ΤΟ ΕΚΠΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ Ποίηση: ΤΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ «Echoes of her: Αντηχήσεις της Γυναικείας Φωνής – Από τη Σιωπή στην Έκφραση»

Στην κατάμεστη και φορτισμένη από συγκίνηση Μεγάλη Αίθουσα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε, τη Δευτέρα 28 Απριλίου 2025, η εκδήλωση «Echoes of her: Αντηχήσεις της Γυναικείας Φωνής – Από τη Σιωπή στην Έκφραση», μια βραδιά αφιερωμένη στη γυναικεία εμπειρία, στη δημιουργικότητα και στην ανάγκη διεκδίκησης του λόγου και της ορατότητας.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Καθηγητής Αχιλλέας Χαλδαιάκης, μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ και υπεύθυνος της σειράς «Το ΕΚΠΑ στην Πόλη». Με λόγο ουσιαστικό και διεισδυτικό, τόνισε ότι δεν υπάρχει μελωδία που να μη διαμορφώνεται από τη σύσταση, τη μορφολογία, το νόημα και τη μετρική του ποιητικού κειμένου, φωτίζοντας με επιστημοσύνη τον διάλογο λόγου και μουσικής.

Ξεχωριστή ήταν η ομιλία της Καθηγήτριας Σοφίας Παπαϊωάννου, Αντιπρυτάνεως Ακαδημαϊκών, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του ΕΚΠΑ, η οποία, με ευρηματικό τρόπο, συνύφανε τον μύθο της Ηχούς και του Νάρκισσου με τον τίτλο της εκδήλωσης, προσδίδοντας από την αρχή έναν ποιητικό, στοχαστικό τόνο στη βραδιά.

Με λόγια γεμάτα συγκίνηση, η εκλεκτή Καθηγήτρια Τζίνα Καλογήρου υποδέχθηκε τις επίσημες προσκεκλημένες, Svetlana Kalezić-Radonjić και Μάρθα Φριντζήλα, αναγνωρίζοντας τη βαθιά σημασία της παρουσίας τους ως ενσάρκωσης του πνεύματος της εκδήλωσης. Τόνισε πως η φωνή τους —μέσα από τον λόγο και τη μουσική— διαπερνά σύνορα, εποχές και σιωπές, σηματοδοτώντας μια διαδρομή από τη σκιά στο φως, από τη σιωπή στην έκφραση. Περιέγραψε την εκδήλωση ως μια συνάντηση τέχνης, μνήμης και αφύπνισης, αλλά και ως έναν συμβολικό επαναπροσδιορισμό της γυναικείας φωνής στον δημόσιο χώρο.

AppleMark

Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η ομιλία της Αντιδημάρχου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας του Δήμου Αθηναίων, κυρίας Μαρίας Στρατηγάκη, η οποία μίλησε με βαθιά πολιτική και κοινωνική συνείδηση για τις διαρκείς ανισότητες που πλήττουν τις γυναίκες. Με λόγο θερμό και εμψυχωτικό, κάλεσε σε συλλογική επαγρύπνηση και σε ενεργητική προώθηση πολιτικών και δράσεων που θα διασφαλίζουν ουσιαστική ισότητα και γνήσια ενδυνάμωση.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, οι Καθηγήτριες Μαίρη Λεοντσίνη, Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων του ΕΚΠΑ, Γιάννα Κατσιαμπούρα και Άννα Τσιμπουκλή, μέλη της άτυπης Επιτροπής Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του ΕΚΠΑ, έθιξαν με διεισδυτικότητα κρίσιμα φεμινιστικά ζητήματα, θέτοντας στο επίκεντρο τη διεκδίκηση της γυναικείας φωνής, την κοινωνική ορατότητα και την ανάγκη διαρκούς αναστοχασμού πάνω στη φύση της ισότητας και της αυτοδιάθεσης.

AppleMark

Το Ηχοτοπίο, δημιουργία του ποιητή και κριτικού Ζαχαρία Κατσακού, που άνοιξε την εκδήλωση λειτούργησε ως τελετουργική εισαγωγή στον κόσμο της γυναικείας εμπειρίας. Μέσα από μια υβριδική σύνθεση αφήγησης, ακουστικών αποσπασμάτων και εικαστικών παρεμβολών, το ηχοτοπίο ανέπλασε ένα περιβάλλον στοχασμού και συναισθηματικής διέγερσης. Οι φωνές των αφηγητριών, Νατάσας Χαλκιά και Βούλας Χουρδάκη, διασταυρώθηκαν με τη μουσική και τον ρυθμό, δημιουργώντας ένα ακουστικό τοπίο μνήμης και σιωπής που πάλλονταν ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Η εικόνα, λιτή αλλά εύγλωττη, ενίσχυε τη νοηματοδότηση του λόγου, υπογραμμίζοντας τη μετάβαση από την αφωνία στην έκφραση.

Στη συνέχεια, το ντοκιμαντέρ “Burrnesha: Οι ορκισμένες παρθένες των Βαλκανίων – Η σιωπή ως επιβίωση”, ανέδειξε σπαρακτικά τη δύναμη και την ανθεκτικότητα της γυναικείας ύπαρξης, επικοινωνώντας την ιστορία των γυναικών που ακολουθώντας έναν παραδοσιακό και σκληρό δρόμο επιβίωσης σε αυστηρά πατριαρχικές κοινωνίες, αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από τη γυναικεία τους ταυτότητα, φωτίζοντας έτσι έναν αθέατο κόσμο γυναικών που επέλεξαν τη σιωπή ως τρόπο αντίστασης. Το ντοκιμαντέρ λειτούργησε ως καθρέφτης μιας ακραίας, αλλά αληθινής ιστορίας γυναικείας ανθεκτικότητας, αποκαλύπτοντας πώς η κοινωνική επιταγή μπορεί να διαμορφώσει φύλο, ταυτότητα και φωνή. Παράλληλα, έθεσε ερωτήματα για το τι σημαίνει ελευθερία έκφρασης, ποιος έχει πρόσβαση σε αυτήν και με ποιους όρους — συνδέοντας τις ιστορίες των Βurrnesha με το ευρύτερο θέμα της εκδήλωσης: τη μετάβαση από τη σιωπή στην έκφραση.

Η ομάδα χορού της Ελληνογαλλικής Σχολής Ευγένιος Ντελακρουά απέδωσε μια μοναδική χορογραφία της Χλόης Αλιγιάννη, αποσπώντας θερμό χειροκρότημα, και σε συνδυασμό με το βίντεο ποιητικής αφήγησης που παρουσιάστηκε, συνέθεσαν ένα πολυφωνικό πανόραμα μνήμης και τέχνης.

Ομάδα χορού LFHED: Λυδία Μητρούση, Χριστίνα Δεληκούρα, Έλλη Θεοδωρίδου, Αλίκη Βέλλιου Σκουρογιάννη, Μαργαρίτα Παντελοπούλου, Κλέλια Γαλέου, Αναστασία Στάμου, Νιόβη Καντζή, Νάντια Τέντε, Νεφέλη Παπαδοπούλου, Σταυρούλα Κακογιαννάκη, Φανή Κοντορούση, Δανάη Αρμπιλιά.

Η Καθηγήτρια Τζίνα Καλογήρου, υπεύθυνη για την ενότητα ΤΟ ΕΚΠΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ/ΠΟΙΗΣΗ: ΤΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, προλόγισε την κεντρική ομιλία της σημαντικής ακαδημαϊκού, τραγουδίστριας και ποιήτριας από το Μαυροβούνιο, Svetlana Kalezić-Radonjić, προετοιμάζοντας το κοινό για μια προσωπική, βιωματική κατάθεση. Η Svetlana Kalezić-Radonjić, αντλώντας από τις προσωπικές της εμπειρίες, υπογράμμισε τους πολλαπλούς ρόλους που καλείται να υπηρετεί κάθε γυναίκα και ανέδειξε πώς η καθημερινή φροντίδα, οι ευθύνες και οι απαιτήσεις επηρεάζουν τη δημιουργικότητα και την εσωτερική ζωή των γυναικών. Με λόγο άμεσο και αληθινό, κάλεσε όλες και όλους να διεκδικήσουν χώρο και χρόνο για προσωπική έκφραση, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αυθεντικότητα και την καλλιτεχνική ελευθερία.

Στην κορυφαία μουσική στιγμή της βραδιάς, η Μάρθα Φριντζήλα, με την αδιαμφισβήτητη εκφραστικότητά της, συγκίνησε βαθιά με τις ερμηνείες της, συνοδευόμενη από τον καταξιωμένο πιανίστα Τάκη Φαραζή. Ακολούθως, η Αντιδήμαρχος κα Μαρία Στρατηγάκη, με λόγια καρδιάς, απένειμε στην καλλιτέχνιδα αναμνηστική πλακέτα ως ένδειξη αναγνώρισης της προσφοράς της στον χώρο της Μουσικής και της Τέχνης.

Ακολούθως, η Svetlana Kalezić-Radonjić τραγούδησε στη μητρική της γλώσσα, συνοδευόμενη από τον εξαιρετικό πιανίστα Αλέξανδρο Μακρή, χαρίζοντας στο κοινό στιγμές αυθεντικού λυρισμού και ενισχύοντας την αίσθηση της παγκοσμιότητας της γυναικείας εμπειρίας. Σε συγκινητικό κλίμα, η Καθηγήτρια Τζίνα Καλογήρου απένειμε αναμνηστική πλακέτα στην Svetlana Kalezić-Radonjić, σε αναγνώριση της πολυδιάστατης προσφοράς της.

Η εκδήλωση έκλεισε με έναν ποιητικό διάλογο υψηλής συναισθηματικής έντασης ανάμεσα στις Svetlana Kalezić-Radonjić, Βούλα Χουρδάκη, Νατάσα Χαλκιά, Αρετή-Δήμητρα Δούκα, Πένυ Δέλτα και Νεφέλη Γκάτσου, οι οποίες ένωσαν τις φωνές τους σε έναν ύμνο ελευθερίας και αυτοδιάθεσης, ενώ μέσα από μια βαθιά προσωπική και συλλογική αφήγηση, ανέδειξαν το πέρασμα από τη σιωπή στην αυτοέκφραση και τη γυναικεία δημιουργία.

Η δράση υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Το ΕΚΠΑ στην Πόλη», ειδικότερα της ενότητας «Ποίηση: Το Αρνητικό της Σιωπής», ενισχύοντας τον ρόλο του Πανεπιστημίου ως ζωντανού οργανισμού πολιτισμού, κριτικής σκέψης και κοινωνικής δράσης. Στο τέλος, η Τζίνα Καλογήρου απηύθυνε θερμές ευχαριστίες στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στον Δήμο Αθηναίων για τη φιλοξενία της εκδήλωσης, στο πλαίσιο των εμπνευσμένων δράσεων «Το ΕΚΠΑ στην Πόλη» (υπεύθυνος: Αχιλλέας Χαλδαιάκης), και ειδικότερα της Ενότητας «Ποίηση: Το Αρνητικό της Σιωπής» (υπεύθυνη: Τζίνα Καλογήρου), στην Πένυ Δέλτα, Ποιήτρια & Φωτογράφο για την πλαισίωση της εκδήλωσης με δύο φωτογραφίες σε καμβά,  καθώς και σε όλους και όλες που συνέβαλαν με το πάθος και την αφοσίωσή τους στη μοναδικότητα αυτής της βραδιάς.

Έμπνευση και υλοποίηση εκδήλωσης Νατάσα Χαλκιά – Βούλα Χουρδάκη – Αρετή Δούκα

Σχεδιασμός αφίσας/επικοινωνιακού υλικού: Δήμητρα Κώτσια, Φοιτήτρια Τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, ΠΑ.Δ.Α. | Οργανωτική ομάδα: Νατάσα Χαλκιά, Βούλα Χουρδάκη, Αρετή Δούκα.