Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Φιλιππαίων (Phili.P)

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ολοκλήρωσε τον πρώτο ερευνητικό κύκλο του νέου Αρχαιολογικού Προγράμματος Φιλιππαίων (Phili.P), που υλοποιείται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών (ΥΠΠΟ), και με την στήριξη της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης. Υπό την επιστημονική διεύθυνση του Νικόλα Δημάκη, Αναπληρωτή Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, το πρόγραμμα θέτει νέα πρότυπα στη διεπιστημονική αρχαιολογική έρευνα.

Το πρόγραμμα διεξάγεται στην καρδιά της Πίνδου, κοντά στον οικισμό των Φιλιππαίων Γρεβενών, σε περιοχή με πυκνή δασοκάλυψη, έντονη κλίση, και υψόμετρο 1.150μ. (εικ.1) Οι φετινές έρευνες έφεραν στο φως τα κατάλοιπα μίας εντυπωσιακής οχυρωμένης εγκατάστασης ελληνιστικών χρόνων, έκτασης σχεδόν 90 στρεμμάτων, με τείχη, επάλληλα άνδηρα και παραποτάμιους ταφικούς χώρους (εικ. 2-3). Τα κινητά ευρήματα, κεραμική, ειδώλια, νομίσματα, αγνύθες και μεταλλουργικά κατάλοιπα, φωτίζουν την ιστορία και τον χαρακτήρα αυτής της ορεινής κοινότητας, αναδεικνύοντας τη σημασία της στο ευρύτερο ιστορικό τοπίο της Μακεδονίας.

Η ερευνητική ομάδα υιοθέτησε μια πρωτοποριακή ερευνητική στρατηγική, που επιβάλλεται από τις απαιτήσεις του ορεινού τοπίου, συνδυάζοντας σύγχρονες τεχνολογίες (LiDAR, γεωφυσικές διασκοπήσεις, ψηφιακή αποτύπωση) με καθιερωμένες αρχαιολογικές μεθόδους (συστηματική επιφανειακή έρευνα και δοκιμαστικές τομές) (εικ.4-5).

Βασικός πυλώνας του προγράμματος είναι η ισχυρή του εκπαιδευτική διάσταση. Είκοσι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες από το ΕΚΠΑ, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το ΑΠΘ, καθώς και από τα Πανεπιστήμια Γάνδης, Μαδρίτης και Τύμπιγκεν συμμετείχαν ενεργά στις εργασίες πεδίου, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία στην Αρχαιολογία του Ορεινού Τοπίου και στην εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών. Παράλληλα, ήδη εκπονούνται τρεις διδακτορικές διατριβές και δύο μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες, που συνδέονται άμεσα με το πρόγραμμα και αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για την περαιτέρω μελέτη και ανάδειξη της περιοχής έρευνας.

Το πενταετές διεπιστημονικό πρόγραμμα (2024-2028) αποτελεί στρατηγική πρωτοβουλία του ΕΚΠΑ για την ανάπτυξη και ανάδειξη της Αρχαιολογίας του Ορεινού Τοπίου. Με τη μετατροπή της περιοχής των Γρεβενών σε ζωντανό εργαστήριο συστηματικής έρευνας, το πρόγραμμα θέτει στέρεες βάσεις για την παραγωγή πρωτοποριακής επιστημονικής γνώσης, την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και τη δημιουργία μακροπρόθεσμων και βιώσιμων ερευνητικών προοπτικών.

Εικόνα 1

Εικόνα 2

Εικόνα 3

Εικόνα 4

Εικόνα 5