Εκδήλωση του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας σε συνεργασία με το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025

Το Τμήμα Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με το 17ο Φεστιβάλ ΛΕΑ, διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία διήμερη εκδήλωση με θέμα «Ισπανόφωνος Κόσμος και Ελλάδα», στις 16 και 17 Ιουνίου 2025, στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης», στο κεντρικό κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η εκδήλωση μεταδόθηκε ζωντανά με ταυτόχρονη διερμηνεία από το επίσημο κανάλι του ΕΚΠΑ στο YouTube.

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ, το οποίο από το 2008 αποτελεί μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές εκδηλώσεις της Αθήνας, είναι το μοναδικό πολιτιστικό γεγονός στην Ελλάδα και την Κύπρο αφιερωμένο στην Ιβηροαμερικανική λογοτεχνία. Όπως κάθε χρόνο, φιλοξένησε καταξιωμένους και νέους ισπανόφωνους συγγραφείς, δίνοντάς τους την ευκαιρία να παρουσιάσουν το έργο τους στο ελληνικό κοινό και να συνομιλήσουν μαζί του. Ειδικότερα:

Τη Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025 ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Καθηγητής κ. Δημήτριος Δρόσος, κήρυξε την έναρξη των εκδηλώσεων απευθύνοντας χαιρετισμό και τονίζοντας τη διαρκή στήριξη του ΕΚΠΑ σε πρωτοβουλίες που προάγουν τη διεθνή πολιτιστική ανταλλαγή, την ακαδημαϊκή εξωστρέφεια και την ενεργή σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με τις σύγχρονες κοινωνικές και πολιτισμικές εξελίξεις. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη συνεχή και ουσιαστική παρουσία του Φεστιβάλ ΛΕΑ επί δεκαεπτά συναπτά έτη, επισημαίνοντας τον καθοριστικό του ρόλο στην προώθηση της ισπανόφωνης και ιβηροαμερικανικής λογοτεχνίας και πολιτισμού γενικότερα.

Χαιρετισμό επίσης απηύθυνε και η Αντιπρόεδρος του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Καθηγήτρια κ. Βικτωρία Κρητικού, η οποία υπογράμμισε τη σημασία της διαπολιτισμικής συνάντησης και του διαλόγου μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών στο πλαίσιο της σύγχρονης διεθνούς κοινωνικής πραγματικότητας.

Η Διευθύντρια του Φεστιβάλ ΛΕΑ, Adriana Martínez, αναφέρθηκε στο όραμα που οδήγησε στη δημιουργία αυτού του πολιτιστικού γεγονότος και τόνισε ότι αποστολή του είναι η αμοιβαία διάδοση και προώθηση των γραμμάτων και των τεχνών μεταξύ της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, των ιβηροαμερικανικών χωρών και της Ελλάδας.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν επίσης η Πρόεδρος του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, Καθηγήτρια κ. Ανθή Παπαγεωργίου, τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος, Καθηγήτρια κ. Μαρία Τσώκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Αγγελική Αλεξοπούλου και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ειρήνη Παρασκευά, ο Γραμματέας του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών, κ. Γεώργιος Φλούδας, καθώς και εκπρόσωποι από άλλα Τμήματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Επιπλέον, την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Πρέσβης της Δημοκρατίας της Κούβας στην Αθήνα, κ. Aramís Fuente Hernández, καθώς και εκπρόσωποι του διπλωματικού σώματος από την Λατινική Αμερική, Ισπανία και Πορτογαλία, επιβεβαιώνοντας τη σημασία του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών και την υποστήριξή τους σε δράσεις προώθησης της λογοτεχνίας και των τεχνών.

Την πρώτη ημέρα πραγματοποιήθηκε το στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Η Ελλάδα στον ισπανόφωνο κόσμο και ο ισπανόφωνος κόσμος στην Ελλάδα». Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Κοσταρικανός συγγραφέας Ραφαέλ Άνχελ Έρα και η Ελληνοαργεντινή συγγραφέας Αντιγόνη Ζόγκα, ενώ τον συντονισμό είχε η Δρ. Αγλαΐα Σπάθη, μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις διαπολιτισμικές σχέσεις μεταξύ του ελληνικού και του ισπανόφωνου κόσμου. Οι δύο συγγραφείς ανέδειξαν τις πολιτισμικές, μυθολογικές και γλωσσικές γέφυρες ανάμεσα στις δύο παραδόσεις, αναζητώντας τα αποτυπώματα της Ελλάδας στην ισπανόφωνη λογοτεχνία και αντιστρόφως.

Tο δεύτερο στρογγυλό τραπέζι, με τίτλο «Φωνές από τη Λατινική Αμερική» συντόνισε η Καθηγήτρια Ισπανοαμερικανικής Λογοτεχνίας του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, κ. Βικτωρία Κρητικού. Η ενότητα περιλάμβανε τρεις επιμέρους εισηγήσεις, οι οποίες ανέδειξαν διαφορετικές πτυχές της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και της κοινωνικής πραγματικότητας της Λατινικής Αμερικής, προσφέροντας μια πολυεπίπεδη ανάλυση πάνω σε φλέγοντα, διαχρονικά ζητήματα.

Η κ. Νικολέτα Μπούγου, υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, βραβευμένη με το Βραβείο Λεοπόλδο Ζέα 2023, παρουσίασε το έργο του Νικαραγουανού συγγραφέα Σέρχιο Ραμίρες μέσα από το μυθιστόρημα La fugitiva (Η φυγάς), εστιάζοντας στις ενδοοικογενειακές σχέσεις και αναδεικνύοντας το φαινόμενο της έμφυλης βίας ως ένα διαχρονικό κοινωνικό πρόβλημα.

Ακολούθως η Δρ. Αγλαΐα Σπάθη, μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, παρουσίασε το διηγηματικό έργο του Ραφαέλ Άνχελ Έρα, εστιάζοντας στο φιλοσοφικό και κοινωνικό υπόβαθρο του έργου του Κοσταρικανού συγγραφέα και αναδεικνύοντας τη συμβολή του στη σύγχρονη λατινοαμερικανική λογοτεχνία.

Ο τρίτος εισηγητής, Δρ. Λυμπέρης Κορέας, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, παρουσίασε τη μορφή και το έργο της Δομινικανής συγγραφέως και διανοούμενης Καμίλα Ενρίκες Ουρένια, αναλύοντας το φεμινιστικό και ουμανιστικό της έργο, την κριτική της στάση απέναντι στην πατριαρχική παράδοση και την καθοριστική συμβολή της στην ισπανόφωνη λογοτεχνική κριτική.

Η πρώτη ημέρα της εκδήλωσης ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση της ελληνικής μετάφρασης του αστυνομικού μυθιστορήματος Τέλειο Παρελθόν του διακεκριμένου Κουβανοϊσπανού συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα. Πρόκειται για το έργο με το οποίο ξεκινά η γνωστή σειρά του ντετέκτιβ Μάριο Κόντε που καθιέρωσε τον Παδούρα ως έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του σύγχρονου λατινοαμερικανικού νουάρ.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο ίδιος ο συγγραφέας, ο μεταφραστής του έργου στα ελληνικά Κώστας Αθανασίου και ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Μπέκος, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση. Ο Λεονάρδο Παδούρα μοιράστηκε με το κοινό την προσωπική του οπτική για την Αβάνα —τις ιστορίες, τις αντιθέσεις και τις μνήμες που τη διαμορφώνουν— παρουσιάζοντάς την όχι απλώς ως σκηνικό, αλλά ως έναν ζωντανό, σύνθετο και αντιφατικό οργανισμό που διατρέχει όλα του τα έργα. Παράλληλα, αναφέρθηκε στη βαθιά, σχεδόν υπαρξιακή σχέση του με τον ήρωα των βιβλίων του, τον ντετέκτιβ Μάριο Κόντε, προσφέροντας μια πολύπλευρη εικόνα τόσο της πόλης όσο και του λογοτεχνικού του κόσμου. Ο συγγραφέας μίλησε επίσης για το πιο πρόσφατο βιβλίο του, Ir a La Habana (2024), ένα λογοτεχνικό οδοιπορικό στην Αβάνα, ως φυσικό, συναισθηματικό και αφηγηματικό τοπίο.

Το πρόγραμμα της δεύτερης ημέρας άνοιξε με μια ζωντανή και ουσιαστική συζήτηση στο πλαίσιο του στρογγυλού τραπεζιού «Ελλάδα και πορτογαλόφωνος κόσμος», με τη συμμετοχή των συγγραφέων Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (Πορτογαλία) και Πάουλο Σκοτ (Βραζιλία), και τον συντονισμό της κ. Άνα Μαρία Σοάρες από το Ινστιτούτο Καμόες, επιστημονικής συνεργάτιδας του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας.

Οι ομιλητές αντάλλαξαν σκέψεις γύρω από τις πολιτισμικές και λογοτεχνικές συγγένειες ανάμεσα στην Ελλάδα και τον πορτογαλόφωνο κόσμο, εξετάζοντας τις διαφορές και τα σημεία επαφής που προκύπτουν μέσα από τις γλωσσικές και ιστορικές διαδρομές της Πορτογαλίας και της Βραζιλίας.

Ακολούθησε η παρουσίαση του μυθιστορήματος Μπέτι Μπου της Κλαούντια Πινιέιρο, μιας από τις σημαντικότερες φωνές της σύγχρονης αργεντινής λογοτεχνίας, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά σε μετάφραση Ασπασίας Καμπύλη. Με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Μαρία Λούκα, η Πινιέιρο μίλησε για το έργο της και για την επιλογή της να εντάσσει το αστυνομικό στοιχείο σε ένα πλαίσιο κοινωνικού προβληματισμού, με έμφαση στην οπτική του φύλου. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις εντάσεις μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας, στις θεσμικές σιωπές που περιβάλλουν τη βία, καθώς και στη λογοτεχνία ως εργαλείο αποκάλυψης και κοινωνικής αφύπνισης.

Η συγγραφέας, πιστή στη στάση της υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, των μειονοτήτων και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, τόνισε την ανάγκη για ευαισθητοποίηση απέναντι σε σύνθετα κοινωνικά φαινόμενα που εξακολουθούν να δοκιμάζουν τις λατινοαμερικανικές κοινωνίες. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην έννοια της αλληλεγγύης, αλλά και στον ρόλο της γυναικείας φωνής ως παράγοντα αντίστασης και κοινωνικής ανανέωσης, τόσο στην Αργεντινή όσο και ευρύτερα στη Λατινική Αμερική.

Η δεύτερη ημέρα της εκδήλωσης ολοκληρώθηκε με μια ξεχωριστή συνάντηση με τον διακεκριμένο Μεξικανό συγγραφέα Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ, γνωστό για το πολυδιάστατο έργο του, που εκτείνεται από τα ιστορικά μυθιστορήματα έως τα χρονικά και τις πολιτικές βιογραφίες. Τη συζήτηση συντόνισε ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος, με συνομιλητή τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Ανδρέα Αποστολίδη.

Ο Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ, με χαρακτηριστική αμεσότητα και έντονο προσωπικό λόγο, μίλησε για τη συγγραφή ως πράξη συνείδησης και ιστορικής μνήμης, καθώς και για τη δύναμη της αφήγησης ως εργαλείου αντίστασης, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και πολιτικής τοποθέτησης. Αναφέρθηκε στις λογοτεχνικές και ιδεολογικές του επιρροές, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους το προσωπικό συναντά το συλλογικό μέσα από τη λογοτεχνική πράξη.

Το αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης», γεμάτο από ένα ενεργό και θερμό κοινό μέχρι την τελευταία στιγμή, επισφράγισε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένα διήμερο γόνιμου λογοτεχνικού διαλόγου και πολιτισμικής ανταλλαγής. Το κοινό συμμετείχε ενεργά σε όλες τις ενότητες, συνομίλησε με τους προσκεκλημένους συγγραφείς και, στο τέλος κάθε εκδήλωσης, είχε την ευκαιρία να αποκτήσει υπογεγραμμένα αντίτυπα των βιβλίων τους και να συνομιλήσει μαζί τους.

Η συνεργασία του Τμήματος Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ με το Φεστιβάλ ΛΕΑ επιβεβαίωσε τη σημασία της σύμπραξης ακαδημαϊκών και πολιτιστικών θεσμών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και την ανάδειξη της λογοτεχνίας ως πεδίου συνάντησης και κατανόησης πολιτισμών.