«Η τέχνη είναι αυτή που καταξιώνει τη ζωή, τη διαιωνίζει και καταργεί τον θάνατο», γράφει ο Νίκος Εγγονόπουλος. Και: «Η τέχνη είναι ένας τρόπος να γεννηθούμε και να αναγεννιόμαστε». Με ήχους και χρώματα που γλιστρούν από τους πίνακες στα ποιήματα, και αντίστροφα, ο «εκ γενετής» υπερρεαλιστής ποιητής και ζωγράφος καταθέτει διαρκώς την πίστη του στην αναγεννητική δύναμη της τέχνης· πίστη η οποία διασταυρώνεται δημιουργικά με μια βαθιά μελαγχολία. Εξίσου δημιουργικές είναι άλλες διασταυρώσεις που σημαδεύουν το έργο του, όπως της ελληνικής παράδοσης με τις δυτικές πρωτοπορίες ή του μυστικισμού με το χιούμορ.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από τον θάνατο του Νίκου Εγγονόπουλου, το Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα συνδιοργανώνουν συνέδριο, με στόχο τη διερεύνηση ενός πολύπτυχου έργου που δεν έχει πάψει να μας μιλά, να μας προβληματίζει, να μας συναρπάζει.
Σπίτι της Κύπρου Ξενοφώντος 2Α, 10557 Αθήνα Τηλ.: 210 3734934 Email: spiticy@culture.gov.cy
Πρόγραμμα
Το τραγούδι του σερταριού
Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2025
17.00-17.30 Έναρξη συνεδρίου – Χαιρετισμοί
Α΄ Συνεδρία
Πρόεδρος: Αλεξάνδρα Σαμουήλ
17.30-17.50 Έφη Ρέντζου, Ο πολιτικός Εγγονόπουλος
17.50-18.10 Νάσος Βαγενάς, Η ενηλικίωση του Υπερρεαλισμού
18.10-18.30 Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, «Αναπροσαρμογή»: το σύνθημα, το παρασύνθημα και η μπάντα της υπερρεαλιστικής πράξης
18.30-18.50 Ελισάβετ Αρσενίου, Αντιγενεαλογία: η ποιητική της συγγένειας στον Νίκο Εγγονόπουλο
18.50-19.10 Ευαγγελία Διαμαντοπούλου – Έλλη Φιλοκύπρου, «Η πονετική λέξη παράθυρο». Εγκλεισμός και κατώφλια
19.10-19.30 Συζήτηση
19.30-19.50 Θοδωρής Οικονόμου, πρωτότυπη μελοποίηση ποιημάτων του Νίκου Εγγονόπουλου
Δεξίωση
Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2025
Β΄ Συνεδρία
Πρόεδρος: Μιχάλης Χρυσανθόπουλος
10.00-10.40 Στρογγυλή τράπεζα: Ο Εγγονόπουλος και το παρελθόν:
Βασιλική Δημουλά, Lettere d’amore: Ψηφίδες υπερρεαλιστικής ιστοριογραφίας στο έργο του Νίκου Εγγονόπουλου
Σταυρούλα Κωνσταντίνου, Ο βυζαντινισμός του Νίκου Εγγονόπουλου
Λένα Μπενίση, Τα τοπία των πόλεων του Νίκου Εγγονόπουλου
Ιωάννα Ναούμ, Το μυστικό χιούμορ στον Νίκο Εγγονόπουλο
10.40-11.00 Διονύσης Σταθακόπουλος, Το βυζαντινό υπέδαφος
11.00-11.20 Μιχ. Γ. Μπακογιάννης, Μια παραπληρωματική ματιά στα Πεζά κείμενα
11.20-11.40 Συζήτηση
11.40-12.00 Διάλειμμα – Καφές
Γ΄ Συνεδρία
Πρόεδρος: Λίζυ Τσιριμώκου
12.00-12.20 Δημήτρης Παυλόπουλος, Ο Νίκος Εγγονόπουλος και η χαρακτική
12.20-12.40 Ελένη Παπαργυρίου, «Ήχος, μουσική και μουσικά όργανα στο έργο του Εγγονόπουλου»
12.40-13.00 Μιχάλης Κ. Άνθης, Η σωματοποιημένη σχέση του Εγγονόπουλου με την Ιστορία
13.00-13.20 Συζήτηση
Διάλειμμα
Δ΄ Συνεδρία
Πρόεδρος: Νάσος Βαγενάς
16.00-16.20 Τζίνα Καλογήρου, Το ποίημα – τοιχογραφία και όψεις της ποιητικής του
16.20-16.40 Βικτώρια Φερεντίνου, «Των φιλοπόνων ζωγράφων η μεταφυσική πολιτεία»
16.40-17.00 Μαρία Κακαβούλια, Για το ύφος και τη ρητορική του Εγγονόπουλου
17.00-17.20 Συζήτηση
17.20-17.40 Διάλειμμα – Καφές
Ε΄ Συνεδρία
Πρόεδρος: Έφη Ρέντζου
17.40-18.00 Νίκος Σιγάλας, Ο υπερρεαλισμός ως ιστορικό παραλήρημα
18.00-18.20 Λίζυ Τσιριμώκου, Φαντασία εικονοειδής
18.20-18.50 Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Προσωπεία και αλχημεία
18.50-19.10 Συζήτηση
19.10-19.30 Εύα Στεφανή, «Πατρίς μου και μητέρα μου η βροχή»
19.30 Λήξη Συνεδρίου
Δείπνο
Κατάλογος συνέδρων
Μιχάλης Κ. Άνθης: Δρ. Φιλολογίας
Ελισάβετ Αρσενίου: Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νάσος Βαγενάς: Ομότιμος Καθηγητής, ΕΚΠΑ
Βασιλική Δημουλά: Επίκουρη Καθηγήτρια, ΑΠΘ
Ευαγγελία Διαμαντοπούλου: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΕΚΠΑ
Μαρία Κακαβούλια: Ομότιμη Καθηγήτρια, Πάντειο
Τζίνα Καλογήρου: Καθηγήτρια, ΕΚΠΑ
Σταυρούλα Κωνσταντίνου: Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Μιχάλης Γ. Μπακογιάννης: Αναπληρωτής Καθηγητής, ΑΠΘ
Λένα Μπενίση: ΣΕΠ, ΕΑΠ
Ιωάννα Ναούμ: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΑΠΘ
Θοδωρής Οικονόμου: Συνθέτης
Ελένη Παπαργυρίου: Επίκουρη Καθηγήτρια
Δημήτρης Παυλόπουλος: Καθηγητής, ΕΚΠΑ
Έφη Ρέντζου: Καθηγήτρια, Princeton
Αλεξάνδρα Σαμουήλ: Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Νίκος Σιγάλας: Μεταδιδακτορικός Ερευνητής
Διονύσης Σταθακόπουλος: Αναπληρωτής Καθηγητής
Εύα Στεφανή: Καθηγήτρια, ΕΚΠΑ
Λίζυ Τσιριμώκου: Ομότιμη Καθηγήτρια
Βικτώρια Φερεντίνου: Επίκουρη Καθηγήτρια
Μιχάλης Χρυσανθόπουλος: Ομότιμος Καθηγητής
Οργανωτική Επιτροπή:
Ευαγγελία Διαμαντοπούλου, Μαριλένα Καρυολαίμου, Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Έλλη Φιλοκύπρου
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Αριάδνη Καλοκύρη
Πίνακας: «Τρεις σοφοί», 1937
Χρηματοδότηση Συνεδρίου:
Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Σπίτι της Κύπρου
Μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές»
Σύνδεσμος διαδικτυακής παρακολούθησης ημερίδας:
https://new.diavlos.grnet.gr/el/room/5062/event/7046
