο της  διαχείρισης κρίσεων, της παγκόσμιας υγείας και της ανθρωπιστικής ιατρικής ! ✔️ Mε το κύρος της Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ ✔️ Δεκτοί  απόφοιτοι Ιατρικής, Νοσηλευτική, Φαρμακολογίας, Βιολογίας  ή Σχολών Φιλοσοφίας, Νομικής, Διοίκησης, Οικονομικών, Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πολυτεχνικών και άλλων […]

Δυναμική Συμμετοχή του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ στο Κορυφαίο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο IAME 2025, Bergen Νορβηγίας

Δυναμική Συμμετοχή του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ στο Κορυφαίο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο IAME 2025, Bergen Νορβηγίας

Το Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συμμετείχε δυναμικά στο ετήσιο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο International Association of Maritime Economists (IAME) 2025, που πραγματοποιήθηκε στο Bergen της Νορβηγίας, φιλοξενούμενο από το Norwegian School of Economics (NHH). Κατά τη διάρκεια του τριημέρου Συνεδρίου (24–26 Ιουνίου 2025), μέλη ΔΕΠ, υποψήφιοι διδάκτορες και ερευνητές […]

Ανακοίνωση 109ης Συνόδου Πρυτάνεων

Ανακοίνωση 109ης Συνόδου Πρυτάνεων

Ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Καρδιολογίας Γεράσιμος Σιάσος συμμετείχε στην 109η Σύνοδο Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Κατά την τοποθέτηση αναφέρθηκε στην απόλυτη αναγκαιότητα για αύξηση της χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων για τη συντήρηση και ανακαίνιση των κτιριακών υποδομών εκπαίδευσης και έρευνας, ιδιαίτερα σε μεγάλα Πανεπιστήμια που διαθέτουν παλαιές εγκαταστάσεις πέραν των 100 […]

Ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha για την ανακαίνιση χώρων της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha για την ανακαίνιση χώρων της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha: «Χώροι της Νομικής Σχολής που βρισκόταν για χρόνια υπό κατάληψη και παρουσίαζαν εικόνα εγκατάλειψης, αποκαταστάθηκαν, ανακαινίστηκαν και παραδόθηκαν στους φοιτητές και στους καθηγητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τους χώρους αυτούς επισκέφθηκε η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, μετά τη συνάντηση εργασίας που είχε με τον […]

Διϊδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική»

Διϊδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική»

Το Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με τη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών – Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, διοργανώνουν το νέο Διϊδριματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική». […]

Επιστημονική εκδήλωση για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό (Ε.ΒΙ.Ε.)

Επιστημονική εκδήλωση για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό (Ε.ΒΙ.Ε.)

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Νομικής Βιβλιοθήκης, η επιστημονική εκδήλωση με τίτλο: «Ενδοσχολική βία και εκφοβισμός: Ψυχοκοινωνικές και νομικές διαστάσεις – Προεκτάσεις και κριτικός αναστοχασμός». Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Εργαστήριο Κοινωνικής και Οργανωσιακής Ψυχολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ και το Εργαστήριο Ποινικών και […]

Δυναμική Συμμετοχή του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ στο Κορυφαίο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο IAME 2025, Bergen Νορβηγίας

Δυναμική Συμμετοχή του Τμήματος Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του ΕΚΠΑ στο Κορυφαίο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο IAME 2025, Bergen Νορβηγίας

Το Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συμμετείχε δυναμικά στο ετήσιο Διεθνές Ναυτιλιακό Συνέδριο International Association of Maritime Economists (IAME) 2025, που πραγματοποιήθηκε στο Bergen της Νορβηγίας, φιλοξενούμενο από το Norwegian School of Economics (NHH). Κατά τη διάρκεια του τριημέρου Συνεδρίου (24–26 Ιουνίου 2025), μέλη ΔΕΠ, υποψήφιοι διδάκτορες και ερευνητές […]

Ανακοίνωση 109ης Συνόδου Πρυτάνεων

Ανακοίνωση 109ης Συνόδου Πρυτάνεων

Ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Καρδιολογίας Γεράσιμος Σιάσος συμμετείχε στην 109η Σύνοδο Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Κατά την τοποθέτηση αναφέρθηκε στην απόλυτη αναγκαιότητα για αύξηση της χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων για τη συντήρηση και ανακαίνιση των κτιριακών υποδομών εκπαίδευσης και έρευνας, ιδιαίτερα σε μεγάλα Πανεπιστήμια που διαθέτουν παλαιές εγκαταστάσεις πέραν των 100 […]

Ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha για την ανακαίνιση χώρων της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha για την ανακαίνιση χώρων της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθμού Alpha: «Χώροι της Νομικής Σχολής που βρισκόταν για χρόνια υπό κατάληψη και παρουσίαζαν εικόνα εγκατάλειψης, αποκαταστάθηκαν, ανακαινίστηκαν και παραδόθηκαν στους φοιτητές και στους καθηγητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τους χώρους αυτούς επισκέφθηκε η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, μετά τη συνάντηση εργασίας που είχε με τον […]

Διϊδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική»

Διϊδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική»

Το Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με τη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών – Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, διοργανώνουν το νέο Διϊδριματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) «Θεωρητική και Εφαρμοσμένη Γεωπολιτική Ανάλυση στις Διεθνείς Σχέσεις και τη Στρατηγική». […]

Επιστημονική εκδήλωση για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό (Ε.ΒΙ.Ε.)

Επιστημονική εκδήλωση για την Ενδοσχολική Βία και τον Εκφοβισμό (Ε.ΒΙ.Ε.)

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Νομικής Βιβλιοθήκης, η επιστημονική εκδήλωση με τίτλο: «Ενδοσχολική βία και εκφοβισμός: Ψυχοκοινωνικές και νομικές διαστάσεις – Προεκτάσεις και κριτικός αναστοχασμός». Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Εργαστήριο Κοινωνικής και Οργανωσιακής Ψυχολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ και το Εργαστήριο Ποινικών και […]

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το Ε.Κ.Π.Α. το οποίο εγκαινιάστηκε στις 3 Μαΐου του 1837, αρχικά στεγάστηκε σε ένα ανακαινισμένο οθωμανικό κτήριο στη βορειοανατολική πλευρά της Ακρόπολης, το οποίο στις μέρες μας έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί ως Μουσείο του Πανεπιστημίου. Αρχικά ονομάστηκε «Οθωνικό Πανεπιστήμιο» από το όνομα του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα και αποτελούνταν από 4 ακαδημαϊκά Τμήματα με 52 φοιτητές. Καθώς αποτελούσε το πρώτο Πανεπιστήμιο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, αλλά και της ευρύτερης βαλκανικής και μεσογειακής περιοχής, απέκτησε σημαντικό κοινωνικο-ιστορικό ρόλο, ο οποίος υπήρξε καθοριστικός για την παραγωγή συγκεκριμένης γνώσης και πολιτισμού μέσα στη χώρα.

Stay Connected

Ακολουθήστε το hub.uoa.gr στα Social Media

Newsletter

Γραφτείτε για να λαμβάνετε ενημερώσεις

closebutton
Μετάβαση στο περιεχόμενο