Το Ινστιτούτο Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου (Ι.Λ.Π.Κ.) του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), οργάνωσε στην Κάρπαθο, υπό την αιγίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καρπάθου και Κάσου κ. Αμβροσίου, Τριήμερο Συνέδριο με θέμα “Καρπάθιοι στη Μικρά Ασία – Μικρασιατική Καταστροφή” με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων (2022) από τον βίαιο και αιματηρό ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας (1922). Το Συνέδριο έγινε στα χωριά Απέρι (29 Ιουλίου 2022), Μενετές (30 Ιουλίου 2022) και Όλυμπος (31 Ιουλίου 2022).
Στο Συνέδριο αυτό, μετά από πρόσκληση του Διευθυντή του Ινστιτούτου, Καθηγητή Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, παρέστησαν ο Ακαδημαϊκός, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, κ. Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, και η σύζυγος του Ομότιμη Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας κυρία Μαρία Κωνσταντουδάκη.
Α. Σύμφωνα με το πρόγραμμα του Συνεδρίου, την πρώτη ημέρα στο Απέρι, μετά την εισαγωγική αναφορά του Διευθυντή του Ινστιτούτου, χαιρέτησαν το Συνέδριο ο Δήμαρχος Καρπάθου Γιάννης Θεμ. Νισύριος, η Έπαρχος Καρπάθου – Ηρωικής Νήσου Κάσου Καλλιόπη Ιωάν. Νικολαΐδου και η Πρόεδρος του Συλλόγου “ΟΜΟΝΟΙΑ” Απερίου Σοφία Ιωάν. Οικονομίδου. Εν συνεχεία απευθύνθηκε με μεστή ομιλία και προσωπικές αναφορές (ως καταγόμενος από προσφυγική οικογένεια) προς τους συνέδρους και τους λοιπούς παρευρεθέντες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου κ. Αμβρόσιος.
Εισηγητές ήταν οι:
α. Ακαδημαϊκός Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, με θέμα: “Για τη Μικρά Ασία“,
β. Πρόεδρος του Κεντρικού Παραρτήματος Καρπάθου του Ι.Λ.Π.Κ. του Ε.Κ.Π.Α. Ηλίας Εμμ. Βασιλαράς, με θέμα: “Καρπάθιοι κληρικοί στη Μικρά Ασία και Μικρασιατική Καταστροφή“,
γ. Φιλόλογος – πρώην Έπαρχος και πρώην Δήμαρχος Καρπάθου Μιχάλης Φρ. Χανιώτης,με θέμα: “Το Όθος… ex oriente“,
δ. Γεωπόνος-Μουσικός Μανώλης Βασ. Κρητσιώτης & Καθηγητής Μουσικής Μιλτιάδης Κων. Μαντινάος,με θέμα “Κοινά μουσικά παραδείγματα Καρπάθου-Μικράς Ασίας“.
Στο τέλος των ομιλιών η Πρόεδρος της “ΟΜΟΝΟΙΑΣ” Σοφία Ιωάν. Οικονομίδη και τα Μέλη του Δ.Σ. προσέφεραν πλούσιο μπουφέ με τοπικά εδέσματα σε όλους τους παρισταμένους.
Β. Κατά τη δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου, στις Μενετές, μετά την προλογική αναφορά του Καθηγητή Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, χαιρέτησαν το Συνέδριο ο Αιδεσιμολογιώτατος εφημέριος Μενετών Μιχαήλ Βασ. Φράγκος, ο Αντιδήμαρχος Καρπάθου Εμμανουήλ Ιωάν. Παραγιός και ο Πρόεδρος της Κοινότητας Μενετών Εμμανουήλ Μιχ. Μαγριπλής. Ακολούθησαν σχετικές ανακοινώσεις από τους:
α. Ακαδημαϊκό Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη,με θέμα: “Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και η σημασία του“,
β. Καθηγητή Εμμανουήλ Γεωρ. Κασσώτη, με θέμα: “Η Κάρπαθος και η Μικρασιατική Καταστροφή” (αναγνώστηκε από τον Διευθυντή του Ινστιτούτου),
γ. Αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Μαν. Μαυρολέων,με θέμα: “Βιωματικές ενθυμήσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής από το βιβλίο “Δρόμος Ζωής” του Νικολάου Φιλιππίδη“,
δ. Οικονομολόγο Μαρία-Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, με θέμα: “Μια Καρπαθιακή μαρτυρία από το Αϊδίνι της Μικράς Ασίας“.
ε. Ομότιμο Καθηγητή Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, με θέμα: “Βιβλιογραφικά περί Καρπαθίων της Μικράς Ασίας“,
στ. Καλλιόπη Διακίδη – Χατζηκωστή, Συνταξιούχο Ο.Τ.Ε., με θέμα: “Δίστιχα-μαντινάδες για τη Μικρά Ασία της Ρηγοπούλας Φιλιππίδη-Διακίδη” και
ζ. Ηθοποιός Εμμανουήλ Βασ. Γεραπετρίτης, με θέμα: “Βιωματικές εμπειρίες από τον κινηματογράφο και το θέατρο για τη Σμύρνη“.
Στο τέλος της ημέρας αυτής οι Εκκλησιαστικές Επιτροπές (Ανδρών και Γυναικών) Μενετών προσέφεραν επίσης τοπικά αρτοσκευάσματα και γλυκίσματα.
Γ. Την Κυριακή, 31 Ιουλίου 2022, κορυφώθηκαν στο Κοινοτικό Μέγαρο Ολύμπου Καρπάθου, οι εργασίες του Συνεδρίου κατά την τρίτη (3η) Ημερίδα του.
Αμέσως μετά την άφιξή τους στην ιστορική κωμόπολη της Ολύμπου οι Σύνεδροι ξεναγήθηκαν από τον Γιώργο Νικ. Τσαμπανάκη, ενώ στην καθεδρική εκκλησία Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου, ξεναγήθηκαν από τον εφημέριο παπά-Γιάννη Γεωρ. Διακογεωργίου.
Το προεδρείο της ημερίδας αποτελέστηκε από τουςΠασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη, Ακαδημαϊκό, Ομότιμο Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), Διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, Ομότιμο Καθηγητή Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., ε.τ. Καθηγητή του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου, Διευθυντή του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου του Ε.Κ.Π.Α., Μιχάλη Φρ. Χανιώτη, Φιλόλογο-συνταξιούχο Λυκειάρχη, πρώην Δήμαρχο Καρπάθου και πρώην Έπαρχο Καρπάθου και Ηλία Εμμ. Βασιλαρά, Πρόεδρο του Κεντρικού Παραρτήματος Καρπάθου του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου του Ε.Κ.Π.Α.
Τις εργασίες της συνεδρίασης διηύθυνε ο Μιχάλης Φρ. Χανιώτης. Συμμετείχαν οι σύνεδροι:
α. Γιάννης Γεωρ. Τσέρκης, συνταξιούχος Εκπαιδευτικός-Αγιογράφος, με θέμα: “Η κεραμική τέχνη από την Ανατολή στα νησιά μας“,
β. Ευμορφία Διακογεωργίου-Λιούγκου, Δασκάλα, Master Λαογραφίας Ε.Κ.Π.Α., την εργασία της οποίας με θέμα: “Επιρροές και στοιχεία της λαϊκής τέχνης της κεντητικής του Μικρασιατικού Ελληνισμού στα κεντήματα της Καρπάθου“, ανέγνωσε η αδελφή της Μαρίνα Διακογεωργίου-Πρεάρη,
γ. Μαριγούλα π.-Εμμ. Κρητσιώτη, Συγγραφέας-Λαογράφος, με θέμα: “Τα κοχχάκια και άλλα αντικείμενα. Βιωματικές μνήμες συνέχειας του Μικρασιατικού στον Καρπαθιακό πολιτισμό” και
δ. Ρούλα Σεβδαλή – Κατωγυρίτη, Λογοπαθολόγος, με θέμα: “Καρπάθιοι της Μικράς Ασίας. Μνήμες και μαρτυρίες“, εκτενή αποσπάσματα από την εργασία της οποίας ανέγνωσε ο Καθηγητής Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης.
Η ημερίδα αφιερώθηκε στον εξ Ολύμπου Καρπάθου καταγόμενο, αείμνηστο συμπατριώτη μας Εμμ. Ιωάν. Σακέλλη, Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, λόγω της σημαντικής πολιτισμικής και επιστημονικής δράσης του στην Κάρπαθο.
Παρέστησαν και χαιρέτησαν το Συνέδριο οι:
Ακαδημαϊκός Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Αιδεσιμότατος παπα-Γιάννης Γεωρ. Διακογεωργίου, εφημέριος του ιστορικού Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου Καρπάθου, Γιώργος Νικ. Τσαμπανάκης, Σύμβουλος Πολιτισμού της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου-Η.Ν. Κάσου, ως Εκπρόσωπος της Επάρχου Καρπάθου – Η.Ν. Κάσου Πόπης Νικολαΐδου, ο οποίος ανέφερε ότι το συγκεκριμένο Συνέδριο αποτελεί, στην ουσία του, καρποφόρα προέκταση της, από τον παρελθόντα Ιανουάριο εξαγγελθείσας από την Περιφερειακή Ενότητα Καρπάθου-Η.Ν. Κάσου, “Εκδήλωσης Τιμής και Μνήμης αφιερωμένης σε όλους όσους συνέδεσαν την Κάρπαθο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τη Μικρασιατική Καταστροφή“, η οποία θα πραγματοποιηθεί στα Πηγάδια τον προσεχή Σεπτέμβριο. Χαιρέτησαν επίσης οι: Νίκος Κων. Νταής, Αντιδήμαρχος Βορείου Καρπάθου, ως Εκπρόσωπος του Δημάρχου Γιάννη Νισύριου και Γιώργος Κων. Χατζηπαπάς,Αντιπρόεδρος Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου Δήμου Καρπάθου, ως Εκπρόσωπος του Προέδρου του Κοινοτικού Συμβουλίου Ολύμπου του Δήμου Καρπάθου Ηλία Βασ. Παπαηλία.
Παρέστησαν ακόμη και παρακολούθησαν τις εργασίες του Συνεδρίου οι:
Μαρία Κωνσταντουδάκη, Ομότιμη Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., Νίκος Στυλ. Ανδρεαδάκης, Καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, Νίκος Εμμ. Πρεάρης, συνταξιούχος Εκπαιδευτικός-Μουσικός, Ευγενία Νταή – Σακέλλη, συνταξιούχος Φιλόλογος-επιχειρηματίας, Εύη Μελά-Αλεξιάδη, συνταξιούχος Εκπαιδευτικός-Ποιήτρια, Κωστής Εμμ. Παχούλης, συνταξιούχος Εκπαιδευτικός-πρώην Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Ολύμπου Καρπάθου, Μανώλης Βασ. Κρητσιώτης, Γεωπόνος – Μουσικός, Μιλτιάδης Κων. Μαντινάος, Καθηγητής Μουσικής.
Τίμησαν με την παρουσία τους το σπουδαίο αυτό, για το νησί μας, πολιτισμικό και επιστημονικό γεγονός οι:
Γιώργος Ηλ. Ζωγραφίδης, πρώην Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, ερευνητής και συγγραφέας, Νίκος Π. Κανάκης, Υποναύαρχος Λ.Σ. ε.α., πρώην Κοινοτάρχης Ολύμπου Καρπάθου, Σοφία Κόνσολα-Παραγιού, πρώην Πρόεδρος του Παγκαρπαθιακού Συλλόγου Ρόδου, Πολ Γεωρ. Βιττωρούλης, πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου των Απανταχού Μενετιατών (Πειραιά) “Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ“, Κωστής Ηλ. Χαψής, πρ. Πρόεδρος της Αδελφότητας Ολυμπιτών Νέας Υόρκης Η.Π.Α. “Η ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ ΔΙΑΦΑΝΙΟΥ“, Νίκος Γεωρ. Αναστασιάδης, πρώην Πρόεδρος της Αδελφότητας Ολυμπιτών Ρόδου “Η ΒΡΥΚΟΥΣ“, Μαρία Κοντονικόλα-Τσαμπανάκη, Διευθύντρια της τριμηνιαίας τοπικής εφημερίδας “Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΟΥ“, δημοσιογραφικού οργάνου της Αδελφότητας των Απανταχού Ολυμπιτών Καρπάθου “Η ΔΗΜΗΤΡΑ” (Πειραιά), Γιάννης Βασ. Χατζηβασίλης, Πρόεδρος του Πολιτιστικού-Αναπτυξιακού Συλλόγου Ολύμπου Καρπάθου “Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΟΥ“, Διευθυντής του Μουσείου Βασιλείου Νικ. Χατζηβασίλη και Μηνάς Ηλ. Λεντής, Αρχαιοφύλακας Βορείου Καρπάθου.
Κάλυψαν κινηματογραφικά και φωτογραφικά τα συμβαίνοντα οι:
Πολ Γεωρ. Βιττωρούλης, κινηματογραφιστής-συγγραφέας, Γιάννης Γεωρ. Πρεάρης, Διευθυντής-Ιδιοκτήτης του τοπικού ραδιοσταθμού “ΡΑΔΙΟ-ΟΛΥΜΠΟΣ” σε live streaming και ο καλλιτέχνης Γιάννης Βασ. Χατζηβασίλης, από το Μουσείο “ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΝΙΚ. ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΗ“.
Κλείνοντας τις εργασίες του τριήμερου Συνεδρίου ο Διευθυντής του Ι.Λ.Π.Κ. του Ε.Κ.Π.Α., καθηγητής Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης ευχαρίστησε τον αιδεσιμώτατο εφημέριο Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου Καρπάθου παπά-Γιάννη Γεωρ. Διακογεωργίου για την εξαιρετική ομολογουμένως οργάνωση της ημερίδας, τον Σύμβουλο Πολιτισμού της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου-Η. Ν. Κάσου Γιώργο Νικ. Τσαμπανάκη για την έμπνευσή του να τιμηθούν και στην Κάρπαθο τα 100 χρόνια από τη Γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού και η σχέση των γεγονότων αυτών με το νησί. Ευχαρίστησε επίσης όλους τους παρισταμένους οι οποίοι κατέκλυσαν το Κοινοτικό Μέγαρο Ολύμπου.
Μετά το πέρας των εργασιών του Συνεδρίου παρατέθηκε από την Εκκλησιαστική Επιτροπή του Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ολύμπου Καρπάθου μικρή δεξίωση και στη συνέχεια πλούσιο δείπνο σε όλους του συμμετασχόντες στο εστιατόριο “ΟΛΥΜΠΟΣ” ιδιοκτησίας Άννας Γιωργάκη-Λεντάκη.
Και οι τρεις ημέρες του Συνεδρίου σημείωσαν μεγάλη επιτυχία δεδομένων των εντυπωσιακών ανακοινώσεων και των κατάμεστων αιθουσών, όπου πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο.
Χαιρετιστήρια μηνύματα απέστειλαν οι Βουλευτές Δωδεκανήσου όλων των κομμάτων.
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται σε όλους τους φορείς, εκκλησιαστικούς, δημοτικούς, επαρχιακούς, συλλογικούς για την αμέριστη συμβολή τους στο λαμπρό αυτό αποτέλεσμα.
Η συνεδρία έληξε για λόγους ασφάλειας.