Συμμετοχή του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας του ΕΚΠΑ σε Διεθνή Ωκεανογραφική Αποστολή στο Ιόνιο Πέλαγος “IOANIAS-22”

Το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας του ΕΚΠΑ συμμετείχε στην ωκεανογραφική αποστολή για τις ανάγκες του Διεθνούς Ερευνητικού προγράμματος «Mapping seismogenic faults offshore Ionian Islands, North Western Greece – IONIANS-22» σε συνεργασία με Ιταλικά, Ελληνικά και Ισπανικά Πανεπιστήμια/Ινστιτούτα: Istituto di Scienze Marine del Consiglio Nazionale delle Ricerche (ISMAR-CNR), Istituto Di Geologia Ambientale E Geoingegneria – del Consiglio Nazionale delle Ricerche (IGAG – CNR), Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia (INGV), Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale National (ISPRA), Istituto de Ciencies Del Mar de Barcelona (CSIC) και Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (ΕΑΑ), με σκοπό τη διερεύνηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων στην περιοχή Ιονίων νήσων (Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος, Ιθάκη, Λευκάδα) – ΒΔ Ελλάδας.

Πραγματοποιήθηκε γεωφυσική διασκόπηση του υποθαλάσσιου πυθμένα με τη χρήση πολυκάνναλου σεισμικού οργάνου και μαγνητόμετρου για την απόκτηση θαλάσσιων γεωφυσικών δεδομένων με το ωκεανογραφικό πλοίο “Dallaporta”, σημαίας Ιταλίας το οποίο έχει ναυλωθεί από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Consiglio Nazionale delle Ricerche (CNR) στο πλαίσιο του συνεργατικού Διεθνούς Ερευνητικού προγράμματος «IONIANS-22» από τις 19 ως 25 Μαΐου. Η Επιστημονική Υπεύθυνη του έργου είναι η Dr. Filomena Loreto του Istituto di Scienze Marine del Consiglio Nazionale delle Ricerche (ISMAR-CNR) και από Ελληνικής πλευράς η Αναπλ. Καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας κ. Νομικού Παρασκευή του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Η περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται από έντονη σεισμικότητα στον υποθαλάσσιο χώρο (ενδεικτικά αναφέρονται ο σεισμός τη Κεφαλλονιάς το 1953 και ο σεισμός της Ζακύνθου το 2018) ενώ η ενεργοποίηση των υποθαλάσσιων ρηγμάτων μπορούν να προκαλέσουν και τσουνάμι.  Η υποθαλάσσια έρευνα στοχεύει στη βελτίωση της γνώσης σχετικά με τους θαλάσσιους γεωκινδύνους στην περιοχή μελέτης και στη χαρτογράφηση και ανάλυση των δύο κύριων συστημάτων ρηγμάτων που δραστηριοποιούνται κυρίως ανοικτά των νησιών της Ζακύνθου κ της Κεφαλλονιάς.

Παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλό σεισμικό κίνδυνο, η περιοχή αυτή του Ελληνικού τόξου δεν έχει ακόμη μελετηθεί επαρκώς. Τα δεδομένα από τα νέα γεωφυσικά προφίλ θα βελτιώσουν τις γνώσεις μας σχετικά με τη σεισμική επικινδυνότητα στη θαλάσσια περιοχή και στην απόκτηση στοιχείων για την θέση και την γεωμετρία των μεγάλων ρηγμάτων, χρήσιμων για την ανάλυση του σεισμικού κινδύνου. Αυτό θα επιτεύχθηκε μέσω της χαρτογράφησης των δύο κύριων συστημάτων ρηγμάτων που είναι ενεργά στην περιοχή αυτή: τα ανάστροφα /  ρήγματα συμπίεσης στα ανοικτά Ζακύνθου και Κεφαλονιάς- και το τμήμα του δεξιόστροφου ρήγματος μετασχηματισμού της Κεφαλονιάς, το οποίο εκτείνεται πάνω από 70 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κεφαλονιάς. Πολλά από αυτά τα ρήγματα είναι σεισμογενή και μπορούν να μετατοπίσουν τον πυθμένα της θάλασσας, δημιουργώντας τσουνάμι. Αυτή είναι η περίπτωση του σεισμού της Ζακύνθου τον Οκτώβριο του 2018 (Mw = 6,7) που προκάλεσε τσουνάμι που έχει καταγραφεί κατά μήκος των ακτών της Καλαβρίας και της Πελοποννήσου. Η ανάλυση των γεωφυσικών δεδομένων θα χρησιμοποιηθούν στην κατανόηση της πολύπλοκης κινηματικής των ρηγμάτων της περιοχής προκειμένου να βελτιωθεί η αξιολόγηση της σεισμικής επικινδυνότητας τόσο των Ιονίων Νήσων όσο και των γειτονικών τους περιοχών, όπως η Πελοπόννησος και η περιοχή της Απουλίας, που έχουν υψηλή και αυξανόμενη τουριστική / οικονομική προοπτική, συμβάλλοντας στην άριστη συνεργασία της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας στο επιστημονικό τομέα της θαλάσσιας έρευνας.