Το Μουσείο Ζωολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ζωή 160 περίπου ετών, ανήκει στο Τμήμα Βιολογίας και στεγάζεται στην Πανεπιστημιούπολη, σε έκταση περίπου 2.200 τετραγωνικών μέτρων.
Πρόκειται για το πρώτο και πληρέστερο του είδους του στην Ελλάδα και η ιστορία του αρχίζει σχεδόν μαζί με την ιστορία της Αθήνας, ως πρωτεύουσας του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους. Συγκεκριμένα, το 1835, ιδρύεται στην Αθήνα η Φυσιογραφική Εταιρεία από Έλληνες και Βαυαρούς, κυρίως λόγιους που ζούσαν στο Ελληνικό Κράτος, η οποία δημιούργησε πολλές φυσιογραφικές συλλογές με ζώα, φυτά, ορυκτά και απολιθώματα. Από την ίδρυση του Πανεπιστημίου το 1837 η Φυσιογραφική Εταιρεία, λόγω οικονομικών δυσχερειών, άρχισε να παραχωρεί το υλικό των συλλογών αυτών στο Πανεπιστήμιο, στο οποίο – σύμφωνα με τον οργανισμό λειτουργίας του – προβλεπόταν η συγκρότηση συλλογών αντικειμένων για διδακτικούς σκοπούς. Το 1858 δημιουργείται το Φυσιογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου οι συλλογές του μετέπειτα Ζωολογικού Μουσείου απετέλεσαν τον κεντρικό πυρήνα του. Σε μια εποχή στην οποία τα σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν ανύπαρκτα, το μοναδικό τότε Ζωολογικό Μουσείο λειτούργησε ως πόλος έλξης πολυάριθμων επισκεπτών και ως σημαντικός παράγοντας γενικής μόρφωσης στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος και στην αναπτυσσόμενη πρωτεύουσά του. Έλληνες και ξένοι ερευνητές της Ελληνικής πανίδας, ερασιτέχνες συλλέκτες, κυνηγοί άγριων ζώων και πολλοί άλλοι κατέθεσαν τα ευρήματα, τις συλλογές και τα τρόπαιά τους στο Μουσείο και συνέβαλαν στον εμπλουτισμό του με νέο υλικό.
Στις συλλογές του μουσείου συγκαταλέγονται περίπου500 μικρά και μεγάλα θηλαστικά από την Ελλάδα, την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και όλες τις άλλες ηπείρους είτε ταριχευμένα είτε ως σκελετοί. Φιλοξενεί πλούσια συλλογή περίπου 2500 πτηνών στην οποία περιλαμβάνονται όλα τα είδη της Ελλάδας και συλλογή αυγών και φωλιών πτηνών. Έχει μεγάλη συλλογή από 1000 περίπου ερπετά, αμφίβια αλλά και ιχθύες τόσο της Ελλάδας όσο και της παγκόσμιας πανίδας. Από τα ασπόνδυλα υπάρχουν πολύ μεγάλες συλλογές εντόμων, άλλων αρθροπόδων και μαλακίων (σαλιγκαριών, δίθυρων, κεφαλοπόδων κ.ά.) και σημαντικός αριθμός δειγμάτων άλλων ασπονδύλων όπως σπόγγων, κοραλιών, καρκινοειδών κ.λπ.
Στις δραστηριότητες του Μουσείου συγκαταλέγονται η έρευνα, η εκπαίδευση, η ενημέρωση του κοινού, η διαχείριση συλλογών, η λειτουργία βιβλιοθήκης και η διοργάνωση συνεδρίων και ημερίδων.
Το Μουσείο διοργανώνει ή συμμετέχει σε σειρά εκδηλώσεων που αφορούν την ζωική ποικιλότητα, την εξέλιξη, την διατήρηση και προστασία της ζωής. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν ομιλίες, ημερίδες προβολές, παρουσιάσεις βιβλίων, μικρά συνέδρια και διάφορες σχετικές εκδηλώσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Μουσείο συμμετέχει σε διάφορες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που σχετίζονται ή άπτονται της θεματολογίας του, ενώ οι χώροι του διατίθενται για εικαστικές εκθέσεις.
Τα Μουσεία έχουν καθιερωθεί πλέον ως χώροι μη τυπικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο των οποίων αναπτύσσονται εκπαιδευτικά προγράμματα που ενθαρρύνουν τους μαθητές να κατανοήσουν τις Φυσικές Επιστήμες. Στο Μουσείο Ζωολογίας έχουν υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορα προγράμματα ασύγχρονης εκπαίδευσης, τα οποία απευθύνονται κυρίως σε μαθητές του Γυμνασίου. Υπάρχουν όμως προοπτικές για όλες τις βαθμίδες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Διευθυντής του Μουσείου είναι ο Καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας κος Βαλάκος, ενώ Αναπλ. Διευθυντής τελεί ο Αναπληρωτής Καθηγητής του ίδιου Τμήματος, κ. Παφίλης.
Οι ώρες λειτουργίας του Μουσείου είναι 9.00-15.00. Ομαδικές επισκέψεις πραγματοποιούνται κατόπιν συνεννόησης.
Επίσημος ιστοχώρος: https://zoolmuseum.biol.uoa.gr/
Διεύθυνση
Μουσείο Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας
Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημιούπολη, 157 84, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 727 4609, 210 727 4376
E-mail: zoolmuse[at]biol.uoa[dot]gr
Facebook: https://www.facebook.com/ZoolMUA