Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Aικατερίνη-Μιχαέλα Τόμου, Διδάκτωρ, Τομέας Φαρμακογνωσίας & Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ

Ελένη Σκαλτσά, Καθηγήτρια, Τομέας Φαρμακογνωσίας & Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ

Η ερευνητική κοινότητα, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, μελετά με ενδιαφέρον φυτά και φυσικά προϊόντα ως βάση για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών προϊόντων. Προσπαθώντας να αναδείξουμε τη μεγάλη σημασία των φυτών με ευεργετικές ιδιότητες και υψηλής εθνοφαρμακολογικής σημασίας, μελετήσαμε διάφορα είδη τσάι του βουνού από την Ελλάδα και την Κύπρο. Τα είδη Sideritis scardica Griseb., S. clandestina (Bory & Chaub.) Hayek, S. raeseri Boiss. & Heldr. και S. syriaca L. είναι επισήμως αναγνωρισμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) ως παραδοσιακά φάρμακα για τη θεραπεία έναντι του κοινού κρυολογήματος και των ήπιων γαστρεντερικών διαταραχών. Παραδοσιακά, στην Ελλάδα και στην Κύπρο το τσάι του βουνού χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση ασθενειών του αναπνευστικού και του ουροποιητικού συστήματος, για το βήχα και το κρυολόγημα, για γαστρεντερικές διαταραχές, καθώς και ως αναλγητικό και διεγερτικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τσάι του βουνού αποτελεί κύριο φυτικό παρασκεύασμα στην παραδοσιακή Ελληνική Μεσογειακή διατροφή.

Εκτός από τις διάφορες χρήσεις των φυτών του γένους Σιδηρίτη στη λαϊκή θεραπευτική, πληθώρα μελετών έχουν διερευνήσει και περιγράψει τις φαρμακολογικές δράσεις τους. Ορισμένες από αυτές είναι η αντιοξειδωτική, η αντι-χολινεστερασική, η αντιγηραντική, η καρδιοπροστατευτική και η νευροπροστατευτική δράση.

  • Ελληνικά είδη

1. Sideritis euboea Heldr. (Τσάι της Εύβοιας)

Μέσω βιοκατευθυνόμενης προσέγγισης πραγματοποιήθηκε ο προσδιορισμός των δευτερογενών μεταβολιτών του και η διερεύνηση της in vitro κυτταροξικής δράσης του, καθώς και η πιθανή ανασταλτική δράση έναντι του ενζύμου υαλουρονιδάσης (in vitro & in silico μελέτες).

  • Tomou, E.-M., Papaemmanouil, C.D., Diamantis, D.A., Kostagianni, A.D., Chatzopoulou, P., Mavromoustakos, T., Tzakos, A.G., Skaltsa, H. (2021). Anti-Ageing Potential of S. euboea Heldr. Phenolics. Molecules, 26, 3151.
  • Tomou, E.-M., Chatziathanasiadou, M.V., Chatzopoulou, P., Tzakos, A.G., Skaltsa, H. (2020). NMR-Based Chemical Profiling, Isolation and Evaluation of the Cytotoxic Potential of the Diterpenoid Siderol from Cultivated Sideritis euboea Heldr. Molecules, 25, 2382.
  • Tomou, E-M., Chatzopoulou, P., Skaltsa, H. (2019). NMR analysis of cultivated Sideritis euboea Heldr.Phytochem. Anal.

2. Sideritis sipylea Boiss.

Μελετήθηκαν τα πολικά συστατικά και οι βιολογικές δράσεις του μεθανολικού εκχυλίσματος και του παραδοσιακού εγχύματος του S. sipylea από τη Σάμο. Διερευνήθηκε η αντιοξειδωτική και η αντι-χολινεστερασική δράση. Η θρεπτική αξία του φυτού αναφέρθηκε για πρώτη φορά, αποκαλύπτοντας μια πολλά υποσχόμενη πηγή πρωτεΐνης.

  • Tomou, E.-M., Lytra, K., Chrysargyris, A., Christofi, M.D., Miltiadous, P., Corongiu, G.L., Tziouvelis, M., Tzortzakis, N., Skaltsa, H. (2021). Polar constituents, biological effects and nutritional value of Sideritis sipylea Boiss. Nat. Prod. Res., 1–5.

3. Sideritis syriaca L. subsp. syriaca (Μαλοτήρα)

Μελετήθηκε το χημικό προφίλ του άπολου εκχυλίσματος και του αιθέριου ελαίου του ex situ πολλαπλασιασμένου και καλλιεργούμενου φυτικού υλικού.

  • Kloukina, C., Tomou, E.-M., Krigas, N., Sarropoulou, V., Madesis, P., Maloupa, E., Skaltsa, H. (2020). Non-polar secondary metabolites and essential oil of ex situ propagated and cultivated Sideritis syriaca L. subsp. syriaca (Lamiaceae) with consolidated identity (DNA Barcoding): towards a potential new industrial crop. Ind. Crops Prod., 158, 112957.
  • Κυπριακά είδη

1. Sideritis cypria Post.

Μέσω βιοκατευθυνόμενης προσέγγισης πραγματοποιήθηκε ο προσδιορισμός των δευτερογενών μεταβολιτών του και η διερεύνηση της κυτταροξικής και αντιμικροβιακής δράσης του. Η θρεπτική αξία του φυτού αναφέρθηκε για πρώτη φορά.

  • Lytra, K., Tomou, E-M., Chrysargyris, A., Christofi, M.D., Miltiadous, P., Tzortzakis, N., Skaltsa H. (2021). Bio-Guided Investigation of Sideritis cypria Methanol Extract Driven by in Vitro Antioxidant and Cytotoxic Assays. Chem. Biodivers., 18(3).
  • Lytra, K., Tomou, E.-M., Chrysargyris, A., Drouza, C., Skaltsa, H., & Tzortzakis, N. (2020). Traditionally Used Sideritis cypria Post.: Phytochemistry, Nutritional Content, Bioactive Compounds of Cultivated Populations. Front. Pharmacol., 11. 

2. Sideritis perfoliata L. subsp. perfoliata

Πραγματοποιήθηκε η διερεύνηση της επίδρασης διαφορετικών καλλιεργητικών πρακτικών (συμβατική έναντι βιολογικής καλλιέργειας, πλήρης έναντι ελλειμματικής άρδευσης) στην απόδοση και στο φυτοχημικό προφίλ του S. perfoliata subsp. perfoliata από την Κύπρο.

  • Tomou, E.-M., Lytra, K., Chrysargyris, A., Tzortzakis, N., Skaltsa, H. (2021). NMR Fingerprint Comparison of Cultivated Sideritis spp. from Cyprus. Agronomy, 11, 1503.
  • Chrysargyris, A., Kloukina, C., Vassiliou, R., Tomou, E.-M., Skaltsa, H., and Tzortzakis, N., (2019). Cultivation strategy to improve chemical profile and anti-oxidant activity of Sideritis perfoliata L. subsp. perfoliata. Ind. Crops Prod., 140, 111694.

Οι παραπάνω μελέτες επιβεβαιώνουν τις παραδοσιακές χρήσεις του γένους Σιδηρίτη, καθώς επίσης αποδεικνύουν ότι η καλλιέργεια των συγκεκριμένων φυτών είναι εφικτή παρέχοντας φυτικά προϊόντα με πλούσιο φυτοχημικό προφίλ και φαρμακολογικές ιδιότητες.

ΕΚΠΑ © 2024. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος

Μετάβαση στο περιεχόμενο
EN