Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών γιορτάζει και φέτος την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, μιας γλώσσας που μιλιέται αδιάλειπτα στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου εδώ και περισσότερα από 3.500 χιλιάδες χρόνια και που είναι φορέας ενός πολιτισμού ο οποίος, μέσα από τα κλασικά έργα της αρχαιότητας, επηρέασε καίρια τη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού, γενικότερα του Δυτικού και ακόμα γενικότερα στη σύγχρονη εποχή του παγκόσμιου πολιτισμού.
Η Ελληνική δεν είναι παλιότερη από τις υπόλοιπες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, αφού όλες ανάγονται στην Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή, έχει όμως την μακρότερη ιστορία με την έννοια ότι μας έχει δώσει τα παλαιότερα γραπτά μνημεία από όλες τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες που παραμένουν ζωντανές, τις πινακίδες της συλλαβικής Γραμμικής Β΄. Έχει συμβάλει έτσι ουσιαστικότατα στην επανασύνθεση της Πρωτοϊνδοευρωπαϊκής.
Το κύρος της ελληνικής γλώσσας όμως δεν οφείλεται μόνο στην παλαιότητα των γραπτών της μνημείων. Οφείλεται κυρίως στο ότι στη γλώσσα αυτή γράφτηκαν τα σπουδαία αρχαία ελληνικά έργα, ιδίως της Κλασικής Εποχής, που εξακολουθούν να διαβάζονται, να αναλύονται και να επηρεάζουν τη σύγχρονη πνευματική παραγωγή: ποίηση, δράμα, ιστορία, ρητορική και φιλοσοφία. Η ανάγκη των δημιουργών τους να εκφράσουν λεπτές εννοιακές διακρίσεις ήταν ο λόγος για τον οποίο η γλώσσα καλλιεργήθηκε τόσο πολύ και τόσο νωρίς. Το κύρος της ελληνικής γλώσσας ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους έγινε η πηγή πολύ μεγάλου μέρους της επιστημονικής ορολογίας που αναπτύχθηκε μετά την Αναγέννηση στις δυτικές ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν δάνεισε μόνο η Ελληνική λέξεις στις άλλες γλώσσες. Στη μακρόχρονη ιστορία της δανείστηκε πάρα πολλές λέξεις από τις γλώσσες με τις οποίες ήρθε σε επαφή. Μερικές τις αναγνωρίζουμε ακόμα ως λέξεις ξένης προέλευσης (χιούμορ, ασανσέρ), οι περισσότερες όμως έχουν ενταχθεί απόλυτα στη γλώσσα και οι ομιλητές δεν έχουν ιδέα ότι πρόκειται για δάνεια (μανάβης, μαγαζί, κάρο, πόρτα, σπίτι, φούστα, παντελόνι, κούνια, πινέλο, μπογιά, κάστρο, παράδεισος, ελιά, θάλασσα). Αυτές οι λέξεις δεν είναι βέβαια ξένες, αλλά απόλυτα ελληνικές, γιατί η γλώσσα τις δανείστηκε μεν, αλλά τις έχει εντάξει εδώ και αιώνες και τις έχει προσαρμόσει στη φωνολογία και τη μορφολογία της. Δεν χρειάζεται λοιπόν να φοβόμαστε για το μέλλον της, γιατί η ικανότητά της να αφομοιώνει και να εξελληνίζει τις ξένες λέξεις είναι εντυπωσιακή.
Στις τρεισήμισυ χιλιετίες της καταγεγραμμένης ζωής της η Ελληνική γλώσσα πέρασε πολλές περιπέτειες: έγινε διεθνής γλώσσα, κυρίως μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, περιορίστηκε ξανά με την εξάπλωση άλλων γλωσσών, ενδυναμώθηκε και πάλι από τη χρήση της στη διοίκηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, συρρικνώθηκε εκ νέου με την υπερίσχυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τραυματίστηκε από το γλωσσικό ζήτημα, ήταν όμως χαρακτηριστικό της ότι σε όλο αυτό το διάστημα οι ομιλητές της δεν αμφισβήτησαν το ότι ήταν μία ενιαία γλώσσα: με όλες τις ποικιλίες της, ιδιώματα, διαλέκτους, καθαρεύουσα, δημοτική, δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί το όχημα του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής ταυτότητας. Από τις μυκηναϊκές πινακίδες της Γραμμικής Γραφής Β στα σημερινά greeklish των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, από τα ομηρικά έπη στα δημοτικά τραγούδια, από το αρχαίο δράμα στον ελληνικό κινηματογράφο, από τη λυρική ποίηση στο ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι, από την Ελληνιστική Κοινή και τη γλώσσα της εκκλησιαστικής παράδοσης στις ντοπιολαλιές και στις διαλεκτικές ποικιλίες στην Κύπρο, στη Μικρά Ασία και στην Κάτω Ιταλία, η ελληνική γλώσσα ήταν και είναι ο βασικός φορέας της ταυτότητας των απανταχού Ελλήνων και το σημαντικότερο κομμάτι του υλικού και άυλου πολιτισμού μας.
Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στηρίζει με πολλούς τρόπους την ελληνική γλώσσα. Η Φιλοσοφική Σχολή ήταν μία από τις τέσσερις σχολές που δημιουργήθηκαν από την ίδρυσή του το 1837 και από τότε θεραπεύει αδιάλειπτα την Ελληνική Φιλολογία όλων των περιόδων. Από το 1881 εντάσσεται επίσημα στη σχολή το αντικείμενο της Γλωσσολογίας και από τη δεκαετία του 1950 αρχίζει στην Πανεπιστημιακή Λέσχη η διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως ξένης γλώσσας, η οποία συστηματοποιείται περισσότερο με την ίδρυση το 1994 του Διδασκαλείου Νέας Ελληνικής Γλώσσας, το οποίο προσελκύει εκατοντάδες σπουδαστών κάθε χρόνο.
Το Διδασκαλείο, για να τιμήσει τη σημερινή ημέρα, οργάνωσε μια εξαιρετική εκδήλωση, στην οποία οι σπουδαστές και σπουδάστριές του, που προέρχονται από όλο τον κόσμο, παρουσίασαν δικά τους κείμενα για την ελληνική γλώσσα, διάβασαν και τραγούδησαν ποίηση από τη Σαπφώ ως τον Σεφέρη και τον Ελύτη και μετέφρασαν στα Ελληνικά παραμύθια από τις χώρες τους, τα οποία παρουσίασαν με ποικίλους τρόπους, ακόμα και με μία απολαυστική ταινία κινουμένων σχεδίων. Από τα πιο επιτυχημένα στοιχεία της εκδήλωσης ήταν οι βιντεοσκοπημένες απαντήσεις στην ερώτηση «Ποια είναι η πιο αγαπημένη σας λέξη στην ελληνική γλώσσα;». Πλάι στις πιο αναμενόμενες ήλιος, θάλασσα, ελευθερία, Ακρόπολη, εμφανίστηκαν λέξεις όπως αναπνέω, νοσταλγία, τραχανάς και μανταρίνι!
Το Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας και ολόκληρο το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών υπόσχονται με την ευκαιρία αυτής της εορταστικής μέρας ότι θα συνεχίσουν να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια ώστε να συμβάλουν ουσιαστικά στην καλλιέργεια του ελληνικού επιστημονικού λόγου, στην επιστημονική μελέτη της γλώσσας και της λογοτεχνίας όλων των περιόδων και στη διάδοσή τους στον υπόλοιπο κόσμο.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.