Συνέντευξη του Πρύτανη του ΕΚΠΑ, Καθηγητή κ. Μελέτιου Αθανάσιου Δημόπουλου στον Παναγιώτη Φραντζή και τον Μαργαρίτη Προέδρου (βλ. επίσης: https://www.ekt.gr/el/magazines/interviews/26941)
Από το ξέσπασμα της πανδημίας το ΕΚΠΑ βρέθηκε στην πρώτη γραμμή με τα εργαστήριά του και με το επιστημονικό έργο που παράγει. Αν επιχειρούσαμε έναν πρώτο απολογισμό, ποιες ήταν οι πιο σημαντικές αποφάσεις ή πρωτοβουλίες που αναλάβατε την προηγούμενη περίοδο;
Η χώρα μας από τον Μάρτιο του 2020 βρίσκεται σε μια κρίσιμη και δύσκολη περίοδο. Από την αρχή της πανδημίας COVID19, όταν κληθήκαμε ως χώρα να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της, που τις βλέπαμε να έρχονται από γειτονικά μας κράτη, το ΕΚΠΑ ήταν από τους θεσμούς που βρέθηκαν περισσότερο έτοιμοι για αυτή τη μάχη.
Η συνεισφορά του ΕΚΠΑ στην εθνική αυτή προσπάθεια ήταν και παραμένει διαρκής και σημαντική.
Το Ίδρυμά μας προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει συγκεκριμένες και εξειδικευμένες δράσεις σε όλα τα επίπεδα αντιμετώπισης της πανδημίας COVID19, προασπίζοντας ταυτοχρόνως την υγεία όλων των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας. Όλη αυτή την περίοδο βασικό μέλημά μας είναι να συνεχίσει το Πανεπιστήμιο αδιαλείπτως το έργο του ως προς την άρτια μετάδοση της γνώσης, την πρωτοποριακή έρευνα, και σε θέματα COVID19, για την παραγωγή νέας γνώσης και, παράλληλα, την προσφορά υπηρεσιών υψηλής ποιότητας υγείας προς την Πολιτεία και την Κοινωνία. Έργο σε συνθήκες που συχνά ήταν πρωτόγνωρα δύσκολες, ειδικότερα στις Κλινικές COVID19 και τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ, που κάλυψαν και καλύπτουν σημαντικό μέρος του ιατρικού έργου του Δημόσιου Συστήματος Υγείας. Παράλληλα, τα Εργαστήρια του ΕΚΠΑ, εξοπλισμένα με υψηλής τεχνολογίας αναλυτές, καλύπτουν πολύ μεγάλο μέρος των κλινικών και εργαστηριακών αναγκών του Λεκανοπεδίου Αττικής, έχοντας αναλύσει εκατοντάδες χιλιάδες δείγματα μέχρι σήμερα.
Σημαντική υπήρξε η συμβολή του ΕΚΠΑ στο πεδίο της πληροφόρησης, με έκδοση συνοπτικών και εύληπτων ανακοινώσεων σε καθημερινή βάση. Πώς οργανώθηκε αυτή η προσπάθεια και ποια απήχηση είχε;
Επιχειρήσαμε το έργο που ήδη διεξαγόταν μέσα στις Κλινικές και τα Εργαστήρια, μέσω διεθνών συνεργασιών που ήδη έχουμε, να το εκλαϊκεύσουμε και να το επικοινωνήσουμε, καθώς βρισκόμασταν μπροστά στην παραγωγή νέας γνώσης, σχετικά με τον νέο ιό.
Λόγω της κρισιμότητας της πανδημίας ήταν αναγκαίο να ενημερωθούν και οι πολίτες για πολλά σχετικά ζητήματα.
Αναλάβαμε έτσι μια πρωτοβουλία, ένα είδος παρατηρητηρίου των σημαντικότερων ανακοινώσεων και δημοσιεύσεων, σε μια προσπάθεια αποσαφήνισης ενός θολού τοπίου και σε μια προσπάθεια πρόληψης πλαστών ειδήσεων για διάφορα θέματα της πανδημίας, όπως το lockdown, τις μάσκες, το εμβόλιο.
Η προσπάθεια αυτή είχε μεγάλη ανταπόκριση από την κοινωνία, καθώς και από τα ΜΜΕ και τους λειτουργούς τους. Αυτός είναι ακόμα ένας λόγος που επισπεύσαμε τη δημιουργία του νέου κόμβου επικοινωνίας του έργου του ΕΚΠΑ hub.uoa.gr.
Επιστήμη και πολιτική ήρθαν πολύ κοντά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, Στο τρίγωνο Επιστήμης – Πολιτείας – Κοινωνίας, ποιον πρέπει να πείσει η Επιστήμη, την Πολιτεία ή την Κοινωνία; θα θέλαμε ένα σχόλιό σας για αυτή τη σχέση.
Η Επιστήμη δεν πολιτεύεται. Η Επιστήμη και οι λειτουργοί της έχουν τη διακριτή και σημαντική αποστολή τους στην παραγωγή και τη διάδοση της γνώσης, στην έρευνα, στην ενημέρωση και την παροχή επιστημονικών συμβουλών. Από εκεί και μετά οι πολιτικοί και όσοι κατέχουν θέσεις ευθύνης αναλαμβάνουν την πολιτική ευθύνη για τις αποφάσεις τους. Πάντα το πανεπιστήμιο ήταν σε μια αμφίδρομη σχέση με την Κοινωνία και την Πολιτεία. Η προσπάθεια που καταβάλουμε είναι να παρέχουμε, στον βαθμό που μπορούμε, τεκμηριωμένη επιστημονικά άποψη.
Η Επιστήμη δεν υπάρχει στο κενό. Λειτουργούμε μέσα σε συντεταγμένες της Πολιτείας προς όφελος πάντα της Κοινωνίας. Επομένως απευθυνόμαστε σε όλους, Πολιτεία και Κοινωνία, όταν υπάρχει επιστημονικό ζήτημα και ανάγκη για εξειδικευμένη γνώση. Το δημόσιο πανεπιστήμιο βρίσκεται στο επίκεντρο της παραγωγής νέας γνώσης.
Με το σύνθημα «Είμαστε μαζί» το ΕΚΠΑ έφτιαξε βίντεο για τον εμβολιασμό. Σήμερα η εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας βρίσκεται λίγο πάνω από το 60%. Ποιοι παράγοντες κατά τη γνώμη σας οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα;
Το μήνυμά μας είναι σαφές: Βγαίνουμε έξω σήμερα, ερχόμαστε πιο κοντά με ασφάλεια και αφήνουμε τον κορονοϊό στο χθες. Εμβολιαζόμαστε όλοι και όλες τώρα. Είναι στο «χέρι» μας! Θέλουμε να ξαναβρεθούμε στο Πανεπιστήμιο δια ζώσης, σε γεμάτα αμφιθέατρα, σε πρακτικές, σε ασκήσεις, σε Εργαστηριακά και Κλινικά μαθήματα, καθώς και σε φοιτητικές εκδηλώσεις. Με ασφάλεια, όμως, και χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο τον εαυτό μας, τους συμφοιτητές μας, τα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας και ιδιαιτέρως τις ευπαθείς ομάδες.
Πρέπει να σας πω ότι στα περισσότερα πανεπιστήμια της χώρας, και σίγουρα στο ΕΚΠΑ, είναι λιγότερο από 20% το ποσοστό των φοιτητών που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν νοσήσει. Στο δικό μας Πανεπιστήμιο, η εμβολιαστική κάλυψη στο οργανικό προσωπικό έχει φτάσει στο 90%.
Ωστόσο, η ανάγκη για μια πιο χαλαρή ζωή, μετά τους περιορισμούς του χειμώνα και της άνοιξης, μαζί με τη θερινή ραστώνη και το καλό κλίμα της χώρας, οδήγησε αρκετούς να μην δώσουν έμφαση στην ανάγκη εμβολιασμού τους και να υποτιμήσουν τον κίνδυνο βαριάς νόσησης, όντας ανεμβολίαστοι. Παράλληλα, η πρόσβαση σε αμφιλεγόμενες «πληροφορίες» οδήγησε ορισμένους συμπολίτες μας σε λανθασμένες εκτιμήσεις για την ασφάλεια των εμβολίων και για τους κινδύνους από τον μη εμβολιασμό. Γι’ αυτό και δυστυχώς σήμερα μιλάμε πλέον για μια πανδημία με σοβαρές επιπτώσεις κυρίως σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί.
Μπορούμε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί στην επικοινωνία και να μειώσουμε τον χώρο της παραπληροφόρησης;
Τα fake news και την παραπληροφόρηση είναι πολύ δύσκολο να τα αντιμετωπίσει κανείς. Ωστόσο, μελέτες που έχουν γίνει στο εξωτερικό μάς δείχνουν ότι δεν είναι η ελλιπής πληροφόρηση, αλλά η αμφισβήτηση και η δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, που καθορίζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων οι οποίοι είναι αρνητικοί ή επιφυλακτικοί απέναντι στον εμβολιασμό. Σίγουρα χρειάζεται η πληροφόρηση να είναι όσο γίνεται πιο αντικειμενική, πιο νηφάλια, λιγότερο καταγγελτική, να μην κουνάμε το δάχτυλο.
Βρίσκουμε πλέον το ΕΚΠΑ πολύ ψηλά στην παγκόσμια κατάταξη του Center for World University Rankings. Είναι το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο που καταγράφεται στα 200 καλύτερα ΑΕΙ του κόσμου. Ποια στρατηγική αποδεδειγμένα οδηγεί το δημόσιο πανεπιστήμιο σε αυτό το αποτέλεσμα;
Η συνεχής άνοδος στις κατατάξεις, με αποκορύφωμα το γεγονός ότι το ΕΚΠΑ είναι το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο που μπήκε στα κορυφαία 200 Πανεπιστήμια παγκοσμίως στην κατάταξη της Webometrics, βασίστηκε στη συγκρότηση από τις Πρυτανικές Αρχές μιας συγκεκριμένης και πολυεπίπεδης στρατηγικής, που ξεκίνησε να υλοποιείται από τα τέλη του 2015 και συνεχώς εξελίσσεται, αναπτύσσεται και προσαρμόζεται στα παγκόσμια δεδομένα.
Το πρώτο και σημαντικό βήμα ήταν η δημιουργία μιας ομάδας εργασίας με εξειδικευμένα στελέχη του Ιδρύματος, που στόχο είχε να αναλύσει τις απαιτήσεις και τα κριτήρια των κατατάξεων, και να προδιαγράψει μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες, το πώς μπορεί να ανταποκριθεί το Ίδρυμα σε αυτές. Επόμενο βήμα ήταν η άμεση επικοινωνία και συνεργασία με τις παγκόσμιες κατατάξεις. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Ιδρύματος ξεκίνησαν να παρέχουν απευθείας στις κατατάξεις, στοιχεία που αυτές χρειάζονται και αφορούν είτε απογραφικά δεδομένα (αριθμό φοιτητών), είτε στοιχεία που αναφέρονται στην έρευνα και τη χρηματοδότηση. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι διεθνείς κατατάξεις βασίζονται σε ακριβή στοιχεία που αποτυπώνουν την πραγματική εικόνα του Ιδρύματος και όχι σε εκτιμήσεις. Εξίσου σημαντική στο πλαίσιο της συγκεκριμένης στρατηγικής ήταν και είναι η ανάδειξη και η προώθηση του ερευνητικού έργου του Ιδρύματος. Επιδιώκεται η δημιουργία και ενημέρωση ερευνητικών προφίλ σε όλες τις δημοφιλείς βάσεις δεδομένων (Google Scholar, Web of Science), οι οποίες αποτελούν εργαλεία και προμηθεύουν στοιχεία για την έρευνα του ΕΚΠΑ στις παγκόσμιες κατατάξεις. Η αύξηση του αριθμού των προφίλ των ΔΕΠ και ερευνητών του ΕΚΠΑ στις βιβλιομετρικές βάσεις Google Scholar & Web of Science συμβάλλει σημαντικά αφενός στην αναγνωρισιμότητα του ερευνητικού έργου του Ιδρύματος και αφετέρου στη βελτίωση της θέσης του στις παγκόσμιες κατατάξεις.
Θα πρέπει όμως να γίνει ξεκάθαρο ότι η διαχρονική άνοδος του Ιδρύματος δεν βασίζεται μόνο στην καλύτερη και πιο συστηματική «τεχνική» διαχείριση του θέματος των κατατάξεων. Η βάση της βελτίωσης της εικόνας στηρίζεται στο έργο που παράγεται και στις νέες καινοτόμες και εξωστρεφείς δράσεις που συνεχώς αναπτύσσονται. Μεταξύ αυτών η υλοποίηση στη χώρα μας του πρώτου ξενόγλωσσου προπτυχιακού προγράμματος σπουδών με τη συμμετοχή ξένων φοιτητών που ήρθαν να σπουδάσουν εδώ, η συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πανεπιστημίων CIVIS και η δημιουργία Κέντρων Αριστείας για την προαγωγή και ανάπτυξη της εξωστρεφούς και επιδραστικής έρευνας.
Με ποιους δείκτες μπορούμε να μετρήσουμε και να κατανοήσουμε την απόδοση ενός πανεπιστημίου στο πλαίσιο του συστήματος καινοτομίας;
Σαφέστατα η απόδοση ενός Πανεπιστημίου στο πλαίσιο ενός συστήματος καινοτομίας δεν μπορεί και δεν είναι δίκαιο να κριθεί με βάση τα γνωστά μέτρα και δείκτες. Για παράδειγμα, ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, οι γνωστές πατέντες, είναι ένας δείκτης που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην αποτίμηση συστημάτων καινοτομίας, αλλά δεν αποκαλύπτει όλη την αλήθεια για τη σημαντική συμμετοχή και συνεισφορά των Πανεπιστημίων μας
στην έρευνα.
Η μέτρηση και απόδοση ενός Πανεπιστημίου στην παραγωγή καινοτομίας θα πρέπει πρωτίστως να βασίζεται στο εάν ακολουθεί και εφαρμόζει διαδικασίες εντοπισμού ερευνητικών αποτελεσμάτων εφαρμοσμένης έρευνας, τα οποία θα μπορέσουν να οδηγήσουν σε καινοτομίες δηλαδή σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες με εμπορική προοπτική. Επίσης, θα πρέπει να κριθεί από το εάν δύναται να υποστηρίξει εσωτερικά μέσω δικών του δυνάμεων και δομών διαδικασίες κατοχύρωσης της προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας (Intellectual Property Μanagement), με όφελος τόσο για τον ερευνητή όσο και για το Ίδρυμα. Επιπροσθέτως, η οργάνωση και εφαρμογή διαδικασιών αναζήτησης αποδεκτών της έρευνας (εταιρείες), η υποστήριξη των ερευνητών για την καλύτερη δυνατή εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων, και η υποστήριξη στην ίδρυση και ανάπτυξη τεχνοβλαστών (spin off) από μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, οδηγούν σε ευδιάκριτα αποτελέσματα για την απόδοση ενός Πανεπιστημίου σε θέματα καινοτομίας.
Επί παραδείγματι, το ΕΚΠΑ αξιοποιεί τη διεθνούς επιπέδου έρευνα που διεξάγει, την καινοτομία των δραστηριοτήτων των εργαστηρίων του, τις αυτοτελείς διεπιστημονικές ερευνητικές δομές, και ήδη συνεργάζεται με βασικούς περιφερειακούς, εθνικούς και διεθνείς εταίρους, προωθώντας τη διασύνδεση των καινοτόμων και δημιουργικών ακαδημαϊκών μονάδων του με τη βιομηχανία, την οικονομία και τον πολιτισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι την τελευταία τριετία, η μέση ετήσια χρηματοδότηση για τα έργα έρευνας και ανάπτυξης των Καθηγητών του ΕΚΠΑ υπερβαίνει τα 60 εκατ. ευρώ. Σήμερα, ο ΕΛΚΕ του ΕΚΠΑ διαχειρίζεται 3.500 περίπου ενεργά έργα. Στο πλαίσιο των ερευνητικών έργων που υλοποιούνται στο ΕΚΠΑ μέσω του ΕΛΚΕ, απασχολούνται ετησίως 5.000 έως 8.000 ερευνητές, οι οποίοι εκτός από τους Καθηγητές, υπηρετούντες Λέκτορες και το λοιπό μόνιμο προσωπικό του Ιδρύματος, είναι νέοι επιστήμονες, όπως υποψήφιοι διδάκτορες, μεταδιδάκτορες, νέοι ερευνητές, επιστημονικό, τεχνικό και άλλο προσωπικό. Τα αντίστοιχα κονδύλια για έργα έρευνας και ανάπτυξης συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της έρευνας και στην ενίσχυση της φυσιογνωμίας του Ιδρύματος, στη μείωση της ανεργίας των νέων επιστημόνων και στην ανάσχεση της διαρροής επιστημονικού δυναμικού προς το εξωτερικό.
Γνωρίζουμε ότι οι απόφοιτοι των ελληνικών ΑΕΙ διακρίνονται διεθνώς. Σε ποιο βαθμό το σύστημα καινοτομίας της χώρας τους αξιοποιεί ή γιατί δυσκολεύεται να τους αξιοποιήσει;
Τα Πανεπιστήμια οφείλουν να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Με αυτή τη λογική πρέπει να μπορούν να υποστηρίξουν με νέα γνώση και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό τη χώρα. Για παράδειγμα το ΕΚΠΑ συμμετέχοντας στην Εμβληματική Δράση SARSCoV2GR έχει πραγματοποιήσει την ανάπτυξη και εφαρμογή εγχώριων μοριακών και ανοσολογικών διαγνωστικών μεθόδων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του ιού SARSCoV2. Ειδικότερα έχουν υλοποιηθεί τα εξής: ανάπτυξη εγχώριων μοριακών μεθόδων ανίχνευσης του ιού, ανάπτυξη εγχώριων ανοσολογικών μεθόδων ανίχνευσης αντισωμάτων έναντι του ιού, παραγωγή μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι του ιού.
Για όλα αυτά, το επόμενο βήμα δεν ανήκει στον χώρο μας αλλά στην Πολιτεία και στον χώρο των Επιχειρήσεων, ώστε να εκμεταλλευθούν τα πλεονεκτήματα που παράγονται μέσω της γνώσης και της έρευνας. Ένα άλλο επιτυχημένο παράδειγμα είναι ο χώρος της παραγωγής φαρμάκων, όπου αξιοποιείται πλήρως η νέα γνώση προς όφελος της χώρας μας, με πολλά καινοτόμα χαρακτηριστικά.
Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα, το σημαντικότερο ποσοστό νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων αλλά και νέων θέσεων εργασίας στην ελληνική οικονομία αφορούν τη λεγόμενη «επιχειρηματικότητα ανάγκης». Με άλλα λόγια, έχουμε ένα σημαντικό ποσοστό αποφοίτων που στρέφονται στην επιχειρηματική δραστηριότητα λόγω έλλειψης άλλων δυνατοτήτων ικανοποιητικής απασχόλησης και συνήθως απασχολούνται σε κλάδους υπηρεσιών και εξυπηρέτησης καθημερινών αναγκών, που δεν αξιοποιούνται καινοτόμες νέες ιδέες και εφαρμογές και υπάρχει μεγάλος βαθμός τυποποίησης. Παράλληλα υπάρχει μεγάλη δυσκολία και γραφειοκρατία στη χρηματοδότηση και υποστήριξη νέων startup επιχειρήσεων, οι οποίες αξιοποιούν καινοτόμες ιδέες για προϊόντα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Αυτό απογοητεύει αρκετούς νέους αποφοίτους, ειδικά κατόχους διδακτορικών διπλωμάτων με καινοτόμα ερευνητικά αποτελέσματα, οι οποίοι προκειμένου να μην ετεροαπασχολούνται, φεύγουν στο εξωτερικό, όπου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος και καλύτερες συνθήκες για την ανάπτυξη και εφαρμογή των καινοτόμων ιδεών και προτάσεων τους.
Η εκπαίδευση στα ελληνικά ΑΕΙ είναι επαρκής. Συνήθως οι απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων δεν έχουν πρόβλημα να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να βρουν δουλειά στο εξωτερικό. Εκτιμώ ότι είναι δύσκολο να γίνει ανάσχεση του brain drain και μετατροπή του σε brain gain, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, καθώς θα πρέπει να δοθούν πολλές νέες θέσεις στα πανεπιστήμια και να αυξηθούν οι απολαβές των επιστημόνων.
Ποιες είναι οι δράσεις που εκτιμάτε ότι πρέπει να αναληφθούν για την ενίσχυση της καινοτομίας και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στα ΑΕΙ;
Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να αναληφθούν συγχρόνως δράσεις σχετικά με την ουσιαστική υποστήριξη της δημιουργίας μονάδων τεχνοβλαστών, παράλληλα με την κατοχύρωση εύκολα και γρήγορα όλων των σχετικών ζητημάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας, μέσα όμως σε ένα ευρύτερο οικονομικό πλαίσιο ανάπτυξης της καινοτομίας, περισσότερο digital oriented και φιλικό προς την επένδυση, με ταυτόχρονη άρση όλων των γραφειοκρατικών
αγκυλώσεων. Στην Αγγλία δεν υπάρχει η έννοια δημιουργώ μία θέση εργασίας και δημοσιεύεται σε ΦΕΚ. Γενικότερα, το δημόσιο πανεπιστήμιο χρειάζεται μεγαλύτερη ανεξαρτησία, ειδικά στην προκήρυξη θέσεων, επιτάχυνση των διαδικασιών, βελτίωση του νομικού πλαισίου για τις δωρεές, διασύνδεση με την υγιή επιχειρηματικότητα.
Όσο πιο εύρωστο είναι ένα πανεπιστήμιο, τόσο θα μπορεί να διαθέσει πόρους για την ενίσχυση των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Είναι υποχρέωση ενός πανεπιστημίου να ενισχύει αυτόν τον κλάδο επιστημών, δεδομένου ότι η δυνατότητα αυτών των γνωστικών αντικειμένων να έχουν ένα έργο το οποίο άμεσα να αποδίδει ή να συνδέεται με την παραγωγή είναι πολύ περιορισμένη. Πιστεύω ότι μπορούμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση αυτών των αλλαγών σε ένα πλαίσιο ακαδημαϊκής ανεξαρτησίας και με βάση αρχές και διαδικασίες που να συνάδουν με τον δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου.
Διαβάστε ολόκληρο το νέο τεύχος του περιοδικού «Καινοτομία, Έρευνα & Ψηφιακή Οικονομία»:
Βλ. επίσης: «Το δημόσιο πανεπιστήμιο βρίσκεται στο επίκεντρο της παραγωγής νέας γνώσης» https://www.ekt.gr/el/magazines/interviews/26941
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.