Η σειρά τηλε-μαθημάτων ιστοπαθολογίας «Ξεκινάμε από την εικόνα» του Α’ Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ – Μια προσπάθεια κινητοποίησης των φοιτητών Ιατρικής μέσω της εμπειρικής μάθησης

Στην ηλεκτρονική τάξη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στα «Έγγραφα» του χαρτοφυλακίου της Παθολογικής Ανατομικής, φιλοξενούνται σε ειδικό κατάλογο

(https://eclass.uoa.gr/modules/document/index.php?course=MED409&openDir=/4f8e670fkcr8/57b157a4hUPr)

αρκετές παρουσιάσεις σε επιστημονικές εκδηλώσεις και δημοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή περιοδικά ιατρικής εκπαίδευσης με αντικείμενο την επίτευξη ουσιαστικής ιατρικής εκπαίδευσης στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Η αποκατάσταση του ενδιαφέροντος για μάθηση αποτελεί επιτακτικό στόχο στην ιατρική εκπαίδευση. Πέρα από την άφθονη θεωρία, η μάθηση πρέπει να αποκτήσει απτό νόημα για τον φοιτητή Ιατρικής. Η ιατρική γνώση θα πρέπει να αποκτάται μέσω της εφαρμογής της σε ένα περιβάλλον «πραγματικών συνθηκών». Για να βοηθήσουν τους φοιτητές Ιατρικής να κάνουν συνδέσεις μεταξύ θεωρίας και πράξης, οι καθηγητές θα πρέπει να προσφέρουν διαδραστικά μαθήματα που συμπεριλαμβάνουν την ταυτόχρονη συμμετοχή ιατρών ποικίλων ειδικοτήτων, ώστε να ενισχύεται η ολιστική αντίληψη της Ιατρικής.

Με βάση τον παραπάνω προβληματισμό, στη δεύτερη χρονιά της πανδημίας, όταν η τηλ-εκπαίδευση είχε πλέον γενικευθεί, ο Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής Ανδρέας Χ. Λάζαρης στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, οργάνωσε σειρά τηλε-μαθημάτων, υπό τον τίτλο «Ξεκινάμε από την εικόνα», με προσπάθεια κάλυψης ολόκληρου του τεράστιου φάσματος της  ιστοπαθολογίας. Αυτά τα μαθήματα εξ αποστάσεως απευθύνονταν κυρίως σε φοιτητές Ιατρικής 4ου και 5ου εξαμήνου, οι οποίοι δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει την κλινική τους άσκηση. Καθώς  η σειρά αναπτύχθηκε με βάση τις αρχές της βιωματικής μάθησης, οι τηλε-παρακολουθούντες φοιτητές Ιατρικής έρχονταν αντιμέτωποι με άγνωστες σε αυτούς καταστάσεις και πρακτικά προβλήματα μέσα σε ένα αυθεντικά προσομοιωμένο επαγγελματικό πλαίσιο. Με τη συναίνεση των τηλε-παρακολουθούντων, τα μαθήματα καταγράφηκαν σε βίντεο και έχουν αναρτηθεί, προς το παρόν σε ανεπεξέργαστη μορφή, στο κανάλι του YouTube «Ανδρέας Χ. Λάζαρης : ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ».

Αρχικά, μια μακροσκοπική ή μικροσκοπική εικόνα μιας προσεκτικά επιλεγμένης περίπτωσης ασθενούς παρουσιάζεται στους φοιτητές οι οποίοι λαμβάνουν στη συνέχεια σχετικές πληροφορίες για το ιστορικό του ασθενούς, τις εργαστηριακές εξετάσεις, τα σημεία και τα συμπτώματά του. Ο ιστοπαθολόγος αναλύει τα παθολογοανατομικά ευρήματα που οδηγούν στην τελική σωστή διάγνωση και συζητά αυτά τα ευρήματα με τους φοιτητές. Στη συνέχεια, κατά περίπτωση, ένας προσκεκλημένος κλινικός ιατρός με σχετική ειδικότητα αξιολογεί τα ιστοπαθολογικά ευρήματα σε συνδυασμό με όλα τα άλλα ευρήματα, κλινικά και παρακλινικά, και εξηγεί τις συνέπειές τους για την εξατομικευμένη θεραπεία και την πρόγνωση του ασθενούς. Με αυτόν τον τρόπο, τονίζεται η αλληλεπίδραση της ιστοπαθολογίας με τις άλλες ιατρικές ειδικότητες και η εν γένει συμβολή της εργαστηριακής ιατρικής στην κλινική πράξη.

Βέβαια, το να εμπλέκεται ένας φοιτητής προκλινικού έτους σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση μάθησης μπορεί να συνεπάγεται αρχική σύγχυση για αυτόν, καθώς μέχρι εκείνο το χρονικό σημείο έχει συνηθίσει να «τροφοδοτείται» με «ξερές» πληροφορίες, αποκλειστικά μέσω διαλέξεων. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, σύμφωνα με δηλώσεις των ίδιων των φοιτητών κατά την αξιολόγηση της σειράς, η εμπλοκή τους σε μαθησιακές εμπειρίες που θεωρούν σχετικές με το αυριανό επάγγελμά τους, αυξάνει τα κίνητρά τους για μάθηση. Οι φοιτητές δήλωσαν ότι μέσα από αυτές τις προσομοιωμένες εμπειρίες επαγγελματικής πρακτικής, αντιμετωπίζοντας αυθεντικά προβλήματα και διαδικασίες, ανέπτυξαν αυτοπεποίθηση και ενίσχυσαν τις δεξιότητές τους στη λήψη αποφάσεων. Ως εκ τούτου, θεώρησαν ότι όταν στο μέλλον βρεθούν αντιμέτωποι με προκλήσεις παρόμοιες με αυτές που τέθηκαν σε αυτά τα τηλε-μαθήματα, θα ανακαλέσουν εύκολα ό,τι έμαθαν από την προσομοιωμένη με την καθ’ ημέρα πράξη, εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι καθηγητές θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο αναβάθμισης της διδασκαλίας τους από την στείρα παροχή πληροφοριών, στην πρακτική-εμπειρική διδασκαλία η οποία προάγει την επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου, εναρμονιζόμενη με τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης, και παρέχει κίνητρο στους φοιτητές να αναλάβουν ενεργούς ρόλους στη μάθηση και να αναπτύξουν τις ικανότητές τους να διαμορφώνουν τεκμηριωμένες κρίσεις και να λύνουν προβλήματα. Η βιωματική μάθηση σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα συνιστά σίγουρα μια σύγχρονη αναγκαιότητα.