Anti-PEc: ανάπτυξη ενός νέου μονοκλωνικού αντισώματος κατά του καρκίνου του προστάτη

Σε συνέχεια των δράσεων για την προώθηση της καινοτομίας και την αξιοποίηση της διανοητικής ιδιοκτησίας, το Κέντρο Αρχιμήδης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) ανακοινώνει την ανάπτυξη ενός νέου μονοκλωνικού αντισώματος κατά του καρκίνου του προστάτη, υπό την ονομασία Anti-PEc. Η πρωτοποριακή αυτή εφεύρεση, η οποία βασίζεται σε πολυετή έρευνα, αναμένεται να προσφέρει μια καινοτόμα θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, καθώς και άλλων καρκίνων όπως του μαστού και του παχέος εντέρου.

Το Anti-PEc είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα στοχεύει το πεπτίδιο Εc (PEc), που καθορίζει την ισομορφή IGF-1Ec, χωρίς να επηρεάζει τον ώριμο IGF-1. To PEc φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη του καρκίνου αφού εμπλέκεται σε πολλαπλασιασμό, διήθηση /μετάσταση αλλά και επισκευή των όγκων. H έκφρασή του έχει παρατηρηθεί σε πολλούς συμπαγείς κακοήθεις όγκους πέρα από τον προστάτη (μαστό, πάγκρεας, παχύ έντερο) και φαίνεται ότι αυξάνεται ανάλογα με το στάδιο). Το αντίσωμα έχει ήδη δοκιμαστεί σε συνθήκες in vitro και in vivo σε πειραματικά μοντέλα, παρουσιάζοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα στην αναστολή της ανάπτυξης του όγκου, στην τοπική εισβολή και στη μείωση των μεταστάσεων. Επιπλέον, το Anti-PEc μείωσε την κινητοποίηση επισκευαστικών μεσεγχυματικών κυττάρων του ξενιστή στον όγκο και έτσι προκάλεσε απόπτωση (προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος) στα καρκινικά κύτταρα (μείωση του μεγέθους του όγκου), γεγονός που ενισχύει τη δυναμική του ως θεραπευτικού παράγοντα.

Ο Ομότιμος Καθηγητής Μιχαήλ Κουτσιλιέρης

Ο Ομότιμος Καθηγητής  Μιχαήλ Κουτσιλιέρης, δήλωσε: «Μετά από μακροχρόνιες (10ετίες) ερευνητικές προσπάθειες της ερευνητικής ομάδας μας, σε Καναδά και Ελλάδα, πάνω στην παθοφυσιολογία των ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων (hormone-dependent cancers), ιδιαίτερα του καρκίνου προστάτη και μαστού αλλά και άλλων ορμονοεξαρτώμενων νόσων, όπως των ινομυωμάτων της μήτρας και της ενδομητρίωσης και μετά από συνεχή εμπλοκή σε σειρά κλινικών μελετών σχετικά με τη χρήση των ορμονικών χειρισμών στην θεραπεία των παραπάνω νόσων, έχουμε ως ερευνητική ομάδα αποδείξει, μεταξύ άλλων, τον ρόλο του πεπτιδίου Ec στην ογκολογία και έχουμε παραγάγει ένα ειδικό μονοκλωνικό αντίσωμα ενάντια του πεπτιδίου Ec, το οποίο δεσμεύει και αδρανοποιεί το πεπτίδιο Ec (specific neutralizing  monoclonal antibody against Ec peptide). Το πεπτιδίου Ec παράγεται ως ένα επιπρόσθετο βιολογικό προϊόν, πέραν του IGF-1 όταν υπάρξει εκλεκτική επαγωγή του εναλλακτικού ματίσματος του γονιδίου igf1 – επαγωγή έκφρασης της ισομορφής IGF-1Ec mRNA – η οποία αποδείξαμε ότι γίνεται από τα καρκινικά κύτταρα και όπως δείξαμε στις βιοψίες καρκινικών ιστών στον άνθρωπο, όπως των καρκίνων του προστάτη, του μαστού, του παχέως εντέρου, των νευροενδοκρινών όγκων, κ.λπ.). Το Ec πεπτίδιο ειδικά επάγεται σε μεγάλες ποσότητες στις μεταστατικές εστίες των παραπάνω νεοπλασιών. Πρόσφατα δε αποδείξαμε ότι η υπερέκφραση του πεπτιδίου Ec σε καρκινικά κύτταρα – προστάτη και μαστού – με μοριακή μηχανική (molecular engineering) μεταβάλλει τον φαινότυπο των τροποποιημένων καρκινικών κυττάρων από τον επιθηλιακό προς τον μεσενγχυματικό φαινότυπο (EMT – epithelial to mesenchymal transition), γεγονός που σχετίζεται με τις μεταστατικές ικανότητες των καρκινικών κυττάρων, προκαλώντας την αλγοριθμική αύξηση των μεταστατικών ικανοτήτων των κυττάρων αυτών σε διάφορα in vitro & in vivo μοντέλα. Τέλος – και θεωρούμε ότι είναι το πλέον ενδιαφέρον – η χορήγηση του μονοκλωνικού αντισώματος εναντίον του πεπτιδίου Ec μείωσε δραματικά την ικανότητα των παραπάνω καρκινικών κυττάρων να δημιουργούν μεταστατικές εστίες αλλά και πέτυχε την υποστροφή των όποιων μεταστατικών εστιών είχαν δημιουργηθεί. Μέσω του Κέντρου Αρχιμήδης του ΕΚΠΑ, υποβάλλαμε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στο EPO (European Patent Office) για την χρήση του παραπάνω μονοκλωνικού αντισώματος ενάντια στο Ec πεπτίδιο στην ογκολογία. Τα εντυπωσιακά μας αποτελέσματα τόσο σε in vitro & in vivo μοντέλα βρίσκονται σε ηλεκτρονική προδημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό British Journal of Cancer volume 131, pages551–564 (2024).”

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αθανάσιος Αρμακόλας

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αθανάσιος Αρμακόλας, δήλωσε: «Η ειδική στόχευση του PΕc, χωρίς να επηρεαστεί ο ώριμος IGF-1 σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή αντικαρκινική δράση του αντισώματος αυτού, συνιστά μια νέα, πολλά υποσχόμενη θεραπεία για συμπαγείς όγκους. Επίσης το γεγονός ότι η ισομορφή IGF-1Ec εκφράζεται σχεδόν σε αμελητέα επίπεδα στον άνθρωπο υπό φυσιολογικές συνθήκες, είναι μια σοβαρή ένδειξη της μειωμένης τοξικότητας της χρήσης του αντι-PEc MAb στον άνθρωπο, σε σχέση με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες».

Η εφεύρεση παρουσιάστηκε στις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από το Κέντρο Αρχιμήδης του ΕΚΠΑ:

– 11 Ιουνίου 2024: «Corallia Ventures TT fund@Archimedes Center for Innovation & Entrepreneurship»

– 27 Ιουνίου 2024: Εκδήλωση Παρουσίασης Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας του ΕΚΠΑ στον τομέα των Επιστημών Υγείας σε επιχειρήσεις και φορείς του κλάδου.

Ακόμα, η τεχνολογία παρουσιάστηκε από τα στελέχη του Κέντρου Αρχιμήδης στη διεθνή έκθεση “Science for Industry Fair 2025” στις 29 & 30 Ιανουαρίου 2025 στη Μαδρίτη.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εφεύρεση μπορείτε να δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο: https://tto.archimedes.uoa.gr/page20.php

Το Κέντρο Αρχιμήδης θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους ερευνητές του Ε.Κ.Π.Α. στην προστασία της διανοητικής τους ιδιοκτησίας και στην αξιοποίησή της.