Διάλεξη του Joseph Lo Bianco του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης για την αναζωογόνηση της ιταλικής και της ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία

Η ζωτικότητα της γλώσσας έγκειται στην υγεία και την ευημερία μιας γλώσσας, δηλαδή στην ικανότητά της να επιβιώνει και να αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου, χωρίς να αλλοιωθεί η δομή της. Ένα σημαντικό στοιχείο της ζωτικότητας είναι η διαγενεακή μετάδοσή της, δηλαδή το πόσο συχνά οι γονείς και τα παιδιά χρησιμοποιούν τη γλώσσα.

Στην Αυστραλία ζουν γύρω στα 2 εκατομμύρια Ιταλοί σε έναν πληθυσμό 17 εκατομμυρίων, ενώ στη Χώρα καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που μαθαίνουν την ιταλική γλώσσα, με 400.000 εκπαιδευόμενους σε μέση και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, παρατηρείται εγκατάλειψη της γλώσσας σε οικογενειακό επίπεδο.

Η Αυστραλία φιλοξενεί επίσης μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο, με πάνω από 350.000 μέλη. Η Ελληνική κατατάσσεται ανάμεσα στις πιο συχνά ομιλούμενες γλώσσες στο σπίτι, με περίπου 237.588 ομιλητές το 2016, με μείωση κατά 5.8% από το 2011. Στο σημείο αυτό, υπενθυμίζεται ότι η Αυστραλία δεν έχει επίσημη γλώσσα, αλλά η Αγγλική είναι μακράν η πιο συχνά ομιλούμενη και έχει εδραιωθεί ως η ντε φάκτο εθνική γλώσσα.

Η ομιλία του Lo Bianco εξέτασε το πρόβλημα της γλωσσικής μετατόπισης, προτείνοντας τρόπους πολιτικής παρέμβασης για τη διατήρηση και αναζωογόνηση της ιταλικής γλώσσας, βασισμένη και στην εμπειρία αναζωογόνησης της Ελληνικής, η οποία προωθείται από τη Συμμαχία ΦΑΡΟΣ. Το Pharos– Revitalising Modern Greek συστήθηκε τον Απρίλιο του 2021 στη Βικτώρια ως ανταπόκριση στην ομώνυμη έρευνα του Lo Bianco σχετικά με τη ζωτικότητα και την παρουσία της ελληνικής γλώσσας στη Χώρα. Επικεφαλής της ομάδας είναι ο ίδιος και πλαισιώνεται από εκπροσώπους εννέα παροικιακών οργανισμών. Η ομάδα πραγματοποιεί Ανοικτές Συναντήσεις (Open Meetings) ανά τακτά διαστήματα για την ενίσχυση της διαφάνειας και σύνδεσης με την ελληνική κοινότητα, επιδιώκοντας να ενημερώσει το κοινό για το έργο της, τις επιτυχίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, καλώντας παράλληλα τους πολίτες να συμμετάσχουν ενεργά, μοιράζοντας απόψεις και ιδέες, με τελικό στόχο την αναζωογόνηση της διδασκαλίας και της καθημερινής χρήσης της γλώσσας.

Ο Joe Lo Bianco, γνωστός ως «ο άνθρωπος που εδραίωσε την πολυγλωσσία», είναι ομότιμος καθηγητής Γλωσσικής Εκπαίδευσης και Πολιτικής στο πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και συγγραφέας, μεταξύ άλλων, της National Policy on Languages, η οποία εγκρίθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το 1987. Κάλυψε σημαντικές ακαδημαϊκές θέσεις: υπήρξε  πρόεδρος της Australian Academy of the Humanities (ο πρώτος μη Αγγλοσάξονας) και του National Languages and Literacy Institute of Australia. Κατάγεται από οικογένεια μεταναστών της Καλαβρίας και πρόσφατα έλαβε την αναγνώριση του «Calabrese dell’anno 2024» από την Australian Calabrese Cultural Association.

Η ομιλία του καθ. Lo Bianco (στις 30 Μαΐου) εγκαινίασε μία συνεργασία μεταξύ του Εργαστηρίου Γλώσσας, Μετάφρασης και Μελέτης των σχέσεων μεταξύ ιταλικής και ελληνικής γλώσσας (Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας) για τη μελέτη και διάδοση της ιταλικής και της ελληνικής ευρύτερα και όχι μόνο στην Αυστραλία, η οποία θα έχει συνέχεια και στο συνέδριο Italoellenica 2025 «Γλωσσική Εκπαίδευση σε Ιταλία και Ελλάδα», που θα γίνει στο ΕΚΠΑ το Φθινόπωρο.

Τη διάλεξη παρακολούθησαν φοιτητές, μεταδιδάκτορες, μέλη ΔΕΠ ιταλικών πανεπιστημίων και εκπρόσωποι φορέων για τη διδασκαλία της Ιταλικής. Ο Κοσμήτορας, καθηγητής Δημήτριος Δρόσος, χαιρετίζοντας την εκδήλωση, ευχαρίστησε τον Joseph Lo Bianco για την ανεκτίμητη προσφορά του στην προστασία της πολυγλωσσίας και εξέφρασε την ικανοποίησή του καθώς είναι η πρώτη συνεργασία της Φιλοσοφικής Σχολής με την Αυστραλία.