Δημιουργία γονιδιακά τροποποιημένων σκύλων από σωματικά κύτταρα με μεταφορά του πυρηνικού υλικού

Επιμέλεια περίληψης: Νίκος Κατσιλάμπρου, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ

Generation of genome-edited dogs by somatic cell nuclear transfer Dong‑Ern Kim1 , Ji‑Hye Lee1 , Kuk‑Bin Ji1 , Kang‑Sun Park2 , Tae‑Young Kil3 , Okjae Koo4* and Min‑Kyu Kim1,2

Kim et al. BMC Biotechnology (2022) 22:19 https://doi.org/10.1186/s12896-022-00749-3

Το “θαύμα” της τεχνικής CRISPR (γενετικό ψαλίδι)  χρησιμοποιήθηκε για εισαγωγή σε κύτταρα δέρματος σκύλου χρήσιμων γονιδίων (αύξηση μυϊκής μάζας) αλλά και για να απαλειφθεί ένα γονίδιο σχετιζόμενο με τη νόσο Parkinson. Ακολούθησε κλωνοποίηση αυτών  των κυττάρων μέσω συγχώνευσης με ωάρια από τα οποία είχε προηγουμένως αφαιρεθεί το DNA. Κατόπιν, το ωάριο κυοφορήθηκε από μια παρένθετη “μητέρα”, γεννήθηκαν 2 υγιή σκυλιά, που είναι σε καλή κατάσταση 22 μήνες μετά. 

Οι γονιδιακά τροποποιημένοι σκύλοι που δημμιουργήθηκαν στο παρελθόν μέσω της τεχνολογίας CRISPR  χρησιμοποιώντας παρέμβαση σε  γονιμοποιημένα ωάρια, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που δημιουργήθηκαν με κλωνοποίηση.

Πολλοί καθαρόαιμοι σκύλοι έχουν μεταλλάξεις που προκαλούν ασθένειες. Η γονιδιακή επεξεργασία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εξάλειψή τους χωρίς να επηρεαστούν άλλα χαρακτηριστικά. Έτσι, για αυτόν τον σκοπό, η προσέγγιση της κλωνοποίησης έχει πλεονεκτήματα έναντι της προσέγγισης των γονιμοποιημένων ωαρίων.

Όταν τα γονιμοποιημένα ωάρια υποβάλλονται σε γονιδιακή  επεξεργασία, τα ζώα που προκύπτουν είναι συνήθως «χίμαιρες», που σημαίνει ότι ορισμένα από τα κύτταρά τους υποβάλλονται σε επεξεργασία γονιδίων, αλλά άλλα όχι. Γιαυτό χρειάζεται περαιτέρω αναπαραγωγή ώστε να δημιουργηθούν σκύλοι των οποίων τα κύτταρα έχουν όλα την επιθυμητή αλλαγή, Με την τεχνική της κλωνοποίησης, δεν απαιτείται περαιτέρω αναπαραγωγή.

Η κλωνοποίηση χρησιμοποιείται επίσης όλο και περισσότερο για τη δημιουργία αντιγράφων αγαπημένων κατοικίδιων που έχουν πεθάνει, χρησιμοποιώντας δείγματα ιστών που λαμβάνονται αμέσως μετά.

Στις ΗΠΑ, μια εταιρεία που ονομάζεται ViaGen έχει δημιουργήσει μέχρι στιγμής περίπου 1000 «κλωνοποιημένα ζώα συντροφιάς». Η κλωνοποίηση θα μπορούσε να συνδυαστεί με γονιδιακή επεξεργασία για να γίνουν αυτά τα ζώα πιο υγιή.