Εκδήλωση του ΕΚΠΑ για τα βήματα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης σήμερα, από την πλευρά του Πανεπιστημίου

Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 11 Ιανουαρίου 2023 στο Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» του Πανεπιστημίου Αθηνών η εκδήλωση με τίτλο: «Τα βήματα της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης σήμερα, από την πλευρά του Πανεπιστημίου». Η προσφώνηση πραγματοποιήθηκε από τον Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Μελέτιο-Αθανάσιο Κ. Δημόπουλο, ενώ η κεντρική ομιλία από την Υφυπουργό Υγείας, κυρία Ζωή Ράπτη.

Στην προσφώνησή του ο Πρύτανης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ήταν και είναι πάντα πρωτοπόρο στα θέματα Ψυχικής Υγείας. Όπως διαπιστώσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο γενικός πληθυσμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα και η δυσκολία πρόσβασης στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας φάνηκε να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως όλοι και όλες γνωρίζουμε, για την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας, το ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με την Πολιτεία πήρε έγκαιρα μια σειρά πρωτοβουλιών και δράσεων προσαρμοσμένων στις ανάγκες της κρίσης με την Οργάνωση και λειτουργία της ανοιχτής Γραμμής Ψυχιατρικής και Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης εθνικής εμβέλειας, τη γνωστή γραμμή 10306, με μεγάλο και σημαντικό έργο, που αναγνωρίστηκε από την κοινωνία». Επίσης, ο Πρύτανης ολοκληρώνοντας την προσφώνησή του αναφέρθηκε σε μια μεγάλη μορφή της Ψυχιατρικής του ΕΚΠΑ, της Χώρας και διεθνώς, τον αείμνηστο Καθηγητή και Ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Στεφανή, όπου το μεταρρυθμιστικό έργο του υπήρξε και παραμένει σημείο αναφοράς για την Ψυχική Υγεία.

Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι βρίσκεται σε πλήρη πλέον λειτουργία η νέα νοσοκομειακή εγκατάσταση του ΕΚΠΑ στο Συγκρότημα του Αιγινήτειου και Αρεταίειου Νοσοκομείου. Η νέα δομή λειτουργεί με την προσθήκη 3 ορόφων και την ανακατασκευή του ισογείου για την εγκατάσταση κλινικών και άλλων τμημάτων για την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης νευρολογικού και ψυχιατρικού αντικειμένου του Αιγινητείου Νοσοκομείου και την διαμόρφωση, επίσης, του υπογείου χώρου για την εγκατάσταση του πρώτου σε Δημόσιο Νοσοκομείο Συστήματος Ρομποτικής Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής και Στερεοτακτικής Ακτινοθεραπείας (Cyberknife). 

Η Υφυπουργός κ. Ζωή Ράπτη στην ομιλία της αναφέρθηκε στο έργο που έχει ήδη συντελεστεί σε θέματα ψυχικής υγείας και στα επόμενα βήματα και κατέληξε λέγοντας: «Το Σχέδιο αυτό περιλαμβάνει δέκα άξονες για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, με έμφαση στα παιδιά, την τρίτη ηλικία, και τους εργαζόμενους,  την ολοκλήρωση του κοινοτικού δικτύου υπηρεσιών ΨΥ, με παράλληλη μείωση των ακούσιων νοσηλειών, την ενίσχυση της έρευνας στο πεδίο της ψυχικής υγείας, τον αποστιγματισμό, την ενδυνάμωση των ψυχικά ασθενών. Σήμερα μπορούμε να μιλάμε για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση όντας πιο κοντά από ποτέ στην πραγματοποίηση αυτού του οράματος. Στο ταξίδι αυτό, έχουμε συμπορευθεί όλοι μαζί και ιδίως  η επιστημονική μας κοινότητα, εσείς, έχετε αποτελέσει σε μεγάλο μέρος την ψυχή των αγώνων μας, για ένα νέο σύστημα ψυχικής υγείας, με σύγχρονες, κοινοτικές υπηρεσίες, υψηλής ποιότητας, με καθολική πρόσβαση που έχουν επίκεντρο τον άνθρωπο κα μηδενική ανοχή στο στίγμα και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς».

Η εισηγητική ομιλία πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή της Αʹ Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκο Στεφανή, ο οποίος αναφέρθηκε στην πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Υγείας για την ίδρυση, οικονομική ενίσχυση (μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης), και λειτουργία 8 νέων  Μονάδων Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση (ΕΠΨ) ανά την επικράτεια, η οποία, όπως τόνισε, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης του τόπου.

Ο κ. Στεφανής τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «μετά την επιτυχή έκβαση του διαγωνισμού του Υπ. Υγείας, το ΕΠΙΨΥ και η Α’ Ψυχιατρική κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο νοσοκομείο αναλαμβάνουν την ίδρυση και λειτουργία Μονάδας ΕΠΨ με περιοχή ευθύνης τον κεντρικό τομέα Αθηνών, με πληθυσμό αναφοράς περίπου 1.000.000 κατοίκους. Αναλαμβάνουμε  επίσης και την εκπαίδευση επαγγελματιών ψυχικής Υγείας στις αρχές και πρακτικές της έγκαιρης παρέμβασης μέσω του διαδικτυακού Μετεκπαιδευτικού προγράμματος του ΕΠΙΨΥ (από το 2018) και του Μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ που ξεκινά τον Φεβρουάριο 2023. Η Μονάδα ΕΠΨ θα στεγάζεται στο εμβληματικό νεοκλασικό κτήριο του εθνικού ευεργέτη Σπύρου Μαγγίνα επι της οδού Πειραιώς 33 χάρις στην ευγενή παραχώρηση της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ. Είμαστε ευτυχείς που συμβάλαμε με την από επταετίας ενημέρωση, διδασκαλία, έρευνα  και  «όχληση» της Πολιτείας στην έναρξη αυτού του εθνικού εγχειρήματος. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την διαχρονική υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας που στάθηκε αρωγός στην εκπλήρωση του οράματός μας και ιδιαίτερα την Υφυπουργού Υγείας Ζωής Ράπτη. Το κυριότερο: Φιλοδοξούμε να ωφελήσουμε πολλούς νέους συνανθρώπους μας και τις οικογένειές τους».

Στην συνέχεια ακολούθησαν ομιλίες από τον καθηγητή Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή Bʹ Ψυχιατρικής Κλινικής, Νίκο Σμυρνή, τον καθηγητή Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής, Αντώνιο Πολίτη και τον αναπληρωτή καθηγητή Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής, Ηλία Τζαβέλλα.

Ο κ. Σμυρνής τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η Β Ψυχιατρική κλινική του ΕΚΠΑ στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ» βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ψυχιατρικής φροντίδας των κατοίκων της Αττικής αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας παρέχοντας όλο το εύρος των υπηρεσιών σε όλο το φάσμα της ψυχιατρικής ενηλίκων, παιδιών και εφήβων. Τα τρία τελευταία έτη σε στενή συνεργασία με την υφυπουργό για θέματα ψυχικής υγείας κ. Ράπτη και τη διεύθυνση ψυχικής υγείας του Υπουργείου Υγείας η Β Ψυχιατρική κλινική του ΕΚΠΑ προχώρησε στην υλοποίηση μιας σειράς καινοτόμων δράσεων στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης που στόχο έχει να φέρει την φροντίδα για τη ψυχική υγεία στην κοινότητα και να ενισχύσει τις παρεμβάσεις πρόληψης και καταπολέμησης των ψυχικών διαταραχών στα πρώτα στάδια της εκδήλωσής τους.

Ο κ. Πολίτης αναφέρθηκε στην ολοκληρωμένη παρέμβαση ψυχογηριατρικής υποστήριξης (ΟΠΨΥ) που υλοποιείται με ευθύνη της Μονάδας Ψυχογηριάτρικης της Α’ Ψυχιατρικής κλινικής του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με τα ιατρεία Ψυχογηριατρικής της Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής κλινικής Πατρών και Αλεξανδρούπολης και 8 συνεργαζόμενα Κέντρα Υγείας σε Κυκλάδες (Ανδρος, Τήνος, Σύρος), Αχαΐα (Χαλανδρίτσα, Ερυμάνθια, Καλάβρυτα), Θράκη (Ξάνθη, Σουφλί). Η ΟΠΨΥ ανέδειξε το μείζον πρόβλημα υποαναγνώρισης των ψυχικών διαταραχών, άνοιας, άγχους και κατάθλιψης  και δημιούργησε πιλοτικές υπηρεσίες στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας που μπορούν να  παρέχουν υπηρεσίες έγκαιρης αναγνώρισης, πρώιμης διάγνωσης και ολοκληρωμένης θεραπείας, δημιούργησε ένα δίκτυο συνεργασίας πρωτοβάθμιας και τριτοβαθμιας περίθαλψης με παρεχόμενες υπηρεσιες που καλύπτουν κενά στο σύστημα υγείας, ενώ ενίσχυσε την εξωστρέφεια του Πανεπιστημίου με αποτέλεσμα να δρομολογεί λύσεις τόσο σε εκπαιδευτικές όσο και σε κλινικές ανάγκες. Η ΟΠΨΥ είναι μια δυναμική δράση που διαμορφώνεται και εξελίσσεται δημιουργώντας νέες προοπτικές φροντίδας στην ψυχική υγεία των ηλικιωμένων.

Ο κ. Τζαβέλλας παρουσίασε το Ειδικό Κέντρο Ενδονοσοκομειακής Νοσηλείας Ατόμων Εξαρτημένων από το Οινόπνευμα που θα αναπτυχθεί στη Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινητείου Νοσοκομείου, και θα είναι άρτια στελεχωμένο με ψυχιάτρους, νοσηλευτικό προσωπικό, παθολόγο, καρδιολόγο, ψυχολόγους, εργοθεραπευτή, κοινωνικό λειτουργό, καθώς και με ότι υλικό κρίνεται αναγκαίο (φάρμακα, μηχανήματα). Επιπρόσθετα μέριμνα της ομάδας αυτής θα είναι η ενημέρωση των πολιτών  και των μαθητών, δεδομένου ότι η χρήση αλκοόλ είναι δυστυχώς ιδιαίτερα αυξημένη στον εφηβικό πληθυσμό. 

Μετά τις ομιλίες και τις παρουσιάσεις αποφωνήσεις έγιναν από τον Πρόεδρο του ΕΠΙΨΥ, ομότιμο καθηγητή της Ιατρικής Σχολής, Χαράλαμπο Παπαγεωργίου, τον Διευθυντή του Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής, Ψυχιατρικής και Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής, καθηγητή Δημήτρη Δικαίο, τον Πρόεδρο του Αιγινητείου Νοσοκομείου, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής, Νίκο Αρκαδόπουλο, τον Πρόεδρο της Ιατρικής Σχολής, καθηγητή Γεράσιμο Σιάσο και τον Κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγητή Εμμανουήλ Πικουλή.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει την ψυχική υγεία ως έναν από τους 4 πυλώνες πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025.