Της Γιάννας Κατσαγεώργη
Άρθρο στην Εβδομαδιαία έκδοση του «Εθνικού Κήρυκα» – Αφιέρωμα στον Iατρικό Τουρισμό | Υγεία και ευεξία στη χώρα του Ασκληπιού
Σάββατο 10 – Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2022
Πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, καθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας, Δ/ντής Θεραπευτικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι λίγοι από τους τίτλους του κ. Μελέτιου – Αθανάσιου Κ. Δημόπουλου, ο οποίος υπηρετεί στην Ιατρική Σχολή από το 1994, και μετά από μια σειρά Διοικητικών Πανεπιστημιακών Θέσεων είναι σήμερα Πρύτανης στο ΕΚΠΑ.
Από το 1994 πρωτοστάτησε στην ίδρυση, στελέχωση και λειτουργία της Αιματολογικής-Ογκολογικής Μονάδας της Θεραπευτικής Κλινικής, η οποία ημερησίως νοσηλεύει και χορηγεί χημειοθεραπευτική αγωγή σε 70 με 100 συμπολίτες μας με ογκολογικά νοσήματα. Πρόκειται για μια πρότυπη μονάδα με σημαντικό κλινικό και ερευνητικό έργο, έχοντας εξειδίκευση στις πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες (πολλαπλούν μυέλωμα, μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, αμυλοείδωση), στον καρκίνο του μαστού, τον γυναικολογικό καρκίνο, καθώς και τον καρκίνο του προστάτη, του νεφρού και της ουροδόχου κύστεως. Τον Ιούλιο 2012, η Αιματολογική-Ογκολογική Μονάδα έλαβε την πιστοποίηση ποιότητας της TÜV (ΙSO 9001) για τις θεραπευτικές, νοσηλευτικές και διοικητικές υπηρεσίες σε επίπεδο βραχείας νοσηλείας, καθώς επίσης για τον σχεδιασμό, την εκτέλεση και τη συμμετοχή σε κλινικές μελέτες και την παραγωγή επιστημονικού έργου κλινικής και μεταφραστικής έρευνας.
Επίσης, η Αιματολογική–Ογκολογική Μονάδα που διευθύνει ο κ. Δημόπουλος υποβλήθηκε με επιτυχία σε 2 ελέγχους (inspections) το 2014, από το Food and Drug Administration (FDA, ΗΠΑ). Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως προέδρου της Εφορείας των Νοσοκομείων «Αρεταίειο» και «Αιγινήτειο», μεταξύ άλλων, σε διαρκή συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς στα υπουργεία Παιδείας και Υγείας, εξασφάλισε τη συνέχιση της χρηματοδότησής τους. Επίσης, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως προέδρου της Ιατρικής Σχολής, μεταξύ άλλων, συνέβαλε ως συντονιστής πολυμελούς ομάδας καθηγητών της Ιατρικής, ώστε το πρόγραμμα Greek Research Infrastructure for personalized Medicine (pMedGr) να συμπεριληφθεί στον νέο Εθνικό χάρτη για τις Ερευνητικές Υποδομές της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας (χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ).
Είναι εκδότης και μέλος της συντακτικής επιτροπής σε πολλά επιστημονικά περιοδικά με υψηλό δείκτη απήχησης και συγγραφέας σε περισσότερες από 900 επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά. Είναι μέλος 16 επιστημονικών εταιρειών, 8 Συμβουλίων Διεθνών Επιστημονικών Ιατρικών Εταιρείων και 7 Συμβουλευτικών Επιτροπών και Επιτροπών Κρίσεων Διεθνών Εταιρειών και Οργανισμών. Αποφοίτησε με άριστα από την Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), και συνέχισε στο Royal Victoria Hospital και στο McGill University στο Καναδά ως Resident στην Παθολογία και στο μεγαλύτερο κέντρο καρκίνου M.D. Anderson Cancer Center του Πανεπιστημίου του Τέξας με Fellowship στην Ογκολογία.
Αυτή την εποχή ασχολείται με κλινικές μελέτες με νεωτεριστικούς θεραπευτικούς παράγοντες, όπως τα συζευγμένα αντισώματα, τα διειδικά αντισώματα και τα CARTcells και με περισσό- τερες από 17.000 αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία συνεχίζει να διακρίνεται διεθνώς.
Κύριε Πρύτανη, ο Ελληνικός Τουρισμός έχει επιτύχει μεγάλες επιδόσεις τα τελευταία χρόνια. Πόσο θεμιτή θεωρείτε εσείς την αναβάθμισή του, όσον αφορά την υποδομή του. Εχουν γίνει αρκετά βήματα, η έχουμε ακόμα πολύ δρόμο;
Η Ελλάδα είναι το μέρος, όπου ο ιατρικός τουρισμός έκανε τα πρώτα του βήματα, παρέχοντας τη γνώση της ιατρικής επιστήμης σε συνδυασμό με την ικανότητά του να αντιμετωπίζει θεραπευτικά επισκέπτες από διαφορετικά μέρη της Γης. Είναι μια χώρα με περισσότερα από 3.000 χρόνια ιατρικής επιστήμης, ισχυρές ρίζες και μακρά παράδοση. Στη σύγχρονη Ελλάδα ποικίλα προγράμματα συνδυάζουν την παροχή υψηλής ποιότητας ιατρικών υπηρεσιών με υψηλά πρότυπα τουριστικής και ιατρικής υποδομής. Τα δυνητικά οφέλη που προκύπτουν από τον ιατρικό τουρισμό για τις χώρες ανάπτυξής του, αποτελούν ισχυρά κίνητρα για επένδυση στον εν λόγω κλάδο. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα, είναι η εισροή εσόδων, η καταπολέμηση του εποχικού τουρισμού και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Απαιτούνται ακόμη σημαντικά βήματα, η δημιουργία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και η προώθηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω ο ήδη δημοφιλής τομέας του ιατρικού τουρισμού.
Ποιες είναι οι ευκολίες από τον ιατρικό τουρισμό που μπορεί να έχει ένας Ελληνοαμερικανός, που δεν έχει ασφάλεια στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα αποτελεί άριστο προορισμό για ιατρικό τουρισμό για τους Ελληνοαμερικανούς πολίτες, που δεν έχουν ασφάλεια στην Ελλάδα. Θα λάβουν υψηλού επιπέδου ιατρικές και τουριστικές υπηρεσίες υγείας στη χώρα των προγόνων τους, σε συνδυασμό με το ήπιο κλίμα, την εξαιρετική γεωγραφική θέση, τις άρτιες νοσοκομειακές και τουριστικές υποδομές, το άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό καθώς και σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος παροχής υπηρεσιών.
Πιστεύετε ότι οι Ελληνες γιατροί μπορούν να επικοινωνήσουν με τη νοοτροπία ασθενών από το εξωτερικό;
Οι Ελληνες γιατροί είναι ευπροσάρμοστοι, πολύ καλά εκπαιδευμένοι και μπορούν να αντιμετωπίσουν ασθενείς από κάθε περιοχή της Γης. Η γνώση πλέον είναι παγκοσμιοποιημένη και οι Ελληνες γιατροί συχνά και οι ίδιοι μετεκπαιδευμένοι στο εξωτερικό έχουν άριστες ιατρικές και επικοινωνιακές ικανότητες και μπορούν να ανταπεξέλθουν σε οποιαδήποτε συνθήκη.
Εχετε μιλήσει για τον ρόλο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) που χρήζει ανάγκης ενός άλλου προσανατολισμού και πρόσφατα κάνατε παρέμβαση κατά τη συζήτηση του Νομοσχεδίου που αφορά στη Δευτεροβάθμια Περίθαλψη, στη συνεδρίαση της διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων. Ποια είναι η πορεία της Υγείας στην Ελλάδα και ποια είναι τα λάθη που πιστεύετε, ότι μπορεί να διορθωθούν;
Η διακήρυξη της Αλμα Ατα το 1978 έθεσε ως κύριο στόχο το «υγεία για όλους έως το 2000» μέσω της οργάνωσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) για την πρόληψη, θεραπεία, αποκατάσταση από τη νόσο, καθώς και την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων. Παρ’ όλα αυτά, η πρωτοβάθμια φροντίδα στην Ελλάδα δεν έχει κατορθώσει να φτάσει ακόμη στην επιθυμητή δομή, ώστε να υποστηρίξει πλήρως τον παραπάνω στόχο. Στο παρελθόν η ΠΦΥ υπήρξε κατακερματισμένη, χωρίς οργάνωση και αξιολόγηση, με πτωχή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, ελλιπή εξοπλισμό, κακή ποιότητα υπηρεσιών, αυξημένο κόστος και επικέντρωση στη θεραπεία, αντί της πρόληψης. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για την αναδιάρθρωση της ΠΦΥ με σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης. Εχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, αλλά απομένουν πολλά ακόμη για να γίνουν.
Εχετε πάρει πολύ μεγάλες βραβεύσεις για τις έρευνές σας στο πολλαπλούν μυέλωμα. Τι νεώτερο έχετε να παρουσιάσετε από την ερευνητική σας δραστηριότητα στην Αιματολογική/Ογκολογική μονάδα σας στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα»;
Το ερευνητικό μου έργο επικεντρώνεται στη μελέτη προγνωστικών παραγόντων, ανάπτυξη προγνωστικών συστημάτων και διαγνωστικών κριτηρίων στις πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες (πολλαπλούν μυέλωμα, μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, συστηματική αμυλοείδωση), στην καθιέρωση της MRI στη διάγνωση του πολλαπλού μυελώματος και της LDH σαν κριτήριο σταδιοποίησης της νόσου, στην ανάπτυξη νέων θεραπειών στη μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, στην ανάπτυξη νέων θεραπειών στο πολλαπλούν μυέλωμα: είμαι κύριος ερευνητής στις περισσότερες πολυκεντρικές μελέτες που έχουν οδηγήσει σε έγκριση θεραπευτικών συνδυασμών σε ασθενείς με νέα διάγνωση και υποτροπιάζον ή/και ανθεκτικό πολλαπλούν μυέλωμα (έγκριση τόσο από FDA όσο και από ΕΜΕΑ).
Πού βρισκόμαστε με τον κορωνοϊό σήμερα στην Ελλάδα και απανταχού;
Η ανάδυση νέων μεταλλάξεων του SARS-CoV-2 σίγουρα προκαλεί προβληματισμό, ειδικά όταν πρόκειται για μεταλλάξεις που οδηγούν σε διαφυγή του ιού από την ανοσολογική απόκριση του ανθρώπινου οργανισμού και συμπτωματική νόσο Covid-19. Το αισιόδοξο μήνυμα είναι, ότι οι εμβολιασμένοι εμφανίζουν ισχυρή εξουδετερωτική ικανότητα έναντι των νέων υπο-παραλλαγών της Ομικρον, σύμφωνα με τα διαθέσιμα προκαταρκτικά δεδομένα. Ωστόσο, η πιθανή εξάπλωση των νέων υπο-παραλλαγών δείχνει ένα δυναμικό μετάδοσης, που δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Δυνητικά, οι νέες υπο-παραλλαγές μπορεί να προκαλέσουν νέα επιδημικά κύματα και στην Ευρώπη και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η επιδημιολογική επιτήρηση και η στοχευμένη αλληλούχιση των νέων κρουσμάτων Covid-19, ώστε να εντοπιστεί εγκαίρως μια διασπορά των νέων υπο-παραλλαγών και η λήψη κατάλληλων μέτρων.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έκαναν μόνο 2 εμβόλια στην αρχή της εφαρμογής τους και δεν επανέλαβαν τον εμβολιασμό. Εχει σταματήσει η δράση του εμβολίου σ’ αυτούς;
Η χημική ανοσία που δημιουργείται μετά τον εμβολιασμό αρχίζει και φθίνει με την πάροδο του χρόνου, όπως και η προστασία από σοβαρή νόσο Covid-19. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητες οι αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου ειδικά με την εμφάνιση και επικράτηση νέων μεταλλαγών. Βεβαίως, η πιθανότητα επιπλοκών Covid-19 είναι μικρότερη στους εμβολιασμένους συγκριτικά με τους ανεμβολίαστους, που δεν έχουν κάνει ποτέ εμβόλιο.
Γιατί άνθρωποι ακόμα και εγχειρισμένοι από καρκίνο του πνεύμονα έπαθαν κορωνοϊό με ελάχιστα έως καθόλου συμπτώματα και άλλοι απόλυτα υγιείς πέρασαν τη νόσο με πολλές περιπλοκές;
Στην Ιατρική δεν υπάρχει πιθανότητα 100%. Τα άτομα που έχουν συμπαραμαρτούντα νοσήματα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν σοβαρή νόσο Covid-19 συγκριτικά με τα υγιή άτομα, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι απόλυτο. Γι’ αυτό μπορεί ακόμα και (φαινομενικά) υγιή άτομα να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές.
Τελικά ο κορωνοϊός έγινε σαν την γρίπη, ώστε να θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή;
Ο SARS-CoV-2 φαίνεται να ακολουθεί πλέον εποχιακή κατανομή ανάλογα με τον ιό της γρίπης. Επιπλέον, έχουμε διαθέσιμα εμβόλια για πρόληψη και ειδικές θεραπείες για όσους νοσούν, αντίστοιχα με τη γρίπη. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να λησμονούμε και τις προφυλάξεις που θα πρέπει να λαμβάνουμε ειδικά στις περιόδους με μεγάλη διασπορά του ιού στην κοινότητα. Αυτές οι προφυλάξεις περιλαμβάνουν την ενημέρωση σχετικά με τα εμβόλια, την παραμονή στο σπίτι κατά τη διάρκεια της νόσησης και το τακτικό πλύσιμο των χεριών. Επιπλέον, δε θα πρέπει να υποβαθμίζεται η χρήση μάσκας.
Πώς βλέπετε το μέλλον της Ιατρικής στην Ελλάδα, όταν οι νέοι επιστήμονες που δεν έχουν πεδίο έρευνας φεύγουν για το εξωτερικό;
Ο όρος «brain drain», δηλαδή η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων νέων Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό στα χρόνια της κρίσης, έγινε μέρος του καθημερινού λεξιλογίου της περασμένης δεκαετίας και ως φαινόμενο εξακολουθεί να προβληματίζει σημαντικά. Το φαινόμενο εξακολουθεί να υφίσταται, αν και εξασθενημένο και υπάρχουν πλέον αρκετοί Ελληνες, που επιστρέφουν στη γενέτειρά τους. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου, η ανάπτυξη των ατομικών ελευθεριών και της κοινωνικής συνοχής θα βοηθήσει ακόμη περισσότερους Ελληνες να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να βοηθήσουν στον πρόοδο της χώρας και στην ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας.
Πληροφορίες για το Επιστημονικό και ερευνητικό έργο του κ. Δημόπουλου μπορείτε να βρείτε στο https://mdimop.gr/cv/
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.