Σύντομη επισκόπηση και αποτίμηση του 34ου Διεθνούς Συνεδρίου του Επιστημονικού Συνδέσμου “Ιστορία της Γλωσσολογίας” (2-3 Οκτωβρίου 2025, Αμφιθέατρο Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής)

Το Τμήμα Φιλολογίας και ο Τομέας Κλασικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών φιλοξένησε στις 2 και 3 Οκτωβρίου 2025 στο Αμφιθέατρο της Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής τις εργασίες του 34ου Διεθνούς Ετήσιου Συνεδρίου του «Επιστημονικού Συνδέσμου „Ιστορία της Γλωσσολογίας“» (Studienkreis „Geschichte der Sprachwissenschaft“, SGdS).

Ο επιστημονικός σύνδεσμος Studienkreis „Geschichte der Sprachwissenschaft“ (SGdS) ιδρύθηκε επισήμως τον Ιανουάριο του 1989. Στόχος του είναι να προωθήσει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ μελετητών και εταιρειών καθώς και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στον τομέα της ιστοριογραφίας της Γλωσσολογίας. Ήδη σε ένα πρώτο συμπόσιο τον Ιούνιο του 1988 στο Μύνστερ (Γερμανία), στο οποίο συμμετείχαν Ολλανδοί και Γερμανοί γλωσσολόγοι, καλλιεργήθηκε η ιδέα της ίδρυσης μιας διακρατικής ομάδας μελέτης με έδρα τη Γερμανία με σκοπό την εντατικοποίηση της έρευνας και των επιστημονικών ανταλλαγών στον τομέα της ιστοριογραφίας της Γλωσσολογίας και των γλωσσικών θεωριών με άλλες «εθνικές» εταιρείες στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, την Ισπανία και τις ΗΠΑ. Από την ίδρυσή της ο SGdS θεωρεί τον εαυτό της ως μια διεθνώς προσανατολισμένη ένωση επιστημόνων με μέλη από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, την Αφρική, την Ασία, την Αυστραλία και τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Από το 1990, o SGdS είναι ενεργό μέλος του International Conference on the History of the Language Sciences (ICHoLS). Ο SGdS διοργανώνει τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο «Διεθνές Συνέδριο», στο οποίο ερευνητές στον τομέα της ιστορίας της Γλωσσολογίας παρουσιάζουν και συζητούν τα τελευταία πορίσματα της έρευνάς τους. Από το 1991 εκδίδεται το επιστημονικό περιοδικό Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft (ISSN 0939-2815· Μύνστερ: Nodus Publikationen), το οποίο λειτουργεί επίσης ως όργανο της SGdS και του ολλανδικού συνδέσμου Werkverband „Geschiedenis van de Taalkunde“.

Το θέμα του Συνεδρίου της Αθήνας ήταν: „Theoretische Ansätze zur Grammatikschreibung in der Geschichte der Sprachwissenschaft“ / „Theoretical Approaches to Grammaticography in the History of Linguistics“ / „Θεωρητικές προσεγγίσεις της Γραμματικής και των γραμματικών στην ιστορία της Γλωσσολογίας“. Στο θεματικό αυτό πλαίσιο το Συνέδριο αφοσιώθηκε στη μελέτη της Γραμματικής ως περιγραφικού μοντέλου της γλώσσας και των γραμματικών ως τύπου επιστημονικών εγχειριδίων. Από τις απαρχές της επιστημονικής περιγραφής της γλώσσας στην Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα μέχρι τις μέρες μας, η Γραμματική αποτελεί τη μορφή με την οποία κάθε γλώσσα αναλύεται και περιγράφεται συστηματικά. Το συμπόσιο επικεντρώθηκε στον θεωρητικό λόγο σχετικά με τη Γραμματική και τη συγγραφή γραμματικών σε μεμονωμένες γλώσσες καθώς και σε διαγλωσσικό και γενικό επίπεδο.

Στο Συνέδριο της Αθήνας συμμετείχαν 25 μέλη του Συνδέσμου· 20 από αυτά συμμετείχαν με ομιλίες σε θέματα σχετικά το περιεχόμενο, τις μεθόδους, τις έννοιες και την τυπολογία της Γραμματικής ή/και των γραμματικών από
θεωρητική και ιστοριογραφική σκοπιά. Το Συνέδριο περιελάμβανε 7 συνεδρίες κατανεμημένες στις δύο ημέρες, 2 και 3 Οκτωβρίου 2025, οι οποίες κάλυψαν χρονικό εύρος της θεματικής εκτεινόμενο από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα
έως τον 20ό αιώνα. Μελετήθηκαν θέματα της αρχαίας ελληνικής, της λατινικής και της βυζαντινής γραμματικής, καθώς και της γραμματικής των εθνικών γλωσσών με παράδειγμα την ιταλική και τη νέα ελληνική γλώσσα σε μία
περίοδο από την Αναγέννηση έως τον 19ο αιώνα. Στη συνέχεια εξετάστηκαν έννοιες της γραμματικής ανάλυσης από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα σε αναφορά με τις αγγλικές γραμματικές των πρώιμων νεότερων χρόνων, με την έννοια
«ανάλυση» στις γαλλικές και ισπανικές γραμματικές του 18ου αιώνα και με την έννοια «δείξη» στις γενικές-φιλοσοφικές γραμματικές. Μια ξεχωριστή συνεδρία αφορούσε μοντέλα γραμματικής ανάλυσης διάφορων γλωσσών, όπως τη Βασκική, τη Λατινική στα Δανέζικα και Πορτογαλικά και τη Γερμανική. Στη γερμανική Γραμματική και Γλωσσολογία του 19ου και 20ού αιώνα αφιερώθηκε ξεχωριστή συνεδρία, με την οποία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του Συνεδρίου.

Στο Συνέδριο απηύθυναν καλωσόρισμα και χαιρετισμό ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Καθηγητής κ. Δ. Δρόσος, η Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας Καθηγήτρια κ. Θ. Αντωνοπούλου και η Διευθύντρια του Τομέα Κλασικής Φιλολογίας Καθηγήτρια κ. Σ. Γεωργακοπούλου. Πολλοί συνάδελφοι του Τμήματος Φιλολογίας και της Φιλοσοφικής Σχολής γενικότερα τίμησαν με την παρουσία τους τις εργασίες του Συνεδρίου, το οποίο παρακολούθησαν με ενδιαφέρον και πολλές φοιτήτριες και φοιτητές τόσο προπτυχιακού όσο και μεταπτυχιακού επιπέδου.