O μεταδιδάκτορας ερευνητής Δρ. Νικόλαος Νικήτας και η υποψήφια διδάκτωρ Νικολέτα Σπηλιοπούλου, εκπροσωπώντας την ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή Χριστόφορου Κόκοτου (Εργαστήριο Οργανικής Χημείας, Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και το ΕΚΠΑ συμμετείχαν στο ετήσιο συνέδριο των ομάδων εργασίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου που είναι αφιερωμένο στην Πράσινη Χημεία και στη Βιώσιμη Ανάπτυξη, COST Action CA18224 – Green Chemical Engineering Network towards upscaling sustainable processes (GREENERING). Το συνέδριο αυτό διεξήχθη στην Coimbra της Πορτογαλίας από 28 Φεβρουαρίου έως 1 Μαρτίου 2022 και στα πλαίσια αυτής της ευρωπαϊκής δράσης για την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον χημικών μεθόδων, οι δύο νεαροί ερευνητές παρουσίασαν τμήμα των ερευνητικών τους εργασιών, έχοντας την ευκαιρία να προβάλλουν το ερευνητικό έργο που διεξάγεται στο Εργαστήριο Οργανικής Χημείας του ΕΚΠΑ.
Τα τελευταία χρόνια, η Κλιματική Αλλαγή και οι συνέπειές της, καθώς και η αναγκαιότητα για να υιοθετηθεί η Πράσινη και Βιώσιμη Ανάπτυξη, έχουν οδηγήσει σε επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων και των αξόνων ανάπτυξης. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, η χημική κοινότητα προσπαθεί να εναρμονίσει τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στη Χημική Βιομηχανία με τις αρχές της Πράσινης Χημείας. Γι’ αυτό το λόγο αρκετές ερευνητικές ομάδες παγκοσμίως προσπαθούν να αντικαταστήσουν ακριβά και τοξικά αντιδραστήρια, όπως είναι κάποια από τα μέταλλα, με φιλικότερες προς το περιβάλλον επιλογές, με τελικό στόχο τον σχεδιασμό βιώσιμων χημικών πρωτοκόλλων που θα μπορέσουν στο μέλλον να εφαρμοσθούν και στο χώρο της Βιομηχανίας. Σε εναρμόνιση με αυτή τη λογική, το βραβείο Nobel Χημείας 2021 απονεμήθηκε στον κλάδο της Οργανοκατάλυσης, της χρήσης δηλαδή μικρών οργανικών μορίων για τη κατάλυση οργανικών αντιδράσεων.
Το Εργαστήριο Οργανικής Χημείας του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ και ειδικότερα ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χριστόφορος Κόκοτος και η ομάδα του, δραστηριοποιούνται πάνω από μια δεκαετία στον τομέα της Οργανοκατάλυσης και πιο πρόσφατα της Συνθετικής Φωτοχημείας, έναν επίσης ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα, που αποτελούν βασικούς πυλώνες της Αειφόρου Ανάπτυξης. Οι εργασίες της ερευνητικής ομάδας του Χ. Κόκοτου που αφορούν στην Πράσινη Χημεία έχουν ήδη διακριθεί από την Ακαδημία Αθηνών (Βραβείο Χίλδεγαρδ χήρας Λεωνίδα Ζέρβα 2016, Βραβείο Γεωργίου Θ. Φωτεινού 2020) και στοχεύουν στην άμεση εφαρμογή τους στη σύνθεση φαρμάκων ή χημικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Στις ομάδες εργασίας του Ευρωπαϊκού Δικτύου GREENERING, ο Δρ. Νικόλαος Νικήτας παρουσίασε ένα καινοτόμο πρώτοκολλο φωτοχημικής σύνθεσης, που κάνει χρήση ενός μικρού οργανικού μορίου ως φωτοκαταλύτη, της θειοξανθενόνης, και απλών οικιακών λαμπτήρων ως πηγής ακτινοβόλησης για τη σύνθεση ενώσεων υψηλού ενδιαφέροντος, με άμεση εφαρμογή σε μια εναλλακτική πορεία σύνθεσης του αντικαταθλιπτικού φαρμάκου Moclobemide (Nikitas N. F, Triandafillidi I., Kokotos C. G., Green Chem., 2019, 21, 669-674, Nikitas N. F., Tzaras D. I., Triandafillidi I., Kokotos C. G., Green Chem., 2020, 22, 471-477 και Nikitas N. F., Apostolopoulou M. K., Skolia E., Tsoukaki A., Kokotos C. G., Chem. Eur. J., 2021, 27, 7915-7922).
Η υποψήφια διδάκτωρ Νικολέτα Σπηλιοπούλου παρουσίασε ένα νέο φωτοχημικό πρωτόκολλο σύνθεσης ακεταλών, ενώσεων που αποτελούν σημαντικά ενδιάμεσα σε πολλούς οργανικούς μετασχηματισμούς, όπου η καινοτομία της μεθόδου έγκειται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά παρουσιάζεται η δυνατότητα ενός μικρού οργανικού μορίου (θειοουρία του Schreiner) να δρα ως φωτοοξύ σε αυτή την αντίδραση (N. Spiliopoulou, N. F. Nikitas, C. G. Kokotos, Green Chem., 2020, 22, 3539-3545).
Η συμμετοχή και των δύο νεαρών ερευνητών του ΕΚΠΑ στο συγκεκριμένο συνέδριο πραγματοποιήθηκε με χορήγηση υποτροφίας από τον Ευρωπαϊκό Δίκτυο GREENERING και αποτέλεσε μια σημαντική ευκαιρία σύναψης συνεργασιών με ομάδες από το εξωτερικό, ειδικότερα μετά τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, ανταλλαγής απόψεων και προβληματισμών σε σύγχρονα προβλήματα Πράσινης Χημείας και προβολής των ερευνητικών δράσεων που λαμβάνουν χώρα στο ΕΚΠΑ. Μετά την επιτυχή συμμετοχή στο συνέδριο στην Πορτογαλία, το ραντεβού ανανεώθηκε για τις επόμενες δράσεις του δικτύου Πράσινης Χημείας.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.