Μνημειώδης έκδοση των επισήμων Λόγων που εκφωνήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με αφορμή την εορτή των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) τα τελευταία 180 έτη

Από τον Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ κ. Κωνσταντίνο Μπελέζο ολοκληρώθηκαν η συλλογή, η τεκμηρίωση και η έντυπη έκδοση των Λόγων που εκφωνήθηκαν στο ΕΚΠΑ από το 1842 ώς τις μέρες μας, με αφορμή τον επίσημο εορτασμό από το Πανεπιστήμιό μας της μνήμης των Τριών Ιεραρχών: Βασιλείου Καισαρείας, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου (30 Ιανουαρίου).

Το εκδοθέν έργο φέρει τον τίτλο: Εορτάζοντας τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συναγωγή και ανατύπωση Επισήμων Λόγων (1842-2022), προλογίζεται δε από τον Πρύτανη του ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Γεράσιμο Σιάσο και τον Πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του Ιστορικού Αρχείου ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Βαγγέλη Καραμανωλάκη. Εντάσσεται στις εκδόσεις του ΕΚΠΑ και ανήκει στα δημοσιεύματα του Ιστορικού Αρχείου Πανεπιστημίου Αθηνών (: Σειρά Ιστορίας του Πανεπιστημίου, υπ’ αρ. 6).

Το παραπάνω έργο υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία της διοίκησης του ΕΚΠΑ και την υποστήριξη του ΕΛΚΕ, αποτελείται δε από συνολικά πέντε (5) χαρτόδετους τόμους, (διαστάσεων 17 X 24 εκατ.,) που εκτείνονται σε 4186 σελίδες (: τόμ. Α΄: Πρόλογοι-Προλεγόμενα, Λόγοι εκφωνηθέντες τα έτη 1842-1898 [= 842 σελ.]· τόμ. Β΄: Λόγοι εκφωνηθέντες τα έτη 1899-1931 [= 822 σελ.]· τόμ. Γ΄: Λόγοι εκφωνηθέντες τα έτη 1932-1960 [ = 836 σελ.]· τόμ. Δ΄: Λόγοι εκφωνηθέντες τα έτη 1961-1989 [= 830 σελ.]· τόμ. Ε΄: Λόγοι εκφωνηθέντες τα έτη 1990-2022. Παράρτημα [= 844 σελ.]).

Περιλαμβάνει εκτενή Προλεγόμενα, Εισαγωγικά Σημειώματα, Σχόλια, διορθώσεις και Πίνακες από τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Μπελέζο, ενώ πλαισιώνεται με πλούσιο προσωπογραφικό και φωτογραφικό υλικό. Αναπαράγει ψηφιακά 155 Επίσημους Λόγους από τους 172 που εκφωνήθηκαν μεταξύ 1842 και 2022 από Καθηγητές της Θεολογικής, της Φιλοσοφικής, της Νομικής και της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ (100 ομιλητές), μαζί με τα προοίμια και τις διαθέσιμες πρυτανικές ή άλλες προσφωνήσεις τους. Συνοδεύεται, επίσης, από Παράρτημα με επιλεγμένους Λόγους που εκφωνήθηκαν σε άλλα ακαδημαϊκά και πνευματικά ιδρύματα ή εκπαιδευτικές δομές για την εορτή των Τριών Ιεραρχών. Οι τόμοι περιβάλλονται με καλαίσθητα έγχρωμα εξώφυλλα, με εικόνες ή φωτογραφίες που παραπέμπουν στη χρονική περίοδο που καλύπτει ο κάθε τόμος

Το μνημειώδες αυτό εκδοτικό εγχείρημα τεκμηριώνει την καθιέρωση του εορτασμού της μνήμης των Τριών Ιεραρχών από το ελληνικό Πανεπιστήμιο, παράλληλα με το μνημόσυνο των ιδρυτών, ευεργετών, δωρητών και Καθηγητών του, που ετελείτο την ίδια ημέρα.

Θυμίζουμε εδώ ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το πρώτο Πανεπιστήμιο της ελεύθερης Ελλάδας, υιοθετώντας το 1842 την εορτή των Τριών Ιεραρχών, την εκκλησιαστική δηλαδή σύναξη των τριών μεγάλων χριστιανών λογίων του 4ου αι., όπως αυτή είχε θεσπιστεί τον 11ο αι. και είχε καταστεί εορτή των ελληνικών σχολείων σε όλη τη μετέπειτα περίοδο, καθιέρωσε την 30ή Ιανουαρίου ως έθος ακαδημαϊκό και συνέβαλε στην εμπέδωσή της ως ημέρας των ελληνικών και των χριστιανικών Γραμμάτων, ως ημέρας της ελληνικής Παιδείας. Το έθος αυτό, σημειωτέον, διατηρείται μέχρι σήμερα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ έχει προσληφθεί από ομόλογα Ιδρύματα του εσωτερικού και ομόδοξες Θεολογικές Σχολές του εξωτερικού.

Το έργο του Καθηγητού Κωνσταντίνου Μπελέζου, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη σελίδα μας, συνιστά τεράστια συμβολή τόσο για την Ιστορία του Πανεπιστημίου Αθηνών (και όχι μόνο της Θεολογικής του Σχολής) όσο και για τη Νεοελληνική Βιβλιογραφία γενικότερα. Προσφέρει ένα πανόραμα της Ιστορίας του ελληνικού Πανεπιστημίου και της νεοελληνικής διανόησης των τελευταίων 180 ετών, με χαρακτήρα έντονα διεπιστημονικό, σε αναφορά δε πάντοτε προς την ελληνική κοινωνία και το διεθνές γίγνεσθαι.

Βιβλιογραφικά στοιχεία: Κωνσταντίνος Ι. Μπελέζος, Εορτάζοντας τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συναγωγή και ανατύπωση Επισήμων Λόγων (1842-2022), τόμοι Α΄-Ε΄. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών/ Εκδόσεις ΕΚΠΑ 2024 (= Σειρά Ιστορίας του Πανεπιστημίου: 6).