του Νικόλαου Σκαρμέα | Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ – Α’ Νευρολογική Κλινική – Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Με την αύξηση της ηλικίας, η φλεγμονή στο ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνεται, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές στην υγεία των ατόμων. Οι αυξημένοι δείκτες φλεγμονής αποτελούν μια από τις βιολογικές οδούς που συμβάλλουν στον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και νοητικής εξασθένησης. Μια πρόσφατη μελέτη του ΕΚΠΑ (Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet – HELIAD, επικεφαλής Νίκος Σκαρμέας, 1η Νευρολογική κλινική Αιγινήτειο, Ιατρική Σχολή) έδειξε ότι η διατροφή, ένας τροποποιήσιμος παράγοντας του τρόπου ζωής, επηρεάζει τα επίπεδα φλεγμονής και έχει επίδραση ως προς τη νοητική ικανότητα. Συγκεκριμένα, η μελέτη με τίτλο «Diet Inflammatory Index and Dementia Incidence: A Population-Based Study Neurology. 2021 Dec 14;97(24):e2381-e2391. doi: 10.1212/WNL.0000000000012973. Epub 2021 Nov 10. PMID: 34759053; PMCID: PMC8673721», έδειξε ότι οι άνθρωποι που ακολουθούσαν περισσότερο αντιφλεγμονώδη δίαιτα, πλούσια σε τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και τσάι ή καφέ, είχαν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια αργότερα στη ζωή τους. Σχετικά με τη μελέτη εκδόθηκε δελτίο τύπου από την Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας https://www.aan.com/PressRoom/Home/PressRelease/4935.
Στη μελέτη συμμετείχαν 1.059 άτομα χωρίς άνοια με μέση ηλικία τα 73 έτη. Κάθε άτομο απάντησε σε ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τις διατροφικές του συνήθειες και βάσει αυτού υπολογίστηκε ένας δείκτης για το φλεγμονώδες δυναμικό της δίαιτας. Ο δείκτης ονομάζεται Dietary Inflammatory Index, και μεγαλύτερη βαθμολογία του υποδηλώνει και μεγαλύτερο φλεγμονώδες δυναμικό της δίαιτας. Βάσει αυτού του δείκτη, οι ερευνητές χώρισαν τους συμμετέχοντες σε τρεις ομάδες: α) την ομάδα με την λιγότερο φλεγμονώδη διατροφή (άτομα τα οποία έτρωγαν κατά μέσο όρο την εβδομάδα 20 μερίδες φρούτων, 19 λαχανικών, 4 οσπρίων και 11 καφέ ή τσάι), β) την ομάδα με την πλέον φλεγμονώδη διατροφή (άτομα τα οποία κατά μέσο όρο την εβδομάδα κατανάλωναν 9 μερίδες φρούτων, 10 λαχανικών, 2 οσπρίων και 9 καφέ ή τσάι) και γ) μία ενδιάμεση ομάδα. Παρ’ ότι ανωθι αναφέρονται ομάδες τροφίμων με σημαντική συμμετοχή στην αντιφλεγμονώδη διάσταση της διατροφής, σημειώνεται ότι στον υπολογισμό του Dietary Inflammatory Index ελήφθησαν υπ’ όψιν θρεπτικά συστατικά από το σύνολο των τροφίμων που κατανάλωναν οι συμμετέχοντες.
Στο πλαίσιο της μελέτης, κάθε άτομο παρακολουθήθηκε για 3 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, 62 άτομα εμφάνισαν άνοια. Παρά τη στάθμιση για πιθανούς συγχυτικούς δημογραφικούς παράγοντες (ηλικία, φύλο και εκπαίδευση), διαπιστώθηκε ότι κάθε αύξηση κατά μία μονάδα του Dietary Inflammatory Index, του φλεγμονώδους δηλαδή δυναμικού της δίαιτας, συσχετίστηκε με 21% αύξηση στον κίνδυνο άνοιας. Μάλιστα, συγκριτικά με εκείνους που είχαν τη λιγότερο φλεγμονώδη διατροφή, τα άτομα με την πιο φλεγμονώδη διατροφή, είχαν περίπου 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Περιορισμοί της μελέτης αποτελούν η σχετικά μικρή διάρκεια παρακολούθησης καθώς και ότι δεν πρόκειται για τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή αλλά για μελέτη παρατήρησης. Τα ευρήματα της μελέτης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην χορήγηση ακριβέστερων διατροφικών συστάσεων και τη διαμόρφωση σχετικών στρατηγικών για τη διατήρηση της γνωστικής υγείας.
Η μελέτη HELIAD στοχεύει γενικότερα στη διερεύνηση επιδημιολογικών και βιολογικών συσχετίσεων του τρόπου ζωής ως προς την άνοια, τις νοητικές λειτουργίες και μια σειρά άλλες νευροψυχιατρικές παθήσεις και διαταραχές σχετιζόμενες με την τρίτη ηλικία. Η HELIAD πραγματοποιείται με κεντρικό συντονιστή την 1η Νευρολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο και τη συνεργασία του του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Αριστοτέλειου, και της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.