Ας το παραδεχτούμε, οι περισσότεροι από εμάς θυμόμαστε συχνότερα εκείνες τις σχολικές στιγμές που η μάθηση φαινόταν πιο δύσκολη ακόμα και από το να λύσεις έναν κύβο του Ρούμπικ με δεμένα μάτια. Τι θα γινόταν, όμως, αν μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τις τελευταίες ανακαλύψεις της νευροεπιστήμης για να κάνουμε τη μάθηση πιο αποδοτική, ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική; Οι επιστήμονες μελετούν εδώ και χρόνια πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός μας και τα ευρήματά τους μπορούν να φέρουν επανάσταση στην εκπαίδευση. Πάμε να δούμε μερικά παραδείγματα!
Μαθαίνοντας Αλλάζουμε τον Εγκέφαλό μας: Η Δύναμη της Νευροπλαστικότητας
Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς τομείς που έχουν αναδείξει οι νευροεπιστήμες είναι η νευροπλαστικότητα, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει και να προσαρμόζεται βάσει εμπειριών, εκπαίδευσης και περιβάλλοντος. Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι η νοημοσύνη και οι γνωστικές ικανότητες ήταν προκαθορισμένες από τη γέννηση και ότι ο εγκέφαλος ήταν σχετικά σταθερός μετά την παιδική ηλικία. Σήμερα, όμως, γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και αλλάζει συνεχώς, ακόμα και στην ενήλικη ζωή.
Ο εγκέφαλος δημιουργεί και ενισχύει νέες νευρικές συνδέσεις (ή αλλιώς «συνάψεις») μέσω της εξάσκησης, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώνει ή διαγράφει εκείνες που δεν χρησιμοποιούνται συχνά. Οι μελέτες δείχνουν ότι η συνεχής εξάσκηση οδηγεί σε ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, όπως ο ιππόκαμπος (που σχετίζεται με τη μνήμη) και ο προμετωπιαίος φλοιός (που σχετίζεται με τις «ανώτερες» γνωστικές λειτουργίες, τον έλεγχο και τη λήψη αποφάσεων). Χαρακτηριστικά παράδειγματα νευροπλαστικότητας είναι η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου. Η ίδια διαδικασία παρατηρείται και στους μαθητές που εξασκούνται συστηματικά σε μαθηματικά προβλήματα ή σε απαιτητικές γνωστικές εργασίες.
Η νευροπλαστικότητα σημαίνει, λοιπόν, ότι οι μαθητές μπορούν να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και να βελτιώσουν τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις, ανεξάρτητα από την αφετηρία τους. Καλοί τρόποι να ενισχυθεί η νευροπλαστικότητα είναι η κατανεμημένη μάθηση, δηλαδή η εξάπλωση της μελέτης σε μικρότερα χρονικά διαστήματα αντί για μια μαραθώνια συνεδρία διαβάσματος, όπως και η ενεργητική ανάκληση.
Πιο Αργές Εκκινήσεις για Εφήβους – και Όχι, δεν Είναι Τεμπελιά!
Έχετε παρατηρήσει πόσο δύσκολο είναι για τους εφήβους να ξυπνήσουν νωρίς το πρωί; Αυτό δεν οφείλεται στη βαρεμάρα τους, αλλά στη βιολογία τους! Οι κιρκάδιοι ρυθμοί των εφήβων μετατοπίζονται προς τα πίσω, με αποτέλεσμα να είναι πιο δραστήριοι το βράδυ και να χρειάζονται περισσότερο ύπνο το πρωί. Τα σχολεία που έχουν μεταθέσει την έναρξη των μαθημάτων λίγο αργότερα έχουν αναφέρει βελτίωση στην απόδοση και τη διάθεση των μαθητών. Περισσότερες λεπτομέρειες σε ένα παλαιότερο άρθρο μου, πάντα εδώ στην αθηΝΕΑ.
Πρώτη δημοσίευση εδώ
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.